Wikipedia:Tłumaczenie miesiąca/tłumaczenie z języka niemieckiego

Z Wikipedii

Nieprzetłumaczony fragment jest na zielono

---

POCZĄTEK PRZETŁUMACZONEGO FRAGMENTU ----

John Ronald Reuel Tolkien (ur. 3 stycznia 1892 w Bloemfontein, obecnie na terytorium RPA, zm. 2 września 1973 in Bournemouth w Anglii) - angielski pisarz i filolog. Jako autor powieści Władca Pierścieni (The Lord of the Rings, 1954/55, wyd. polskie: Czytelnik, Warszawa 1961-1963 tł. Maria Skibniewska), której akcja rozgrywa się w mitycznym świecie Śródziemiu, stał się jednym z prekursorów współczesnej literatury fantasy.

Spis treści 1 Biografia 1.1 Dzieciństwo 1.2 Młodość 1.3 Studia 1.4 Wojna 1.5 Wczesne lata w zawodzie 1.6 Hobbit oraz Władca Pierścieni 1.7 Ostatnie lata życia 2 Wykaz twórczości 2.1 Publikacje akademickie 2.2 Proza 2.3 Poezja 2.4 Pozostałe 3 Zobacz też 4 Literatura 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Biografia

J. R. R. Tolkien urodził się w angielskiej rodzinie w 1892 roku jako syn bankiera Arthura Tolkiena i jego żony Mabel Suffield. Przyszedł na świat w Bloemfontein w Oranje (obecnie RPA), gdzie z przyczyn zawodowych przebywał w tym czasie jego ojciec. Rodzina Tolkienów miała saksońskie korzenie (nazwisko Tolkien pochodzi od niemieckiego słowa tollkühn), jednak od wielu pokoleń mieszkała w Anglii. Większość przodków Tolkiena trudniła się rzemieślnictwem.

[edytuj] Dzieciństwo

Wczesne dzieciństwo Tolkiena przebiegało bez większych zawirowań, jeśli nie liczyć ukąszenia przez pająka ptasznika, co może uchodzić za przyczynę ciągłego pojawiania się olbrzymich, jadowitych pająków w jego dziełach.

W 1895 roku przyjechał z matką, która niezbyt dobrze znosiła afrykański klimat, i swoim młodszym bratem Hilarym (ur. 1894) do Birmingham w Anglii. Tam jego matka otrzymała rok później wiadomość o śmierci swojego męża, zmarłego z powodu ciężkiego wewnętrznego krwotoku. Rodzina wyprowadziła się wtedy do Sarehole Mill na przedmieściach Birmingham, w okolicę wówczas jeszcze nietkniętą przez przemysł. Kolejne cztery lata swojego dzieciństwa Tolkien spędził właśnie w tej wiejskiej idylli, która stała się później inspiracją dla Shire, części jego mitycznego świata. Tutaj usłyszał też po raz pierwszy słowo gamgee, w miejscowym dialekcie oznaczające bawełnę, które wykorzystał potem jako imię jednego z hobbitów w swoim głównym dziele Władca pierścieni.

Matka Tolkiena, która w roku 1900 wbrew woli swoich rodziców i teściów nawróciła się na katolicyzm, wychowała swoje dzieci w duchu tej religii, co miało ogromny wpływ na życie i twórczość Tolkiena.

Jako że wykazywał zainteresowanie językami, matka uczyła go podstaw łaciny, języka francuskiego i niemieckiego. Zapoznała go ona także z opowiadaniem Lewisa Carolla "Alicja w Krainie Czarów", z legendą Króla Artura oraz z bajkami Andrew Langa, w których to po raz pierwszy usłyszał o nordyckich sagach o Balmungu.

Pomiędzy 1900 i 1902 rokiem wielokrotnie przeprowadzał się po Birmingham, najpierw do dzielnicy Moseley, potem do King's Heath, gdzie poprzez dziwne napisy na przejeżdżających z tyłu jego domu wozach z węglem po raz pierwszy natknął się na estetyczny język walijski. Potem ostatecznie przeprowadził się do Edgbaston. Ponieważ wszystkie te miejsca były ukształtowane po miejsku, jego ukształtowane przez wieś dzieciństwo szybko upłynęło. Dodatkowo chodził w swoim życiu do wielu szkół: najpierw został przyjęty do King Edward's School, w 1902 roku przeniósł się do St. Philips Grammar School, aby w rok później wrócić do King Edward's ze stypendium. Tam dzięki mocno zaangażowanemu nauczycielowi oprócz klasycznej łaciny i greki także podstawy języka średnioangielskiego.

