Gorkem
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.
Gorkem (Nederlands Gorinchem, soms Gorcum en bij veurkäör zoe oet te spreke!) is 'n stad en gemeinte in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, aon de munding vaan de Linge in de Merwede, tege de grens mèt Gelderland aon. De gemeinte had per 1 januari 2006 34.271 inwoeners en besleit 21,99 km2 (daovaan 3,03 km2 water). Neve de stad Gorinchem kint de gemeinte ouch de kern Dalem.
[bewirk] Historie
Gorkem, Goric's heem, oontstoont waorsjijnlik roond 't jaor 1000, meh weurt veur 't iers geneump in 1224 in 'n oorkónde vaan graof Floris IV. Later dees iew kaom Gorkem aon de hiere vaan Arkel, die 't in 1382 stadsrechte zouwe geve. Door zien positie zjus aon de grens mèt Holland en Gelder en neet wied ouch vaan Braobant en Utrei woort Gorkem 'n vestingstad mèt sterke verdeidegingswèrke. In 1417 woort de stad oetindelik door de graove vaan Holland vereuverd en ingelief. Tijens d'n Opstaand in de Tachetegjäöregen Oorlog woort de stad in 1572 al vreug door de Watergeuze vereuverd; wie 19 geistelike ziech verzètde woorte die aofgeveurd nao Brielle, boe ze opgehaange woorte. Dees geistelike zien bekind koume stoon es de Martelere vaan Gorkem. In 1673 maakde de stad deil oet vaan de Hollandse Waterlinie. Water waor trouwes e groet en ummer greujend probleem veur Gorkem, wat dèks las had vaan euverstruiminge; oplossinge waore 't aofdamme en umleie vaan de Maos en 't graove vaan de Nieuwe Merwede. Gorkem waor ein vaan de lèste plaoste boe de Franse legers ziech nao de val vaan Napoleon hadde trökgetrokke; in 1814 móste ze door de Britse armee oetgedreve weure. Nao 'nen dudeliken trökgaank in veurspood in de achtiende en negetiende iew herstèlde de stad ziech teslotte, mèt door 't graove vaan 't Merwedekanaal nao Utrei.
