ספר מלכים

פֿון װיקיפּעדיע

מלכים איז דער פערטער באנד אין תנ"ך פון די "נביאים ראשונים". דער ספר הייסט מלכים וויבאלד ער רעדט ארום די אלע מלכים, פון דער קעניג שלמה המלך וואס האט געקעניגט נאך זיין טאטן דוד המלך, ביז צדקיהו דער לעצטער קעניג פון מלכות ישראל פארן חורבן בית ראשון (ג'קע"ד). דער ספר רעדט ארום די מלכי יהודה און די מלכי ישראל.

דער ספר איז געשריבן געווארן סוביעקטיוו פון א רעליגיע אויסבליק, וואס באשולדיגט אלע געפאר פאסירונגען צו די זינד וואס די יידן האבן געזינדיגט פאר גאט. אויך איז דער ספר פּרָא מלכות יהודה און קעגן מלכות ישראל.

די הויפט טעמעס אין דער ספר ערקלערט:

פארוואס האבן זיך צעטיילט מלכות ישראל פון מלכות יהודה.
וועלכע קיסרים האבן געקעניגט אין מלכות יהודה און וועלכע אין מלכות ישראל
ווי אזוי איז חרעב געווארן מלכות יהודה און מלכות ישראל.

[בעאַרבעטן] ווער און ווען האט מען געשריבן דער ספר

לויט די וויסנשאפטלעכע טעאריע איז דער ספר געשריבן געווארן צווישן די יארן ג'קצ"ח וואס דאן איז געוועזן די לעצטע געשריבענע געשעהניש אין דער ספר, (נאָכן באפרייען יהויכין פון תפיסה), צו ג'רכ"ב וואס דאן איז געשעהן די וויכטיגע געשיכטע ווי אזוי די יידן האבן זיך אומגעקערט צוריק פון בבל קיין ארץ ישראל, און אויב דער ספר איז געשריבן געווארן נאך ווען די יידן האבן זיך אומגעקערט, האט דאך געדארפט נאטורליך דאס שטיין געשריבן אין דער ספר.

נאך א וויסנשאפטלעכע טעאריע ערקלערט, אז דער ספר איז געשריבן געווארן דורך די זעלבע גרופע שרייבערס וואס האבן געשריבן ספר דברים וואס האבן געשטאמט פון שבט יהודה, און זיי בריינגען א ראיה פון דעם וואס ביידע ספרים האלטן פון דער איינפיר צו דינען גאט אין איין מקדש, און זיינען קעגן די רעפארמע פון דינען גאט אין צושפרייטע מזבחות.

אבער לויט דער יִידישער טראדיציע איז דער ספר געשריבן געווארן דורך דער נביא ירמיהו.

[בעאַרבעטן] דער אויסשטעל

ספר מלכים איז צעטיילט אויף צוויי חלקים: מלכים א' און מלכים ב'. אין אנפאנג איז דער ספר געווען אייניק, די צעטיילונג איז דערשינען געווארן נאר פון דער 15טע י"ה.