14 listopada 1904 roku matka dwunastoletniego Tolkiena zmarła po sześciodniowej śpiączce cukrzycowej. Ta wczesna śmierć spowodowała, że poczuł się jeszcze bardziej związany z wiarą i z kościołem katolickim. To przeżycie wzmocniło dodatkowo jego pesymistyczną postawę życiową. Widział, całkiem jak w Biblii (1 list św. Jana 5,19: „Wiemy, że jesteśmy z Boga, cały zaś świat leży w mocy Złego"), świat w rękach złych ludzi. Tylko w zwycięstwie dobra, tak sobie to wyobrażał, zło może być choć chwilowo odepchnięte. Wybawienie mógł według niego znaleźć tylko człowiek wierzący w Jezusa Chrystusa i w życie wieczne.

[edytuj] Młodość

Obaj bracia przeszli pod opiekę ojca Francisa Morgana, zaprzyjaźnionego z matką Tolkiena księdza, który ulokował ich najpierw u ich ciotki Beatrice Bartlett, a później u zaprzyjaźnionej gospodyni pensjonatu. Tam w 1908 roku Tolkien poznał swoją przyszłą żonę, Edith Bratt. Ich potajemny romans wkrótce jednak wykryto i Tolkien został zmuszony przez opiekuna, aby zrezygnował z widywania się z Edith aż do osiągnięcia pełnoletności, czyli dwudziestego pierwszego roku życia (co oznaczało ponad trzyletnią rozłąkę). Przypuszczalnie dopiero wówczas młodzieńczy romans zmienił się w tragiczną historię miłosną, którą Tolkien później literacko przerobił na miłość pomiędzy Beren i Lúthien - bohaterami Silmarillionu.

W szkole tymczasem dyrektor Tolkiena zwracał uwagę nie tylko na filologię i naukę o prawidłowościach języka, lecz także pomógł mu zainteresować się co nieco językiem staroangielskim. Do tego czasu przeczytał trochę literatury anglosaskiej, w tym pieśń Beowulf, która go zachwyciła. Zapoznawał się także ze średnioangielskimi tekstami: Sir Gawain and the Green Knight oraz Pearl. O każdym spośród tych trzech utworów miał później napisać znaczną akademicką pracę. W końcu zainteresował się językiem staronordysjkim, aby móc w końcu w oryginale przeczytać opowieść, która w dzieciństwie tak go zafascynowała, czyli sagę o Zygfrydzie.

Zachęcony nowo nabytą wiedzą filologiczną Tolkien zaczął zajmować się tworzeniem własnych języków, które opierały się dopiero co poznanych przez niego zasadach gramatycznych i językowych. Pierwsze próby bazowały na języku hiszpańskim, później zainteresowany przez kolegę językiem gockim rozpoczął nie tylko wyszukiwać i próbować samemu łatać braki tego wymarłego języka, lecz także tworzyć na podstawie gockiego hipotetyczną pramowę.

To bliskie zainteresowanie językami ujawniło się także w szkole, gdzie Tolkien zaskakiwał swoich słuchaczy przy prowadzonych często po łacinie debatach płynnymi przemowami po grecku, gocku i staroangielsku.

W lecie 1911 roku Tolkien wraz z przyjaciółmi: Christopherem Wisermanem, Robertem Quilterem Gilsonem oraz Geoffrey'em Bache Smithem założył tak zwane T.C.B.S., czyli Tea Club - Barrovian Society, nieformalne stowarzyszenie, które spotykało się regularnie najpierw w szkolnej bibliotece, a potem na Barrow's Street, po to, aby wspólnie podyskutować o literaturze. Mniej więcej w tym czasie Tolkien zaczął na poważnie pisywać opowiadania, w których po raz pierwszy pojawiły się tańczące leśne wróżki (fairies). Możliwym impulsem do tego mogły być mistyczne utwory katolickiego pisarza Francisa Thompsona, jednak nie znaleziono dowodów, aby Tolkien kiedykolwiek mógł się z nimi zapoznać.

W grudniu 1910 udało mu się w drugim podejściu, po niepowodzeniu w roku 1909, uzyskać stypendium Exeter College w Oksfordzie. Wiedząc, że najbliższą przyszłość ma już zapewnioną, wkroczył w pozostałe lata życia szkolnego. Mimo swojej późniejszej niechęci do teatru Tolkien wziąć udział w przedstawieniu na podstawie sztuki Arystofanesa pt. "Pokój" w roli Hermesa. Do starej szkoły powrócił jeszcze w grudniu 1911 w przedstawieniu Richarda Sheridana "Rywale" (The Rivals).

