Kripton

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

36 broom ← kripton → rubidium Ar ↑ Kr ↓ Xe periodieke tabel
Algemeen
Naam, Simbool, Getal	kripton, Kr, 36
Chemiese reeks	edelgasse
Groep, Periode, Blok	18, 4, p
Voorkoms	kleurloos
Atoommassa	83.798 (2) g/mol
Elektronkonfigurasie	[Ar] 3d10 4s2 4p6
Elektrone per skil	2, 8, 18, 8
Fisiese Eienskappe
Toestand	gas
Digtheid	(0 °C, 101.325 kPa) 3.749 g/L
Smeltpunt	115.79 K (-157.36 °C)
Kookpunt	119.93 K (-153.22 °C)
Kritieke punt	209.41 K, 5.50 MPa
Smeltingswarmte	1.64 kJ/mol
Verdampingswarmte	9.08 kJ/mol
Warmtekapasiteit	(25 °C) 20.786 J/(mol·K)
Dampdruk {{{kommentaar}}} P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k teen T/K 59 65 74 84 99 120
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur	kubies vlakgesentreerd
Oksidasietoestande	2
Elektronegatiwiteit	3.00 (Skaal van Pauling)
Ionisasie energieë (meer)	1ste: 1350.8 kJ/mol
	2de: 2350.4 kJ/mol
	3rde: 3565 kJ/mol
Atoomradius (ber.)	88 pm
Kovalente radius	110 pm
Van der Waals radius	202 pm
Diverse
Magnetiese rangskikking	nie-magneties
Termiese geleidingsvermoë	(300 K) 9.43 mW/(m·K)
Spoed van klank	(gas, 23 °C) 220 m/s
Spoed van klank	(vloeistof) 1120 m/s
CAS-registernommer	7439-90-9
Vernaamste isotope
Hoofartikel: Isotope van krypton iso NV halfleeftyd VM VE (MeV) VP 78Kr 0.35% 2.3×1020 j ε ε - 78Se 79Kr sin 35.04 h ε - 79Br β+ 0.604 79Br γ 0.26, 0.39, 0.60 - 80Kr 2.25% Kr is stabiel met 44 neutrone 81Kr sin 2.29×105 j ε - 81Br γ 0.281 - 82Kr 11.6% Kr is stabiel met 46 neutrone 83Kr 11.5% Kr is stabiel met 47 neutrone 84Kr 57% Kr is stabiel met 48 neutrone 85Kr sin 10.756 j β- 0.687 85Rb 86Kr 17.3% Kr is stabiel met 50 neutrone
Verwysings

Kripton is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool Kr en atoomgetal van 36. Kripton is 'n kleurlose edelgas wat in spoorhoeveelhede in die atmosfeer voorkom en word ontgin deur die distillasie van vervloeide lug. Dit word dikwels saam met ander skaars gasse gebruik in fluoresserende lampe. Kripton is vir alle praktiese doeleindes inert maar daar is al verbindings met fluoor bekend. Kripton vorm ook klatrate met water wanneer atome daarvan in die waterkristalnetwerk vasgevang word.

Inhoud 1 Kenmerkende eienskappe 2 Geskiedenis 3 Verspreiding 4 Verbindings 5 Isotope 6 Kriptonfluoriedlaser 7 Eksterne skakels 8 Verwysings

[wysig] Kenmerkende eienskappe

Kripton word 'n edelgas genoem vanweë sy lae chemiese reaktiwiteit en word gekenmerk deur sy heldergroen en oranje spektrum. Dit is een van die produkte van die kernfisie van uraan. Kripton in sy vastestofvorm is 'n wit, kristallyne materiaal met 'n kubies vlakgesentreerde kristalstruktuur wat 'n algemene eienskap is van die edelgasse.

