Mga tataramon sa Bikol
Halì sa Wikipedia
Nakagrupo sa apat an mga tataramon sa Rehiyon Bikol sa Filipinas.
Dáwà na dae nasásabòtán kan lambang parataram an ibang tataramon, an apat na mga grupo nin mga tataramon na ini inaapod nindang "Bikol" (minsan, Bicolano).
Mga laog |
[hirahón] Klasipikasyon
An tataramon sa Bikol kabali sa pamilya kan tataramon na Central Philippine na kabali man an Tagalog asin mga tataramon na Bisaya.
[hirahón] Norteng Bikol
-
- Pangenot na artikulo: Coastal Bicol
An Norteng Bikol o Coastal Bicol pigtataram kan sobra sa 2.4 milyon katawo segun sa 1990 sensus sa gabos na mga provincia kan Rehiyon Bikol: Camarines Norte, Camarines Sur, Albay, Catanduanes, Sorsogon, asin Masbate.
Nabábangâ pa man an Norteng Bikol sa apat na mga tataramon:
1. Central Bicolano, Bikol Sentral o Bikol
-
- Bikol-Naga o Istandard na Bikol - Pigtataram basado sa tataramon sa Ciudad nin Naga; primer asin segundo distrito kan Camarines Sur; sagkod San Pascual, Masbate sa isla kan Burias
- Bikol-Daet - Pigtataram sa Daet, Camarines Norte asin mga banwaan sa Sur kaini
- Bikol-Legazpi - Pigtataram sa mga ciudad kan Legazpi saka Tabaco sagkod enterong baybayon kan Albay sa subangan; asin norteng-subangan kan Sorsogon. Igwang dikit na kaibhan sa bokabularyo sa Bikol kan Naga asin Legazpi, arog sa British asin American English
- Bikol-Partido - Pigtataram sa mga banwaan sa ikaapat na distrito kan Camarines Sur: Ocampo, Goa, Tigaon, Lagonoy, Sagñay, asin San Jose
2. Isarog Agta
3. Mt. Iraya Agta
4. Viracnon - pigtataram sa sur kan Catanduanes
An tataramon sa ciudad kan Naga asin pagtaraid na mga banwaan o an diyalektong Bikol-Naga an pigbabasaran kan istandard na tataramon sagkod piggagamit kan media asin sa mass communication.
[hirahón] Sur na Bikol
-
- Pangenot na artikulo: Inland Bicol
Am Sur na Bikol o Inland Bikol pigtataram kan sobra sa 1.1 milyon sa ikatolong distrito kan Camarines Sur asin sulnopan na parte kan Albay asin Sorsogon.
Nabábangâ pa man an Sur na Bikol sa tolong mga tataramon:
1. Iriga Bicolano o Rinconada - Pigtataram sa ciudad kan Iriga, asin mga banwaan kan Baao, Balatan, Baao, sagkod Nabua sa Camarines Sur
2. Albay Bicolano o Albay Bikol:
-
- Buhînon - Pigtataram sa Buhi, Camarines Sur
- Libon - Pigtataram sa Libon, Albay
- Oasnon o West Miraya - Pigtataram sa ciudad kan Ligao, asin mga banwaan kan Oas, Polangui sagkod Pio Duran sa Albay
- Daraga o East Miraya - Pigtataram sa Guinobatan, Camalig, Daraga, Jovellar sa Albay, asin Donsol sagkod Pilar sa Sorsogon
3. Mt. Iriga Agta
[hirahón] Norteng Catanduanes
-
- Pangenot na artikulo: Pandan Bikol
1. Northern Catanduanes Bicolano o Pandan - Pigtataram kan haros 80,000 katawo sa mga banwaan sa norteng parte kan Catanduanes: Caramoran, Pandan, Bagamanoc, Panganiban, asin Viga
[hirahón] Bisakol
-
- Pangenot na artikulo: Bisakol
An terminong Bisakol manonongod sa mga tataramon na Bisaya na pigtataran sa Rehiyon Bikol. An mga tataramon agid sa Waray-Waray asin Hiligaynon alagad impluwensado kan ibang mga tataramon na Bikol. Igwang haros 850,000 na mga parataram nin Bisakol, kabali an haros 530,000 na mga Masbatenyo.
Nabábangâ pa man an Bisakol sa tolong mga tataramon:
1. Masbatenyo - Pigtataram sa ciudad kan Masbate, asin mga banwaan kan Mobo, Uson, Dimasalang, Palanas, Masbate, Aroroy sa isla kan Masbate, enterong isla kan Ticao, asin Claveria sa sur na parte kan isla kan Burias.
2. Sentral na Sorsogon o Masbatenyo Sorsogon- Pigtataram sa ciudad kan Sorsogon, Castilla, Casiguran, asin Juban sa Sorsogon
3. Sur na Sorsogon o Waray Sorsogon - Pigtataram sa Gubat, Barcelona, Bulusan, Santa Magdalena, Matnog, Irosin, asin Bulan sa Sorsogon
[hirahón] Iba pang mga tataramon
Igwa pa man nin mga tataramon na piggagamit sa Bikol.
- Tagalog - kadaklan na parte kan Camarines Norte asin sa banwaan kan Del Gallego sa Camarines Sur alagad may pagkakaiba
- Ilonggo o Hiligaynon - sa sur-sulnupan na parte kan Masbate o sa mga banwaan kan Balud asin Mandaon
- Cebuano - sa sur-subangan na parte kan Masbate o sa Placer, Cataingan, Pio V. Corpuz asin Esperanza
- Sorsogon Ayta - sa Prieto Diaz, Sorsogon
- Camarines Norte Agta - sa Santa Elena asin Labo sa Camarines Norte