Okres pomiędzy ukończeniem szkoły a rozpoczęciem studiów w Oksfordzie Tolkien spędził ze swoim bratem i przyjaciółmi na wędrówkach po Szwajcarii. Pocztówka zatytułowana Der Berggeist (Duch gór) przedstawiająca siedzącego na skale pod sosną starca (obraz niemieckiego malarza dzieł mistycznych Josefa Madlenera z Memmingen) stała się – według późniejszych wypowiedzi pisarza – inspiracją do stworzenia postaci Gandalfa – czarodzieja zamieszkującego w Śródziemiu.

[edytuj] Studia

W październiku 1911 Tolkien podjął studia na Exeter College w Oksfordzie, najpierw w zakresie klasycznych języków, łaciny i greki oraz ich literatury, ale wkrótce zaczęło go to nudzić. Jedynie lingwistyka porównawcza budziła jego zainteresowanie. Pod okiem profesora tego przedmiotu Tolkien zyskał możliwość zajmowania się językiem walijskim, czemu z zachwytem się poświęcił.

Po dwutygodniowym wypoczynku w pułku kawalerii King Edward’s Horse latem 1912r., gdzie większą część czasu spędził w siodle (tłumaczy to częściowo kulturę jeździecką Rohanu we „Władcy Pierścieni”), powrócił do Oksfordu. Niedługo później zaczął się zajmować językiem fińskim. Wpływ tego języka stał się widoczny w momencie, gdy zrezygnował z projektu stworzenia sztucznego języka opartego o język gotycki. Wynikiem tych eksperymentów był język zwany Quenya, który stał się językiem Elfów w jego mitologicznym świecie Śródziemie.

Święta Bożego Narodzenia roku 1912 Tolkien spędził u krewnych, gdzie zgodnie z szeroko rozpowszechnionym bożonarodzeniowym zwyczajem angielskim wystawił sztukę, której był jednocześnie reżyserem i głównym bohaterem. Rzecz godna wspomnienia, zważywszy jego późniejszą niechęć do dramatu. 3 stycznia 1913, w dniu, w którym osiągnął pełnoletniość, napisał po raz pierwszy od dłuższego czasu do swojej młodzieńczej miłości Edith. Ta zaręczyła się jednak w międzyczasie z bratem jednej z koleżanek szkolnych. Nie dając za wygraną odszukał swoją wielką miłość w jej nowym miejscu zamieszkania, gdzie udało mu się ją przekonać do zmiany zdania w tej kwestii. Rok później, po wstąpieniu Edith do Kościoła katolickiego, odbyły się uroczyste zaręczyny, a po kolejnych dwóch latach, 22 stycznia 1916, ślub. Również jego ścieżka akademicka była bardzo wyboista, jako że jego zainteresowania językoznawcze stały się powodem zaniedbania właściwej nauki, co, ku jego ubolewaniu, odbiło się na niższej („second”) ocenie z egzaminu okresowego po dwóch latach studiów. Pod wpływem swojego kolegium, gdzie ujawniło się jego zainteresowanie językami germańskimi, zmienił swój dotychczasowy instytut na Instytut Języka i Literatury Angielskiej. W ramach wymagającego staroangielskiego kanonu literackiego przeczytał tam zbiór literatury religijnej pt. „Crist” anglosaksońskiego pisarza Cynewulfa (wczesny wiek VIII). Szczególnie dwa wersy wspomnianego wiersza wywarły na nim długotrwały wpływ:

Eala Earendel engla beorhtast

ofer middangeard monnum sended

Chwała ci Earendelu, najjaśniejszy z aniołów,

ponad śródziemie dla ludzi wysłany

Słowo „middangeard” lub „Śródziemie” oznacza tutaj świat ludzi. Tłumaczone tradycyjnie jako „promień świetlny” Tolkien był przekonany, że słowo „Earendel” odnosiło się do gwiazdy porannej Wenus, która swoim wzejściem oznajmia koniec nocy i początek dnia. Sam w następujący sposób opisuje później wrażenie, jakie sprawiły na nim poniższe wersy:

I felt a curious thrill, as if something had stirred in me, half wakened from sleep. There was something very remote and strange and beautiful behind those words, [...] far beyond ancient English.

Czułem się osobliwie ożywiony, jakby coś wzburzyło się we mnie, na wpół zbudzony ze snu. W słowach tych pobrzmiewało coś niezwykle odległego, nieznanego i pięknego [...] o wiele więcej niż tylko archaiczny język angielski.

Ten moment w życiu Tolkiena można by przyjąć za czas narodzin jego mitologii, gdyż już rok później napisał wiersz The Voyage of Earendel the Evening Star, który rozpoczyna się właśnie wyżej cytowanymi wersami i jest jakby zarodkiem mitologii Śródziemia.

