იუჰ მინ პეი

ვიკიპედიიდან

იუჰ მინ პეი

იუჰ მინ პეი (Ieoh Ming Pei, ჩინ.: 貝聿銘; *26 აპრილი, 1917), საყოველთაოდ ცნობილი ინიციალებით ი. მ. პეი, პრიცკერის პრემიის ლაურეატი არქიტექტორი, მაღალი მოდერნიზმის არქიტექტურის ბოლო ხელოვანი. მუშაობს აბსტრაქტული ფორმით, ქვის, ბეტონის, მინისა და ფოლადის გამოყენებით. პეი საყოველთაოდ აღიარებულია, როგორც XX საუნუნის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული არქიტექტორი.

[რედაქტირება] ბიოგრაფია

პეი დაიბადა ჟუჟუში, ჩინეთის იუნანის პროვინციაში შეძლებული სუჟუს ოჯახში. მამამისი, მდიდარი ბანკირი, მოგვიანებით ჩინეთის ბანკის დირექტორი გახდა. ოჯახის რეზიდენცია ამჟამად მსოფლიო მემკვიდრეობის ნაწილია სუჟუს კლასიკური ბაღების სახელით.

თავდაპირველი განათლება სენტ-ჯონის უნივერსიტეტში, შანხაი, გაიარა, შემდეგ კი სენტ-პოლის კოლეჯში, ჰონკონგი. 18 წლის ასაკში აშშ-ში მემგზავრება არქიტექტურის შესასწავლად. აქ პენსილვანიის უნივერსიტეტში იწყებს, შემდეგ კი მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტში გადადის, სადაც ბაკალავრის ხარისხს იღებს 1940 წელს. იმავე წელს მიტის სამოგზაურო სტიპენდიით, ალფა-რო-ჩი მედალითა და AIA ოქროს მედლით ჯილდოვდება. ორის წლის შემდეგ ჰარვარდის დიზაინის სკოლაში ირიცხება; მცირე ხნის შემდეგ მსახურობდა ეროვნულ თავდაცვის კვლევის კომიტეტში პრინსტონში, ნიუ-ჯერსი.

1944 წელს ჰარვარდში ბრუნდება, სადაც 1946 წელს არქიტექტურის მაგისტრის ხარისხს იღებს და რჩება იქვე პროფესორის ასისტენტის თანამდებობაზე. 1951 წელს უილვრაიტის სამოგზაურო სტიპენდიას იღებს, ხოლო 1954 წელს აშშ-ის ნატურალიზებული მოქალაქე ხდება.

1955 წელს საკუთარ არქიტექტურულ ფიმას ი. მ. პეი და პარტნიორები აფუძნებს, რომელსაც 1989 წელს დაერქვა პეი კობ ფრიდი და პარტნიორები (ჯეიმს ინგო ფრიდი და ჰენრი კობი პატრნიორები ხდებიან).

პეის სამი ვაჟი და ერთი ქალიშვილი ჰყავს. ორი ვაჟი მის კვალს გაჰყვა და ჰარვარდის დიზაინის სკოლაში სწავლობდნენ. ჩიენ ჩუნ პეი 1989-93 წლებში მამამისს ეხმარებოდა ლუვრის დამატების დიზაინში. მეორე ვაჟი ლი ჩუნ პეი კი 1989 წელს ჰონკონგში ჩინეთის ბანკის ტაუერის დიზაინში დაეხმარა. ორივე ვაჟს საკუთარი ერთობლივი პრაქტიკა აქვთ სახ. "პეი პარტიონები".

