Pogrzeb
Z Wikipedii
Pogrzeb to ogół obrzędów towarzyszących grzebaniu lub kremacji zwłok zmarłego.
Pogrzeb traktowany jest jako jeden z podstawowych moralnych i religijnych obowiązków wobec zmarłego człowieka. Forma obrzędowa pogrzebu zależy od wyznawanego światopoglądu osoby lub osób organizujących pogrzeb, rzadziej od woli zmarłego.
Pogrzeb jest formą rozstania się z postacią cielesną człowieka mającą na celu pożegnanie się ze zmarłym i okazanie szacunku dla grzebanej osoby.
Do tradycyjnych form pożegnania zmarłego, przyjętych w kulturze europejskiej jest towarzyszenie trumnie ze zmarłym w pochodzie pogrzebowym (kondukcie żałobnym) w drodze na cmentarz, miejscu złożenia trumny. Obrzędy towarzyszące grzebaniu lub paleniu zwłok zależą od lokalnych tradycji i zwyczajów.
Od tradycyjnych form pogrzebu odstępuje się w sytuacjach wyjątkowych, jak wojny czy masowe katastrofy naturalne, gdy wielka liczba zmarłych nie pozwala na ich identyfikację, względnie nie ma środków finansowych i czasu na organizowanie pojedynczych pogrzebów. W takich sytuacjach stosuje się grzebanie zmarłych w mogiłach zbiorowych.
Przyjęty jest powszechny zwyczaj we wszystkich kulturach zawiadamiania znajomych i przyjaciół o fakcie pogrzebu bliskiej osoby. Odbywa się to w postaci nekrologów publikowanych w prasie oraz klepsydr rozwieszanych w miejscach publicznych. Ogłoszenia takie zawierają często elementy graficzne, wskazujące na przynależność religijną zmarłego.
Rodzinie zmarłych zwyczajowo składa się kondolencje, czyli wyrażone w uroczystych słowach współczucie i żal z powodu śmierci ich bliskiej osoby. Kondolencje składane są osobiście, tuż po pogrzebie lub korespondencyjnie, gdy nie było możliwości uczestniczenia w pogrzebie lub nie ma możliwości spotkania się z rodziną zmarłego w krótkim czasie po tej uroczystości.
Spis treści |
[edytuj] Pogrzeb w krajach z tradycjami chrześcijańskimi
W kulturach związanych z katolicyzmem, prawosławiem czy protestantyzmem, pogrzeb należy do tzw. sakramentaliów (nie: sakramentów). Grzebanie zmarłych związane jest z przekonaniem, że w końcu czasów przyjdzie Jezus i nastąpi zmartwychwstanie ciał. Zmarłego zwyczajowo chowa się złożonego do trumny w ubraniu, w pozycji leżącej, z rękami splecionymi na brzuchu. Przyjęło się w tym kręgu kulturowym, aby zmarli w trumnie wyglądali ładnie, dlatego zmarłych się poddaje zabiegom kosmetyczym. W ich przebiegu maskuje się pośmiertne zmiany twarzy czy jej urazy powstałe w chwili śmierci. Uzupełnia się braki ciała atrapami, masami plastycznymi lub woskiem, o ile była taka potrzeba ze względów estetycznych (dotyczy to braku kończyn). Trumna ze zmarłym umieszczana jest najczęściej w grobach ziemnych, wykopanych na głębokość ok. 2 m, zasypywanych piaskiem i przykrywanych nagrobkiem kamiennym lub betonowym. Rodziny bogatych zmarłych składają trumny w murowanych grobowcach, w których można umieścić kilka kolejnych trumien. Wyjątkowo bogaci zmarli bywają składani w monumentalnych grobowcach, rozmiarem i stylem przypominających małe domki, kaplice czy nawet pałace. Każdy grób powinien posiadać opis, informujący o nazwisku osoby pogrzebanej, datach urodzenia i śmierci oraz czasami kilka słów religijnego lub osobistego odwołania się do osoby zmarłej. W tej grupie kulturowej dopuszcza się również pochówek osoby zmarłej po jej spaleniu w specjalnym piecu krematoryjnym (kremacja) i zsypaniu prochów do urny. Stosuje się to zwłaszcza w krajach protestanckich i laickich. Ta forma pogrzebu jest też wybierana, gdy wygląd zwłok sprawia, że nie nadają się one do pokazania przed pogrzebem.