Dalej okres studiów przebiegał już spokojnie, nadal spotykał się z przyjciółmi T.C.B.S., którzy umacniali go w wysiłkach poetyckich. Anegdota z tego okresu rzuca światło na charakterystyczny, także później, sposób pracy Tolkiena: na pytanie przyjaciela G. B. Smitha o tło jego wiersza o Earendelu Tolkien odpoweidział: »I don't know. I'll try to find out.« – »Nie wiem. Spróbuję je odnaleźć.« Takie pojmowanie pisania, nie jako tworzenia czegoś nowego, lecz jako odkrywczej podróży, pozostało charakterystyczne dla niego przez całe jego życie. W roku 1915, w drugim tygodniu czerwca Tolkien ukończył studia. Tym razem wybór kierunku okazał się trafny - za swoje wyniki Tolkien uzyskał wyróżnienie »First Class Honours«.

[edytuj] Wojna

Tolkien został powołany do 11. batalionu regimentu »Lancashire Fusiliers« jako oficer sygnałowy i od lata 1916 walczył w bitwie nad Sommą, najkrwawszej spośród bitew I wojny światowej. Doświadczenie okropności wojny pozycyjnej głęboko go naznaczyło, a agresja sił zła wobec spokojnego świata stała się odtąd głównym motywem jego życia i twórczości. 27 października 1916 ujawniły się u niego symptomy grasującego w okopach tyfusu i 8 listopada został wysłany do Anglii na leczenie.

Kiedy wracał do zdrowia (w Birmingham, potem w Great Haywood), dowiedział się o śmierci towarzysza z T.C.B.S., G. B. Smitha, po tym jak już we Francji musiał przyjąć wiadomość o śmierci kolegi ze szkoły, Roba Gilsona. Ostatni list Smith zakończył słowami: »May God bless you, my dear John Ronald, and may you say the things I have tried to say long after I am not there to say them, if such be my lot.« – »Niech Cię Bóg błogosławi, kochany Johnie Ronaldzie, racz mówić rzeczy, które ja usiłowałem powiedzieć, jeszcze długo po tym, jak mnie już nie stanie, jeżeli taki miałby być mój los.« Dla Tolkiena stały się spuścizną.

Tolkien rozpoczął realizację projektu, który w historii literatury nie ma wielkich wzorców – napisania skończonego i rozpoczynającego się od stworzenia świata cyklu sag. Większe części mitologii, opublikowanej jako Silmarillion istniały już wcześniej w postaci brudnopisu pod roboczym tytułem Księga zaginionych opowieści. Zostało to później uporządkowane i opublikowane przez syna Tolkiena, Christophera pod tym samym tytułem.

Tutaj również Tolkien użył po raz pierwszy stworzonych przez siebie języków, szczególnie Quenya, bazującym na języku fińskim oraz język Sindarin, który opierał się na języku walijskim. Oba języki osadził w Śródziemiu jako mowę Elfów.

KONIEC PRZETŁUMACZONEGO FRAGMENTU

---

Unterdessen schwankte sein Gesundheitszustand, und die Gefahr, an die Front zurückgeschickt zu werden, schwebte ständig über ihm. Vorübergehend nach Yorkshire versetzt, erkrankte er bald wieder und wurde in das Sanatorium Harrogate verlegt. Wieder genesen zu einer Signalschule im Nordosten geschickt, erkrankte er nach Abschluss erneut und kam diesmal in das Offizierskrankenhaus nach Kingston upon Hull.

Während dieser Zeit, am 16. November 1917, bekam Edith ihren ersten gemeinsamen Sohn, der zu Ehren von Pater Francis auf den Namen John Francis Reuel getauft wird. Ihm folgen im Oktober 1920 Michael Hilary Reuel, im November 1924 Christopher Reuel und schließlich 1929 die Tochter Priscilla Mary. Die Zeit nach der Geburt des ersten Sohnes ist durch glückliche Momente geprägt: Bei Landausflügen in die Wälder der Umgebung sang und tanzte Edith für ihn – daraus entstand schließlich die Geschichte der großen Liebe zwischen dem sterblichen Helden Beren und der wunderschönen, aber unsterblichen Elbin Lúthien, die als ein Mittelpunkt des Silmarillions gelten kann.

Nach weiteren Versetzungen im Frühjahr 1918, nach Penkridge in der Grafschaft Staffordshire und wieder zurück nach Hull, erkrankte Tolkien erneut und musste wiederum ins Offizierskrankenhaus eingewiesen werden. Er nutzte die Zeit diesmal, um sich neben der Arbeit an seiner Mythologie etwas Russisch beizubringen. Nach seiner Entlassung im Oktober stand schließlich fest, dass das Ende des Krieges kurz bevorsteht. Auf der Suche nach Arbeit wandte er sich daraufhin an einen seiner ehemaligen Oxforder Dozenten, William Craigie, der ihm eine Anstellung beim New English Dictionary verschaffte, so dass Tolkien im November 1918 mit Frau und Kind nach Oxford umziehen konnte.