[რედაქტირება] პროექტების სია

1954–1959 — Mile High Center, დენვერი, კოლორადო, აშშ
1961–1967 — ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრი, ბულდერი, კოლორადო, აშშ
1961 — კიპს ბეი პლაზა, ნიუ-იორკი, აშშ [1]
1961 — Government Center Master Plan, Boston, Massachusetts, USA
1962 — Place Ville-Marie, in Montreal, Quebec, Canada
1962 — Kennedy Theatre, University of Hawaii, USA, Official web page
1962 — Hale Manoa Dormitory, East West Center, University of Hawaii, USA
1963 — Luce Memorial Chapel, Tunghai University, Taichung, Taiwan
1963 — Society Hill Towers – Philadelphia, PA, Unofficial website
1964 — Green Building, Massachusetts Institute of Technology
1964 — S.I. Newhouse School of Public Communications at Syracuse University — Syracuse, New York
1966–1968 — Sculpture Wing of the Des Moines Art Center in Des Moines, Iowa
- Official page of Pei's Sculpture Wing
1966 — Silver Towers at New York University
1967 — Hoffman Hall at University of Southern California
1968–1972 — 50 FAA air traffic control towers, in various locations throughout the United States.
1968–1974 — Christian Science Center, in Boston, Massachusetts
1968 — Everson Museum of Art, in Syracuse, New York
1969 — Cleo Rogers Memorial Library, in Columbus, Indiana
1969 — Academic Center, State University of New York at Fredonia, Fredonia, New York
1970 — National Airlines terminal at JFK Airport in New York, New York
1971 — Harbor Towers
1972 — Governor's Residence Halls at SUNY Buffalo
1972 — Dallas, Texas City Hall
1972 — Paul Mellon Arts Center at Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut
1972 — Pei Residence Halls at New College of Florida
1973 — Commerce Court West in Toronto, Ontario
1973 — Spelman Halls at Princeton University
1973 — Herbert F. Johnson Museum of Art, Cornell University, in Ithaca, New York
1974–1978 — East Building, National Gallery of Art, in Washington, DC^[1]
- Official East Building project webpage
1975 — OCBC Centre in Singapore.
1975 — The Lamar Building Penthouse in Augusta, Georgia
1976 — John Hancock Tower, in Boston, Massachusetts — Pei gives Henry Cobb the credit for this building
1976 — University of Rochester's Wilson Commons
1978–1982 — Indiana University Art Museum in Bloomington, Indiana
1979 — John F. Kennedy Library, in Boston, Massachusetts^[2]
1979 — Baltimore World Trade Center, in Baltimore, Maryland
1979–1986 — Javits Convention Center in New York, New York
1980–1985 — Raffles City in Singapore.
1981 — the Texas Commerce Tower in Houston, Texas, currently the JPMorgan Chase Tower; (3D/International cooperated with Pei on the design of this building)
1982 — 16th Street Mall in Denver, Colorado.
1982–1990 — Bank of China Tower, in Hong Kong
- Bank of China Tower project website
1982 — Apartment for Steve Jobs
1983 — Energy Plaza, Dallas, Texas
1985 — Wiesner building, MIT, Cambridge, Massachusetts
1986 — Fountain Place, Dallas, Texas
1987 — CenTrust Tower, Miami, Florida
1989 — Morton H. Meyerson Symphony Center in Dallas, Texas
1989 — Carl Icahn Center for Science at Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut
1989 — Headquarters for Creative Artists Agency, Los Angeles, California
1989 — Pyramids of the Louvre, in Paris, France
- Pyramide du Louvre website. (See also: La Pyramide Inversée.)
1991 — Miho Museum, Shiga, Japan
- Official museum website
- Official information on the architecture
1992 — The Kirklin Clinic of the University of Alabama at Birmingham Health System, Birmingham, Alabama
1995 — Rock and Roll Hall of Fame, in Cleveland, Ohio
1999–2006 — Musée d'Art Moderne Grand-Duc Jean, in Luxembourg, Luxembourg
- Official museum website
2001 — Friend Center for Engineering, at Princeton University.
2002 — Tour EDF, La Défense, France
2003 — extension building to the Deutsches Historisches Museum (German history museum), in Berlin, Germany.
2005 — Ferguson Center for the Performing Arts at Christopher Newport University in Newport News, Virginia.
2006 — Martha Stewart Center for Living at Mt. Sinai Hospital in New York, New York (currently under construction).

[რედაქტირება] რჩეული ნამუშევრები

1961 — ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრი, ბულდერი, კოლორადო	1963 — ლუსის მემორიალური კაპელა, ტუნგაის უნივერსიტეტი, ტაივანი	1964 — მწვანე შენობა, მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი	1972 — პოლ მელონის ხელოვნების ცენტრი, ვოლინფორდი, კონექტიკუტი
1974 — ეროვნული ხელოვნების გალერეის აღმოსავლეთის შენობა	1978 — ინდიანის უნივერსიტეტის ხელოვნების მუზეუმი, ინდიანას უნივერსიტეტი ბლუმინგტონი, ინდიანა	1989 — ჩინეთის ბანკის ტაუერი, ჰომკონგი	1995 — როკ-ენდ-როლის ვარსკვლავთა ჰოლი