W większości krajów, dopuszczających tę formę pochówku praktykuje się zakopywanie urn w płytkich grobach ziemnych lub ustawianie urn za cienką płytą w ścianach krypt cmentarnych (nekropoliach) lub galeriach cmentarnych. W kilku krajach, m.in. w Szwajcarii czy USA dopuszczalne jest przechowywanie urny z prochami w domu rodziny zmarłego lub zakopanie jej w dowolnie wybranym miejscu. Czas pogrzebu od chwili śmierci, za kilkoma wyjątkami nie jest ściśle przepisany (niemiecka Bawaria nakazuje na swym terytorium chować zmarłych w ciągu 96 godzin od zgonu). W większości państw dopuszcza się niekiedy ponadtygodniowe lub dłuższe opóźnianie pogrzebu, aby móc zorganizować manifestacyjny jego przebieg oraz umożliwić udział w nim przyjezdynym z odległych zakątów Ziemi.
[edytuj] Pogrzeby w krajach Azji
Bogactwo religii i kultur Azji sprawiają, że zwyczaje pogrzebowe tam praktykowane wydają się być drastyczne i okrutne w porównaniu z tymi, jakie spotyka się w Europie czy USA.
[edytuj] Pogrzeby wyznawców hinduizmu
Zmarli w Indiach są spalani nad brzegami rzek lub w ich pobliżu, aby resztki zmarłego wyrzucić do jej nurtów. Zmarli, w odświętnym ubraniu, owinięci w cienkie tkaniny, składani są na stosach z drewna i obkładani kwiatami. Tak przygotowany stos podpala się i czeka do momentu, aż uczestnicy ceremonii uznają, że doszło do spalenia. Nie zawsze ma to miejsce, ponieważ stopień kremacji zwłok zależy od zamożności rodziny, ilości i jakości zgromadzonego drewna. Dlatego zdarza się, że nadpalone ciało zawijane jest w nową tkaninę i w takiej postaci wyrzucane do najbliższej rzeki. Zamożnym rodzinom udaje się spalić zwłoki z pomocą łatwopalnych dodatków (nafta, benzyna czy spirytus), więc proces spalenia zwłok w tym przypadku jest daloko posunięty. Wtedy tylko niewielka ilość popiołów zostaje wyrzucona do rzeki. Wyznawcy hinduizmu uznają za najgodniejsze miejsce pochówku rzekę Ganges, jako miejsce święte. Z tego powodu w tej rzece spoczęło najwięcej szczątków ludzkich ze wszystkich znanych rzek na Ziemi.
[edytuj] Pogrzeby w krajach muzułamńskich
Wyznawcy wszystkich religii islamskich dążą do tego, aby ich zmarli byli pochowani nie później niż 24 godziny po śmierci. Dłuższy pobyt zwłok według wierzeń grozi uwięzieniem duszy zmarłego w jego ciele i poważne kłopoty z dotarciem do islamskiego raju. Rzadko wyznawcy islamu wnikają w przyczyny zgonu, gdyż wierzą, że skoro islamski bóg, Allach chciał czyjejś śmierci, więc ludzie nie powinni wnikać w to, jaki sposób śmierci Allach wybrał dla danego zmarłego. Dlatego praktycznie nie są znane w tym kręgu kulturowym sekcje zwłok, które bywają główną przyczyną opóźnień pochówków np. w Europie. Ze względów na szybką organizację uroczystości pogrzebowych, o miejscu pochówku decyduje miejsce, w których doszło do śmierci: pogrzeb odbywa się w pobliżu miejsca zgonu. Tylko bogaci muzułmanie praktykują przewożenie zwłok do miast rodzinnych zmarłego i do mogił rodzinnych. Transport zwłok do innych krajów zdarza się wśród wyznawców islamu wyjątkowo rzadko: ma to miejsce np. w przypadku członków grup rządzących lub rodzin królewskich. Ciało zmarłego, umyte i ubrane, owija się w tkaninę, bez używania trumien, składa się do grobu ziemnego. Zasypany grób rzadko pokrywa się dodatkowymi ozdobami, poza cienką, kamienną płytą z wyrytym imieniem i nazwiskiem zmarłego. Często pomija się daty urodzenia i śmierci. Niekiedy opisuje się okoliczności śmierci.
[edytuj] Pogrzeb w Tybecie
Część ludności wysokich gór Tybetu rozstaje się ze swoimi zmarłymi czyniąc ich ciała pokarmem dla żyjących tam świętych sępów. Nagie ciało zmarłego układane jest na kamiennych katafalkach, położonych poza osiedlami. Rodzina i uczestnicy tej formy pogrzebu w pewnej odległości czekają tak długo, aż ptaki pożrą miękkie tkanki zwłok. Gdy pozostają kości, mistrz ceremonii pogrzebowej miażdży kości drewnianym młotem do postaci, którą sępy mogą również zjeść. Pogrzeb zakończony jest wtedy, gdy na kamiennym katafalku nie zostaną żadne stałe resztki zmarłego. O pozostałą krew po zmarłym nikt już się nie troszczy. Ta forma oddania zmarłego do obiegu przyrody wynika z przekonania o tym, że zmarły, stając się pokarmem ptaka, wraz z nim nadal będzie oglądał świat.