[edytuj] Wczesne lata w zawodzie

Auch wenn sich in seiner Satire Farmer Giles of Ham einige ironische Anspielungen auf seine Zeit beim New English Dictionary finden, war dies doch insgesamt eine glückliche Zeit. Zum ersten Mal dauerhaft mit Edith vereint und im eigenen Haus lebend, fand er seine Tätigkeit auch intellektuell anregend. Später sollte er über die beiden Jahre, in denen er an der Produktion des Wörterbuchs beteiligt war, sagen, er habe zu keiner Zeit seines Lebens mehr gelernt. Tagfüllend war die gestellten Aufgaben führ ihn jedoch nicht, so dass er nebenbei noch Zeit fand, als Privatlehrer Studenten zu unterrichten- eine Tätigkeit, die sich als lukrativ genug herausstellte, um im Jahre 1920 die Mitarbeit am New English Dictionary beenden zu können. Doch wenn auch die finanzielle Situation akzeptabel war, hatte Tolkien seinen Wunsch, eine akademische Laufbahn anzutreten, nicht aufgegeben. Da ergab sich überraschend im Sommer des Jahres 1920 eine Möglichkeit: In Leeds war die Stelle eines »Reader« (eine Art Juniorprofessor) am Institut für englische Sprache freigeworden. Obwohl anfänglich skeptisch über seine Chancen, erhielt er die Stelle. Dies bedeutete allerdings auch eine weitere Trennung von Edith, die mit den beiden Söhnen in Oxford zurückblieb, bis sie 1921 nachziehen kann.

Von seinem Vorgesetzten wurde er zunächst mit der Organisation des Studienplans für Alt- und Mittelenglisch betraut. Daneben erarbeitete er zusammen mit seinem Kollegen Eric V. Gordon eine Neuedition des mittelenglischen Gedichts Sir Gawain and the Green Knight, die nach ihrer Veröffentlichung 1925 bald als herausragender Beitrag zur mittelenglischen Philologie galt. Auch privat kamen sich die beiden Kollegen näher und formen zusammen mit Studenten den Viking-Club, in dem außer reichlichem Biergenuss altnordische Trinklieder und teilweise recht derbe Gesänge in altenglischer Sprache im Mittelpunkt standen, ein Umstand, der vermutlich nicht unwesentlich zur Beliebtheit Tolkiens bei seinen Studenten beitrug. Nach vier Jahren in Leeds im Jahr 1924 wurde Tolkien schließlich zum vollen Professor befördert.

In Gedichten aus dieser Zeit finden sich die ersten Hinweise auf Kreaturen, die später in seiner Mittelerde-Mythologie ihren Platz finden sollten: Das Gedicht Glib zum Beispiel beschreibt ein schleimiges Wesen mit schwach-leuchtenden Augen, das tief in einer Höhle lebt und erinnert damit an die Figur des Gollum. Seine »seriöse« Mythologie, die heute im Buch der verschollenen Geschichten vorliegt, war unterdessen fast fertiggestellt. Zwei der Sagen, die Geschichte von Turin Turambar und die Erzählung von Lúthien und Beren wählte er aus, um sie in eine ausführlichere Gedichtform zu übersetzen.

1925 wurde plötzlich der Rawlinson und Bosworth Lehrstuhl für Angelsächsisch in Oxford vakant. Tolkien bewarb sich und erhielt, wohl unter anderem durch die Reputation seiner Sir Gawain-Übersetzung, den Posten zugesprochen. 1926 gründete Tolkien im Kollegenkreis die Kolbitar (isländisch für Kohlenbeißer), eine informelle Runde, die sich regelmäßig traf, um die isländischen Sagas in der altnordischen Originalsprache zu lesen. Seit 1927 gehörte dieser Gruppe auch Clive Staples Lewis an, ab 1926 ein Kollege Tolkiens, der bald zu seinem engsten Freund wurde. Lewis unterstützte ihn auch bei einer Lehrplanreform, die stärkeres Gewicht auf die Verbindung von Sprach- und Literaturwissenschaft legte und die, von Tolkien initiiert, 1931 von der Fakultät angenommen wurde. Es sollten jedoch nicht diese beruflichen Errungenschaften sein, auf denen Tolkiens späterer Ruhm gründet. Seine beiden Hauptwerke, der Hobbit und der Herr der Ringe haben beide ihre Wurzel im heimischen Familienkreis, in der Vaterrolle, die Tolkien vorbildlich gegenüber seinen Kindern ausfüllte.

