Biała Podlaska

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Biała Podlaska


Herb Białej Podlaskiej	Flaga Białej Podlaskiej

Województwo

lubelskie

Powiat

miasto na prawach powiatu

Założono

1481

Prezydent miasta

Andrzej Czapski

Powierzchnia

49,46 km²

Położenie

52° 02' N
23° 07' E

Wysokość

125 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość

59 047
1193,83 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(+48) 83

Kod pocztowy

21-500

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie Polski

Strona internetowa miasta

Biała Podlaska – miasto, powiat grodzki w północnej części województwa lubelskiego, stolica województwa bialskopodlaskiego w latach 1975-1998.

Miasto położone jest na Podlasiu w dolinie rzeki Krzny – lewego dopływu Bugu, w odległości 36 km od granicy z Białorusią. Odgrywa ważną rolę w kontaktach ze z krajami WNP z uwagi na bliskość przejść granicznych w Terespolu i Koroszczynie oraz obecność konsulatu Białorusi.

[edytuj] Historia

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Biała Podlaska pojawiła się w 1481 r. Jej pierwszymi właścicielami byli Illniczowie, za założyciela uchodzi Piotr Janowicz Biały – wojewoda trocki, hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego. W tym okresie Biała znajdowała się w województwie brzeskim w Wielkim Księstwie Litewskim. W II połowie XVI wieku miasto przeszło we władanie rodu Radziwiłłów, miało to miejsce w 1569 r. na podstawie zapisu w księgach ziemskich. Okres ten, trwający dwa i pół wieku, przyniósł rozkwit i przyczynił się do szybkiego rozwoju miasta, przez długi czas zwanego Białą Książęcą lub Białą Radziwiłłowską. W 1622 r. Aleksander Ludwik Radziwiłł buduje fortece i zamek. Z fundacji Krzysztofa Ciborowicza Wilskiego założono w 1628 Akademię Bialską, która od 1633 r. istniała jako filia Akademii Krakowskiej (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. J.I. Kraszewskiego).

W latach 1655-1660 miasto zostało znacznie zniszczone przez Szwedów, wojska Rakoczego i kozaków Chowańskiego. Jednak za sprawą Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny z Sobieskich szybko podniosło się z upadku. W 1670 r. Michał Kazimierz Radziwiłł nadał miastu prawo magdeburskie oraz herb: Michał Archanioł stojący na smoku.

W XVII wieku miasto znane z produkcji sukna i fajansów, później także z przeróbki drewna.

W 1720 Anna z Sanguszków Radziwiłłowa rozpoczyna budowę wieży i bramy wjazdowej (obecnie są to najciekawsze resztki zamku). Miasto i zespół pałacowy w XVIII wieku wielokrotnie niszczone (między innymi w czasie wspomnianych już wojen szwedzkich czy w okresie prześladowań Unitów Podlaskich pod koniec XIX wieku) i odbudowywane. Ostatni spadkobierca Dominik Radziwiłł, pułkownik wojska polskiego, umiera we Francji 11 listopada 1813 roku. Pałac jako ruinę rozebrano w 1883 roku, obecny stan samej fortecy i resztek zespołu pałacowego kiepski.

W Białej Podlaskiej uczęszczał do męskiego gimnazjum pisarz Józef Ignacy Kraszewski. Zostało ono nazwane jego imieniem.

Kolejny szybki rozwój miasta miał miejsce w okresie międzywojennym, powstała wówczas fabryka Raabego, elektrownia miejska, a w latach 1923-1939 istniała Podlaska Wytwórnia Samolotów (PWS). Produkowała ona samoloty wojskowe zarówno licencyjne (Potez XXV, RWD-8) jak i własnej konstrukcji (myśliwiec PWS-1, samolot szkolny PWS-26). Majątek Podlaskiej Wytwórni Samolotów został rozgrabiony przez okupantów radzieckich po 17 września 1939 roku.

W 1975 r. Biała Podlaska została stolicą województwa, co przyczyniło się do dwukrotnego zwiększenia liczby jej mieszkańców w ciągu 20 lat. Po reformie administracyjnej w 1999 roku ma status powiatu grodzkiego i wiele uprawnień predestynujących ją do roli głównego ośrodka administracyjnego regionu.

[edytuj] Gospodarka

Przemysł włókienniczy reprezentują zakłady Biawena, powstałe w latach 1967-1970.

Miasto kojarzone jest również z Bialską Fabryką Mebli i przedsiębiorstwem produkcyjno-doświadczalnym robotów przemysłowych Techma-Robot. Znajduje się tu również zakład produkujący elementy naczep do samochodów ciężarowych AluTeam.