[wysig] Geskiedenis

Kripton (vanaf Grieks κρυπτός wat "versteek") beteken is 'n die Verenigde Koninkryk in 1898 deur William Ramsay en Morris Travers ontdek in die oorblywende fraksie nadat hulle bykans al die komponente van vloeibare lug laat verdamp het. In 1960 is 'n internasionale ooreenkoms bereik wat die meter gedefinieer het in terme van die lig wat vanaf 'n kripton isotoop uitgestraal word. Hierdie ooreenkoms het die ou standaard meter wat in uit 'n platinum-iridiumlegering vervaardig is en in Parys bewaar is vervang. In Oktober van 1983 is die kripton standaard deur die Internasionale Buro vir Gewigte en Mates vervang. 'n Meter word nou gedefinieer deur die afstand wat lig aflê in 'n vakuum in 'n 1/299 792 458 deel van 'n sekonde.

[wysig] Verspreiding

Die konsentrasie van hierdie gas in die atmosfeer is ongeveer 1 dpm. Dit kan uit lug herwin word deur fraksionele distillasie.

[wysig] Verbindings

Soos die ander edelgasse word kripton as 'n chemiese inerte element beskou. Studies wat egter sedert die 1960's gedoen is toon dat daar wel verbindings van kripton bestaan. Kriptondifluoried is in gramhoeveelhede vervaardig en kan op verskeie maniere vervaardig word. Ander fluoriede en 'n sout van kripton oksosuur is ook gevind. ArKr+ en KrH+ molekulêre ione is al ondersoek en daar bestaan bewyse dat KrXe of KrXe+ bestaan.

Navorsers by die Universiteit van Helsinki in Finland het onlangs HKrCN en HKrCCH (kriptonhidried-sianied en hidrokripto-asetileen) gesintetiseer; hulle is stabiel tot en met 40 K [1].

[wysig] Isotope

Kripton kom natuurlik in vyf verskillende stabiele isotope en een effens Radio-aktiewe isotoop. Kripton se kenmerkende spektrum word maklik verkry met baie skerp lyne. Kr-81 is die produk van atmosferiese reaksies met ander natuurlike isotope van Kripton. Dit is radio-aktief met 'n halfleeftyd van 250 000 jaar. Soos xenon is kripton baie vlugtig naby oppervlakwaters en is Kr-81 dus al gebruik om die ouderdom van grondwaters vas te stel.

Kr-85 is 'n inerte radio-aktiewe edelgas met 'n halfleeftyd van 10.76 jaar, wat ontstaan as gevolg van die kernfissie van uraan en plutonium. Bronne van die materiaal sluit in kernbomtoetse, kernreaktore en die vrystelling van Kr-85 tydens die herverwerking van brandstofstawe van kernreaktore.

Daar bestaan 'n waarneembare verskil in konsentrasies van Kr-85 in die noordelike halfrond en in die suidelike halfrond. Die konsentrasie by die Noordpool is ongeveer 30% hoër as by die Suidpool vanweë die feit dat die meeste Kr-85 in die noordelike halfrond vervaardig word en die vermenging tussen die noordelike- en suidelike halfronde relatief stadig is.

[wysig] Kriptonfluoriedlaser

Een groot gebruik van kripton is die kriptonfluoriedlaser. Sekere hoeveelhede energie word bygevoeg om kripton gas te forseer om met fluoorgas te reageer om kriptonfluoried te vorm (KrF₂).

Die verbinding ontbind sodra die verskaffing van energie gestaak word. Tydens die ontbindingsproses word die oortollige chemiese energie wat in die verbinding gestoor is, uitgestraal in die vorm van sterk laserenergie.

[wysig] Eksterne skakels

• WebElements.com – se artikel oor Kripton
• Artikel oor Kriptonfluoriedlasers
• 'n Wiki oor Berekeningschemie

[wysig] Verwysings

• "Chemical Elements: From Carbon to Krypton" By: David Newton & Lawrence W. Baker
• "Krypton 85: a Review of the Literature and an Analysis of Radiation Hazards" By: William P. Kirk