[edytuj] Hobbit oraz Władca Pierścieni

In den frühen 1920er und 1930er Jahren begann Tolkien, seinen Kindern regelmäßig fantasievolle Geschichten zu erzählen, die allerdings meist außerhalb der Mythenwelt spielen, an der er zu dieser Zeit bereits ernsthaft arbeitet. Aus dieser Zeit stammt unter anderem die Erzählung Roverandom, die auf das Verschwinden eines Spielzeughundes seines zweiten Sohnes Michael zurückgeht. Während sich in dieser Erzählung nur ein oder zwei kryptische, damals nur für ihn selbst verständliche Bezugnahmen auf die größere Mythologie finden, verweist die 1930 begonnene Geschichte The Hobbit schon mehrfach auf Ereignisse aus seiner ernsthaften Mythologie, so in den Verweisen auf die Elbenstadt Gondolin und die Gestalt des Nekromant, die zu dieser Zeit bereits Teil seiner später im ersten Zeitalter von Mittelerde angesiedelten Sagenwelt ist. Durch Vermittlung einer ehemaligen Studentin wurde der Verlag Allen&Unwin auf seine Erzählung aufmerksam, die nach begeisterter Rezension durch den Sohn des Verlegers, Rayner Unwin, im Jahre 1937 veröffentlicht wurde. Auf dringenden Wunsch des Verlages begann Tolkien mit der Arbeit an einer Nachfolgeerzählung, die zunächst wie The Hobbit als Kinderbuch angelegt war. Gegen Ende der 1930er Jahre und nach Inspiration durch Clive Staples Lewis, der mit ihm nun in dem literarischen Zirkel der »Inklings« verbunden war, einer Gruppe, zu der neben Lewis und Tolkien auch Charles Williams, Owen Barfield, Hugo Dyson und Adam Fox gehörten, hielt er den vielbeachteten Vortrag On Fairy-Stories, in dem er die Grundsätze des später entstehenden Fantasy-Genres beschrieb und energisch gegen Vorwürfe des Eskapismus (Realitätsflucht) verteidigte.

Na początku lat 20. i lat 30. Tolkien zaczął regularnie opowiadać fantazyjne historie.

Während des Zweiten Weltkrieges zog sich die Arbeit an seinem Nachfolgeprojekt für den Hobbit hin, das jetzt den Namen The Lord of the Rings trug, und wurde immer wieder durch andere Aufgaben unterbrochen.

1945 wechselte er, immer noch in Oxford, auf die Professur für Anglistik. Erst im Jahre 1954 wurde The Lord of the Rings veröffentlicht. Die Verzögerung hatte zum einen mit Tolkiens Perfektionismus, zum anderen aber auch mit Tolkiens Wunsch nach einem Verlagswechsel zu tun, der durch die vermeintliche Ablehnung seines ernsthaften Mythenwerkes The Silmarillion motiviert war. Als sein alter Verleger Allen&Unwin ein Ultimatum zur Veröffentlichung seiner Gesamtmythologie (The Lord of the Rings und The Silmarillion) ohne Möglichkeit zur Ansicht des Manuskripts ablehnte, trug Tolkien sein Werk dem Verlagshaus Collins an.

Nach anfänglichem Enthusiasmus bestand man dort jedoch auf weitreichende Kürzungen, zu denen Tolkien nicht bereit war, so dass er sich reumütig wieder an seinen alten Verlag wandte. Rayner Unwin, der als Kind den Hobbit begutachtet hatte, war mittlerweile zum Juniorverleger aufgestiegen und nahm das Buch ohne weitere Korrekturen an. Aufgrund der im Gefolge des Krieges exorbitanten Papierpreise in England wurde das Werk in drei Bänden (The Fellowship of the Ring, The Two Towers, The Return of the King) veröffentlicht, so dass jeder Einzelband zu erschwinglichen Preisen angeboten werden konnte. Daher stammt der noch heute fälschlicherweise gebrauchte Name Trilogie für das Gesamtwerk, eine Bezeichnung, die Tolkien Zeit seines Lebens ablehnte, da er das Werk in sechs Bücher unterteilt hatte.

Anfang der 1960er erschien in den USA eine unautorisierte Kopie von The Lord of the Rings und löst eine Kultbewegung unter den Studenten aus, was Tolkien schnell zu einer Berühmtheit machte. Durch enge Anbindung an seine immer zahlreicher werdenden Fans, die zu seinen Gunsten erheblichen Druck auf den Verleger der Piratenausgabe ausüben, erreichte es Tolkien jedoch entgegen der für ihn ungünstigen Rechtslage, dass die Piratenedition eingestellt wurde, so dass bald nur noch die durch ihn autorisierte Fassung auf dem US-amerikanischen Markt erhältlich war. Na początku latach 20. latach 30. Tolkien zaczął

[edytuj] Ostatnie lata życia

Swoje dalsze życie Tolkien spędził pracując nad Silmarillion, którego jednak do końca życia nie ukończył i dopiero po jego śmierci został wydany przez jego syna Christopher’a Tolkiena.