Ostatnio wzrasta rola Białej Podlaskiej jako centrum handlowo-usługowego. Miasto utrzymuje kontakty handlowe z państwami byłego ZSRR. Organizowane są tu Nadbużańskie Targi Rolno-Przemysłowe i Targi Pogranicza Wschód-Zachód.

W 2005 r. został utworzona specjalna tzw. Bialska Strefa Aktywności Gospodarczej – wydzielona przemysłowo-handlowa dzielnica miasta.

[edytuj] Handel

Supermarkety ogólne: Aldik (2), Plus (2), Biedronka (3), Champion, Kaufland, Leader Price
Supermarkety budowlane: Fabryka Wnętrz, Jysk, NOMI
Supermarkety elektroniczne: Avans, RTV Mix AGD, Media Expert
Centra handlowe: CH Epi, CH Rywal, CH Arka, CH SAS Jaworscy

[edytuj] Komunikacja

Biała Podlaska leży na linii Berlin-Warszawa-Moskwa. Przez miasto przebiega droga międzynarodowa E30 (droga krajowa nr 2) biegnąca z Warszawy do przejścia granicznego w Terespolu. W planach jest budowa autostrady A2, która ma przebiegać kilka kilometrów na północ od miasta.

2 km od centrum miasta przebiega międzynarodowy szlak kolejowy E-20 Warszawa-Brześć. Otwarto go w 1867 roku, a zelektryfikowano w 1980 roku. Do 1972 r. istniała wąskotorowa Bialska Kolej Dojazdowa zbudowana w 1917 r. – Biała Podlaska – Roskosz – Konstantynów / Rokitno – Cieleśnica / Janów Podlaski.

Biała Podlaska dysponuje własną komunikacją autobusową (MZK) oraz miejska komunikacja prywatna. Funkcjonuje tu przedsiębiorstwo PKS. Duże znaczenie mają również prywatne mikrobusy, zapewniające szybkie połączenia z Warszawą, Lublinem, Terespolem, Parczewem i Białymstokiem.

W pobliżu miasta znajduje się duże lotnisko (Port lotniczy Biała Podlaska), niegdyś używane do celów wojskowych, a obecnie przystosowane do potrzeb gospodarczych.

[edytuj] Kultura

[edytuj] Biblioteki

Miejska Biblioteka Publiczna ul. Warszawska 12a (biblioteka główna)
- Filia nr 1 Al. 1000-lecia 33
- Filia nr 2 ul. Warszawska 11
- Filia nr 3 z oddziałem dla dzieci ul. Zygmunta Starego 10
- Filia nr 4 ul. Podleśna 5
- Filia nr 6 z oddziałem dla dzieci ul. Orzechowa 34
- Filia nr 9 ul. Kolejowa 8
Biblioteka Pedagogiczna ul. Kolejowa 8
Biblioteka Zamiejscowego Wydziału Wychowania Fizycznego ul. Akademicka 2
Biblioteka Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej ul. Sidorska 102

[edytuj] Galerie

Galeria Podlaska - Miejski Ośrodek Kultury ul. Warszawska 12
Galeria autorska Janusza Maksymiuka ul. Sidorska 2k
Galeria "Ulica Krzywa" ul. Narutowicza 23B

[edytuj] Muzea

Muzeum Południowego Podlasia ul. Warszawska 12
- Oddział Martyrologiczno-Historyczny ul. Łomaska 21

[edytuj] Kina

Kino Merkury ul. Brzeska 43

[edytuj] Domy Kultury

Miejski Ośrodek Kultury ul. Warszawska 11-12 C
Osiedlowy Dom Kultury ul. Zygmunta Augusta 6
Klub Kultury "Piast" ul. Spółdzielcza 4
Osiedlowy Klub Kultury "Eureka" ul. Orzechowa 34

[edytuj] Sztuka ludowa

W mieście działa wiele zespołów ludowych, kultywujących kulturę Podlasia. Należą do nich zespół chóralny, zespół taneczny i kapela ludowa. Biała Podlaska jest także znanym od XVII wieku ośrodkiem garncarskim. Współcześnie pracujący Kazimierz i Ludwik Rogowscy słyną z wyrobu ceramiki siwej tzw. siwaków. W mieście podziwiać można również prace rzeźbiarza Tadeusza Niewiadomskiego. Herb Białej wykonany przez Zbigniewa Ulatowskiego

[edytuj] Prasa

Słowo Podlasia Podlaska Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o. ul. Warszawska 13
Gazeta Bialska Redakcja ul. Brzeska 6
Dziennik Wschodni Redakcja Oddział w Białej Podlaskiej ul. Warszawska 13
Redakcja Tygodnika Lubelskiego ul. Kraszewskiego 4

