Stefan Kryński
Z Wikipedii
Stefan Kryński (ur. 1 sierpnia 1914 w Wilnie) - doktor medycyny, emerytowany profesor mikrobiologii Akademii Medycznej w Gdańsku, specjalista w dziedzinie badań nad riketsjami, gronkowcami, bakteriofagami, zakażeniami szpitalnymi.
Pochodzi ze szlacheckiej rodziny (właścicieli Krynek pod Białą Podlaską) o głębokich tradycjach patriotycznych. Jego ojciec był lekarzem wojskowym, najpierw w armii rosyjskiej, następnie polskiej. Jako kilkudniowe niemowlę ewakuowany z Wilna wraz z matką do Rosji. Powrócili do Polski dopiero w 1918. Z powodu służby wojskowej ojca mieszkał w różnych miejscowościach. Do gimnazjum uczęszczał w Poznaniu, tam w 1932 zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W latach 1934-1937 był asystentem-wolontariuszem w Zakładzie Higieny. Dyplom lekarza uzyskał 28 kwietnia 1938. 30 września 1938 został powołany do odbycia służby wojskowej, najpierw w Batalionie Szkolnym Podchorążych Sanitarnych Rezerwy, a następnie w Instytucie Chirurgii Urazowej. 1 sierpnia 1939 został odkomenderowany do 43 Kompanii Junackich Hufców Pracy. Z junakami przeszedł gehennę kampanii wrześniowej (patrz wspomnienia [1]), niewolę sowiecką, z której udało mu się uciec po 3 dniach. Zamieszkał w Brześciu. Próbówał przedostać się do Siedlec, gdzie przebywała matka. 31 października 1939, podczas próby nielegalnego przekroczenia linii demarkacyjnej między obszarem okupacji sowieckiej i niemieckiej na Bugu pod Drohiczynem został aresztowany przez NKWD. Udało mu się jednak wydostać na wolność.
1 marca 1940 wyjechał z Brześcia i po 5 dniach dostał się nielegalnie do Lwowa. Początkowo był bez pracy, jednak od czerwca 1940 udało mu się zatrudnić u profesora Rudolfa Weigla w Instytucie Sanitarno-Bakteriologicznym, produkującym szczepionkę przeciw tyfusowi plamistemu. Po zajęciu Lwowa przez wojska niemieckie (29 czerwca 1941) i przekształceniu placówki prof. Weigla w Instytut Badań nad Durem Plamistym i Wirusami kontynuował dotychczasową pracę najpierw jako laborant, później - po potwierdzeniu posiadania dyplomu lekarskiego - jako pracownik naukowy. Przygotował wówczas pracę o toksynie zarazka duru plamistego, która po wojnie stanowiła podstawę do ubiegania się o stopień doktora. Po rozwiązaniu przez Niemców Instytutu w marcu 1944 (wobec szybko zbliżającego się frontu), w maju 1944 wyjechał do Białej Podlaskiej. Wezwany do rannego polskiego partyzanta stopniowo zaangażował się w stworzenie służby medycznej lubelskiego oddziału AK. Jako lekarz 34 Pułku Piechoty Armii Krajowej uczestniczył w akcji "Burza" w powiecie bialsko-podlaskim.
4 grudnia 1944 powierzono mu zorganizowanie Zakładu Szczepionki przeciw Durowi Plamistemu im. R.Weigla, podlegającego poczatkowo Naczelnemu Nadzwyczajnemu Komisariatowi do Walki z Epidemiami, a od maja 1945 Państwowemu Zakładowi Higieny. Kierował tym zakładem do jego likwidacji we wrześniu 1946.
W maju 1946 uzyskał stopień doktora nauk medycznych na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Promotorem był prof. Rudolf Weigl. 1 października 1946 podjął pracę w Zakładzie Mikrobilogii Akademii Medycznej w Gdańsku - najpierw na stanowisku starszego asystenta, od 1948 jako adiunkt, po habilitacji w maju 1951 jako docent i zastępca profesora. W październiku 1954 został mianowany profesorem i kierownikiem Zakładu Mikrobiologii. Kierował nim do 1 października 1984, kiedy przeszedł na emeryturę. Był promotorem kilkudziesięciu prac doktorskich i habilitacyjnych.
Jest autorem ponad 200 prac poświęconych głównie Rickettsia Prowazeki, biologii wszy odzieżowej, gronkowcom i ich bakteriofagom oraz zakażeniom szpitalnym. Jest członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów.
Źródła:
- Maszynopis wspomnień prof. Stefana Kryńskiego.
- Wydawnictwo jubileuszowe BioMed Lublin - 50 lat Wytwórni Surowic i Szczepionek w Lublinie, Lublin 1995