Na kilka lat przeprowadził się wraz ze swoją żoną Edith do angielskiego kurortu Bournemouth, gdzie w 1971 roku zmarła. Po tym zdarzeniu Tolkien wrócił do Oxfordu. Dwa lata później zmarł on sam w wieku 81 lat po krótkiej chorobie w prywatnym szpitalu w Bournemouth, gdzie przebywał na krótkim urlopie. Grób małżonków znajduje się w katolickiej części »Jordan Hill Cemetery« w Oxfordzie. Na płycie grobowej znajdują się ich nazwiska, a także imiona – Beren i Lúthien – znak wiecznie trwającej miłości. Jeszcze przed śmiercią swoich rodziców Christopher Tolkien opracował ich teksty, publikował je od 1977 roku, między innymi Silmarillion oraz w latach 1983-1966 także Historię śródziemia.

W jedym z wywiadów na krótko przed swoją śmiercią Tolkien potwierdził jeszcze raz swój silny związek z Kościołem: „Jestem wierzącym rzymsko-katolickim chrześcijaninem”. Jeden z jego synów został katolickim księdzem, a jako świadectwo swojej wiary może służyć fakt przetłumaczenia Księgi Jonasza.

---

KONIEC PRZETŁUMACZONEGO FRAGMENTU ----

[edytuj] Wykaz twórczości

Poniżej przedstawiono akademicki i literacki dorobek Tolkiena.

[edytuj] Publikacje akademickie

• A Middle English Vocabulary 1922
• Some Contributions to Middle-English Lexicography 1925
• The Devil's Coach Horses 1925
• Edition von Sir Gawain and the Green Knight 1925
• Ancrene Wisse and Hali Meiðhad 1929
• Sigelwara Land Teile I/II 1932/1934
• Chaucer as a Philologist: The Reeve's Tale 1935
• Beowulf, The Monsters and the Critics. Sir Israel Gollancz memorial lecture 1936. Oxford Univ. Press, London 1936, Oxford 1971, Arden Libr, Darby 1978 (Reprint).
• Sir Orfeo 1944
• "Iþþlen" in Sawles Warde 1947
• On Fairy-Stories 1947
• The Homecoming of Beorhtnoth, Beorhthelm's Son 1953
• Middle English »Losenger« 1953
• Ancrene Wisse: The English Text of the Ancrene Riwle 1962
• English and Welsh 1963
• Übersetzungen von Pearl und Sir Orfeo postum 1975
• The Old English Exodus Text, Übersetzung, Kommentar des altengl. Gedichts Exodus postum 1981
• Finn and Hengest: The Fragment and the Episode postum 1982, Übersetzung und Kommentar
• Beowulf and the Critics postum 2002
• Beowulf (Übersetzung) bisher unveröffentlicht

[edytuj] Proza

• Der kleine Hobbit (The Hobbit: or There and Back Again), 1937, dt. 1957
• Blatt von Tüftler (Leaf by Niggle), 1945
• Bauer Giles von Ham (Farmer Giles of Ham), 1949
• Der Herr der Ringe (The Lord of the Rings), 1969/1970, erschienen in drei Bänden als
  • The Fellowship of the Ring: being the first part of The Lord of the Rings 1954,
  • The Two Towers: being the second part of The Lord of the Rings 1954,
  • The Return of the King: being the third part of The Lord of the Rings 1955
• Der Schmied von Großholzingen (Smith of Wootton Major) 1967
• Guide to the Names in »The Lord of the Rings«, A Tolkien Compass, postum 1975 (Anmerkungen zur Namensgebung in seinem Hauptwerk)
• Die Briefe vom Weihnachtsmann (The Letters of Father Christmas), postum 1976, dt. 1977. Erweiterte Neuauflage 2004.
• Das Silmarillion (The Silmarillion), postum 1977, dt. 1978
• Nachrichten aus Mittelerde (Unfinished Tales of Númenor and Middle-earth), postum 1980, dt. 1983
• Mr Bliss postum 1982
• The History of Middle-earth postum 1983-1996, erschienen in zwölf Bänden als
  • The Book of Lost Tales, Part I postum 1983, dt. Übersetzung in Das Buch der verschollenen Geschichten
  • The Book of Lost Tales, Part II postum 1984, dt. Übersetzung in Das Buch der verschollenen Geschichten, Teil 2
  • The Lays of Beleriand postum 1985
  • The Shaping of Middle-earth postum 1986
  • The Lost Road and Other Writings postum 1987
  • The Return of the Shadow postum 1988
  • The Treason of Isengard postum 1989
  • The War of the Ring postum 1990
  • Sauron Defeated postum 1992
  • Morgoth's Ring postum 1993
  • The War of the Jewels postum 1994
  • The Peoples of Middle-earth postum 1996
• Roverandom postum 1998