[edytuj] Radio

Katolickie Radio Podlasia ul. Brzeska 33a
Radio Lublin" S.A. Plac Wolności 12
Biała FM" radio do słuchania! – wkrótce w eterze
Radio BiPeR" pierwsze internetowe radio Biała Podlaska

[edytuj] Oświata

[edytuj] Przedszkola

Przedszkole Samorządowe nr 3 (ul. Janowska 14)
Przedszkole Samorządowe nr 6 (ul. Łomaska 21)
Przedszkole Samorządowe nr 7 (ul. Waryńskiego 1)
Przedszkole Samorządowe nr 10 (ul. Nowa 20/24)
Przedszkole Samorządowe nr 11 (ul. Sidorska 20)
Przedszkole Samorządowe nr 13 (ul. K. Jagiellończyka 17)
Przedszkole Samorządowe nr 14 (ul. Łukaszyńska 34)
Przedszkole Samorządowe nr 15 (ul. Akademicka 8 , Filia ul. Akademicka 39)
Przedszkole Samorządowe nr 16 (ul. Wesoła 21/23)
Przedszkole Samorządowe nr 17 (ul. Zygmunta Starego 4)

[edytuj] Szkoły podstawowe

Szkoła Podstawowa nr 1 (ul. Narutowicza 41)
Szkoła Podstawowa nr 2 (ul. Akademicka 8)
Szkoła Podstawowa nr 3 (ul. Sportowa 7)
Szkoła Podstawowa nr 4 (ul. Moniuszki 36)
Szkoła Podstawowa nr 5 (ul. Sidorska 30)
Szkoła Podstawowa nr 6 (ul. Leszczynowa 16)
Szkoła Podstawowa nr 7 (ul. Langiewicza 44)
Szkoła Podstawowa nr 9 (ul. Zygmunta Aug. 2)

[edytuj] Gimnazja

Publiczne Gimnazjum nr 1 (ul. Piłsudskiego 36)
Publiczne Gimnazjum nr 2 (ul. Akademicka 8)
Publiczne Gimnazjum nr 3 (ul. Narutowicza 39)
Publiczne Gimnazjum nr 4 (ul. Sidorska 30)
Publiczne Gimnazjum nr 5 (ul. Leszczynowa 16)
Publiczne Gimnazjum nr 6 (ul. Zygmunta Augusta 2)
Publiczne Gimnazjum (ul. Waryńskiego 3)
Katolickie Gimnazjum (ul. Kard. Wyszyńskiego 53)

[edytuj] Szkoły ponadgimnazjalne

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 (ul. Kraszewskiego 1)
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 (ul. Leszczynowa 16)
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 (ul. Narutowicza 39)
Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej (ul. Piłsudskiego 36)
Zespół Szkół Zawodowych nr 2 (ul. Brzeska 71)
Zespół Szkół Zawodowych nr 3 (ul. Orzechowa 58)

[edytuj] Licea ogólnokształcące

I Liceum Ogólnokształcące im. J. I. Kraszewskiego (ul. Kraszewskiego 1) [1]
II Liceum Ogólnokształcące im. E. Plater (ul. Narutowicza 39) [2]
III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza (ul. Leszczynowa 16) [3]
IV Liceum Ogólnokształcące im. S. Staszica (ul. Akademicka 8a) [4]
Akademickie Liceum Ogólnokształcące Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jana Pawła II (ul. Sidorska 95/97)
Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. C. Norwida (ul. Kard. Wyszyńskiego 53) [5]

[edytuj] Uczelnie wyższe

Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie

Zamiejscowy Wydział Wychowania Fizycznego w Białej Podlaskiej (ul. Akademicka 2)

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej (ul. Sidorska 95/97)
Kolegium Licencjackie Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Białej Podlaskiej (ul. Piłsudskiego 24)
Filia Politechniki Radomskiej Wydział Transportu (ul. Orzechowa 60)

[edytuj] Sport

Ze względu na znajdujący się w mieście Zamiejscowy Wydział Wychowanie Fizycznego sport odgrywa ważną rolę w życiu miasta. Funkcjonuje wiele sekcji i klubów sportowych m.in.:

AZS AWF Biała Podlaska – piłka ręczna, koszykówka, lekkoatletyka, gimnastyka i inne
MKS Podlasie Biała Podlaska (niegdyś AZS AWF) – piłka nożna mężczyzn
AZS PWSZ Biała Podlaska – piłka nożna kobiet.
UKS Jagiellończyk
Bialskopodlaski Klub Jeździecki – jeździectwo

Miasto dysponuje stadionem sportowym, basenami, kortami tenisowymi i lodowiskiem. Swoje obiekty udostępnia również AWF.

[edytuj] Zabytki

zamek Radziwiłłów z XVII w.,
Park Radziwiłłowski wokół zamku,
kościół pw. św. Anny z 1572 r., dawny zbór ariański.
późnobarokowy pobazyliański kościół pw. Narodzenia NMP z połowy XVIII w., dawne miejsce przechowywania relikwii św. Józefata Kuncewicza.
kościół pw. św. Antoniego i dawny klasztor reformatów z II połowy XVII w.,
Akademia Bialska założona w 1628 roku jako filia Akademii Krakowskiej – obecnie budynek I LO im. J.I. Kraszewskiego
pomnik Józefa Ignacego Kraszewskiego z 1928 r.
Muzeum Okręgowe, w wieży bramnej.
Drewniane wille przy ul. Narutowicza, Kolejowej, Zielonej.
Synagogi w Białej Podlaskiej – wybudowane w XIX i XX wieku.
Cmentarz żydowski w Białej Podlaskiej – założony w XVIII wieku.
Dworzec główny PKP, z lat 20. XX wieku.
Cmentarz Austriacki z Pierwszej Wojny Światowej przy ul. Spacerowej

[edytuj] Znane osobistości związane z Białą Podlaską

Józef Ignacy Kraszewski (pisarz)
Franciszek Wężyk (tłumacz literatury klasycznej)
Roman Zmorski (pisarz, poeta)
o. Honorat Koźmiński (kapucyn, założyciel żeńskich zgromadzeń zakonnych)
Józef Pruszkowski (polski historyk kościoła katolickiego)
ksiądz Stanisław Brzóska (jeden z dowódców powstania styczniowego)
Roman Rogiński (jeden z dowódców powstania styczniowego)
Jacek Kaspszyk (światowej sławy dyrygent)
Jerzy Domaradzki (reżyser i scenarzysta – zasłynął filmem "Wielki bieg")
Roman Kłosowski (aktor teatralny i filmowy – m.in. Maliniak w "Czterdziestolatku")
Wacław Kowalski (aktor teatralny i filmowy – m.in. Pawlak w "Sami Swoi")
Marcin Wójcik (polski artysta kabaretowy)
Bogusław Kaczyński (krytyk muzyczny, autor m.in. audycji telewizyjnych poświęconych muzyce operowej)
Krzysztof Ziółkowski (astronom)
Zbysław Ciołkosz (polski konstruktor lotniczy)
Stefan Kryński (doktor medycyny, specjalista w dziedzinie badań nad bakteriami)
Antoni Brykczyński (duchowny, historyk sztuki, bibliograf)
Roman Rosinkiewicz (polski inżynier mechanik)
Safjan Zbigniew (pisarz, publicysta, dramaturg, scenarzysta – napisał m.in. scenariusz do popularnego polskiego serialu "Stawka większa niż życie")
Władysław Holewiński (prawnik – członek Komisji Kodyfikacyjnej RP)
Jan Ignacy Marian Dąbrowski (prawnik m.in. obrońca w procesach brzeskich)
Marceli Porowski (działacz konspiracyjny)
August Emil Fieldorf (polski żołnierz, bojownik o niepodległość Polski, generał AK)
Krzysztof Skubiszewski (polityk, były minister spraw zagranicznych)
Józef Oleksy (polityk, były premier)
Lech Nikolski (polityk)
Jacek Szymanderski (polityk)
Przemysław Andrejuk (polityk)
Ludwik Maciąg (sławny malarz)
Józef Świętorzecki (generał w II RP)
Wojciech Wierzejski (polityk)

[edytuj] Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Rok podpisania umowy
Brześć	Białoruś	1991
Baranowicze	Białoruś	2002
Niort	Francja	1999
Smoleńsk	Rosja	2002

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Linki zewnętrzne

Biała Podlaska i powiat bialski

miasta: Biała Podlaska - Międzyrzec Podlaski - Terespol
gminy: gmina Biała Podlaska - gmina Drelów - gmina Janów Podlaski - gmina Kodeń - gmina Konstantynów - gmina Leśna Podlaska - gmina Łomazy - gmina Międzyrzec Podlaski - gmina Piszczac - gmina Rokitno - gmina Rossosz - gmina Sosnówka - gmina Sławatycze - gmina Terespol - gmina Tuczna - gmina Wisznice - gmina Zalesie

Źródło: "http://pl.wikipedia.org../../../b/i/a/Bia%C5%82a_Podlaska_0e76.html"

Kategorie: Powiat bialski • Biała Podlaska

We provide Linux to the World