[edytuj] Poezja

• Wiersz The Battle of the Eastern Field 1911
• Wiersz From the many-willow'd margin of the immemorial Thames 1913
• Wiersz You & me and the Cottage of Lost Play 1915
• Wiersz Kortirion among the trees 1915
• Wiersz Goblin Feet 1915
• Wiersz The Happy Mariners 1920
• Wiersz The Clerke's Compleinte 1922
• Wiersz Iumonna Gold Galdre Bewunden 1923
• Wiersz The City of the Gods 1923
• Wiersz The Eadigan Saelidan 1923
• Wiersz Why the Man in the Moon Came Down Too Soon 1923
• Wiersz Enigmala Saxonic – a Nuper Inventa Duo 1923
• Wiersz The Cat and the Fiddle: A Nursery-Rhyme Undone and its Scandalous secret Unlocked 1923
• Wiersz An Evening in Tavrobel 1924
• Wiersz The Lonely Isle 1924
• Wiersz The Princess Ni 1924
• Wiersz Light as Leaf on Lindentree 1925
• Wiersz The Nameless Land 1926
• Wiersz Adventures in Unnatural History and Medieval Metres, being the Freaks of Fisiologus 1927
• Wiersz Progress in Bimble Town 1931
• Wiersz Errantry 1933
• Wiersz Firiel 1934
• Wiersz The Adventures of Tom Bombadil 1934
• Zbiór wierszy Songs for the Philologists, przy współpracy z E.V. Gordon u. a. 1936
• Wiersz The Dragon's Visit 1937
• Wiersz Knocking at the Door: Lines induced by sensations when waiting for an answer a the door of an Exalted Academic Person 1937
• Wiersz The Lay of Aotrou and Itroun 1945
• Wiersz Imram 1955
• Zbiór wierszy The Adventures of Tom Bombadil and other verses from The Red Book 1962
• Wiersz Once upon a time 1965
• Wiersz For W. H. A. 1967
• Cykl wierszyThe Road Goes Ever On: A Song Cycle 1967, wydane przez Donalda Swanna
• Wiersz Bilbo's Last Song posthum 1974
• Ballada The Lay of Leithian posthum 1985 w: The History of Middle Earth, Bd. 3: The Lays of Beleriand
• Ballada The Lay of the children of Húrin posthum 1985 w: The History of Middle Earth, Bd. 3: The Lays of Beleriand

[edytuj] Pozostałe

• Raport autobiograficzny Tolkien on Tolkien 1966
• LP Poems and Songs of Middle-Earth 1968 (Tolkien czyta swoje opowiadania)
• LPs The Hobbit i The Lord of the Rings postum 1975 (Tolkien czyta wprowadzenia do swoich dzieł)
• Obraz Pictures by J. R. R. Tolkien postum 1979 (Zbiór Tolkiena obrazków)
• Listy Letters of J. R. R. Tolkien postum 1981

[edytuj] Zobacz też

• Do środka Ziemii tolkienowskiego świata mitów:

Szablon:Vorlage:Navi-Leiste Tolkien

• Skurrile wissenschaftliche Namen – Aus den Romanen von J.R.R. Tolkien

[edytuj] Literatura

• Humphrey Carpenter: J. R. R. Tolkien. Biografia. Klett-Cotta, Stuttgart 2001, ISBN 3-608-93431-6
• John Garth: Tolkien and the Great War. The Threshold of Middle-Earth. Houghton Mifflin, Boston 2003, 2005. ISBN 0-618-33129-8, ISBN 0-618-57481-6
• Tom A. Shippey: J. R. R. Tolkien. Autor stuleci. Klett-Cotta, Stuttgart 2002, ISBN 3-608-93432-4
• Wayne G. Hammond, Christina Scull: J. R. R. Tolkien. Artysta. Klett-Cotta, Stuttgart 1996, ISBN 3-608-93409-X

[edytuj] Linki zewnętrzne

• The Tolkien Society
• Deutsche Tolkien Gesellschaft e.V.
• Das Mittelerde-Portal - Die deutsche Tolkien-Enzyklopädie
• Die Tolkien-Site
• Weitere Seite zu Tolkien
• J.R.R Tolkiens Oxford – 360°-Ansichten
• Ardapedia Die offene Tolkien-Enzyklopädie im Wiki-Format
• Elenarda - Fanfiction und Essays
• Tolkien-Buecher.de