Leśna Podlaska

Wybudowana w latach 1730-1752 z inicjatywy sprowadzonych z Częstochowy ojców paulinów barokowa bazylika wraz ze znajdującą się w ołtarzu głównym kamienną płaskorzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Miejsce to stanowi najważniejszy obok Kodnia ośrodek kultu maryjnego na Podlasiu.

ul. Bpa Moszyńskiego 2 21-542 Leśna Podlaska tel. (83) 345 00 22

Leśna Podlaska leży na północny zachód od Białej Podlaskiej, nad rzeczką Klukówką, dopływem Krzny. W sanktuarium leśniańskim, pod opieką oo. paulinów, upodobała sobie miejsce Opiekunka Podlasia - Leśniańska Królowa - Matka Boża Jedności i Wiary. Płaskorzeźba, umieszczona w głównym ołtarzu, wykonana jest w polnym kamieniu o odcieniu czerwonawym. Wypukła rzeźba, o wymiarach 29,3 x 31,4 cm, ma kształt owalny. Na otoku znajduje się 9 główek aniołków. Wizerunek przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus na prawym ręku. Jezus w prawej rączce trzyma książkę, lewą zaś unosi ku górze. Maryja ujęta jest w półpostaci. W lewej dłoni trzyma otwartą księgę, na której wspiera się rozpostartymi skrzydłami gołębica - symbol Ducha Świętego. Postać Najświętszej Panny okrywa płaszcz spadający z głowy, osłaniający cześć czoła, ramiona i piersi. Płaszcz ten zwisa poprzez lewy łokieć, zaś prawą rękę okrywa całą. Jedynie dłoń widoczna jest poprzez otwór fałdów. Dziecię Jezus stoi lekko zwrócone w stronę Matki, objęte Jej ramieniem i fałdami płaszcza. Ten królewski płaszcz i korony bizantyńskie na głowach Maryi i Jej Syna stawiają obraz w kręgu ikon wschodnich (jest to opinia prof. Tadeusza Dobrzenieckiego z Warszawy, którą przedstawił na sympozjum w 1986 r.). Płaskorzeźba była niegdyś polichromowana. Historia "przejasnego obrazu Najświętszej Maryi Panny" jest niezmiernie ciekawa i pełna przedziwnych wydarzeń. Zaczyna się od roku 1683, kiedy to dnia 26 września dwaj chłopcy pasący bydło, 9-letni Aleksander Stalmaszczuk i 10-letni Miron Makaruk, znaleźli jaśniejący blaskiem wizerunek na drzewie dzikiej gruszy. Wieść o niezwykłym pojawieniu się wizerunku zaczęła zataczać coraz szersze kręgi i ściągać ludzi nawet z odległych stron. Kult Leśniań-skiej Królowej niezmiernie szybko się rozwinął, księżna Anna Radziwiłłowa, kanclerzyna Wielkiego Księstwa Litewskiego, ufundowała szczerozłotą sukienkę, ozdobioną 155 diamentami, 291 rubinami i 59 szmaragdami. Inna sukienka była "sutozłocista wokoło zdobiona perłami".

W roku 1700 biskup łucki i brzeski Franciszek Prażmowski po przebadaniu świadków uznał niezwykłość łask i zezwolił na publiczny kult. W 1716 r. książę Karol Stanisław Radziwiłł, kanclerz Wielkiego Księstwa Litewskiego, ufundował złote korony. Korona Matki Bożej zdobna była 24 większymi diamentami, 121 mniejszymi. W koronie Dzieciątka Jezus jaśniało 12 większych i 24 mniejszych diamentów. W 1727 r. parafię leśniańską i opiekę nad cudownym obrazem powierzono oo. paulinom. Po upadku powstania styczniowego, w wyniku carskich represji, zakonników przeniesiono do klasztoru jasnogórskiego, a sanktuarium przekształcono w prawosławną cerkiew. Klasztor pauliński objęły prawosławne zakonnice, które uciekając w czasie I wojny światowej, zabrały ze sobą znajdującą się w cerkwi kopię obrazu, sądząc, że to oryginał. Po odzyskaniu niepodległości państwa polskiego oo. paulini wrócili do Leśnej. Po długich poszukiwaniach w roku 1926 odnaleziono obraz ukryty u ss. benedyktynek w Łomży. Badania wykazały, że ostatni biskup katolicki Janowa - Beniamin Szymański, wielki czciciel Najświętszej Panny, przewidując popowstaniowe represje, ukrył oryginał Matki Bożej Leśniańskiej w Łomży, w bocznym ołtarzu. Biskup umarł, jedyna wtajemniczona przeorysza klasztoru także i tak byłby ślad zaginął, gdyby nie intensywne poszukiwania. W 1927 r. udała się z Siedlec niezwykła procesja, sam biskup wraz z tłumem wiernych pieszo przenieśli cudowny obraz do Leśnej. Procesja szła 3 dni, od 22 do 25 września. W uroczystości powrotu Matki Bożej brało udział około 30 tysięcy osób. Sanktuarium leśniańskie było umiłowanym miejscem kultu dla unitów podlaskich, a Leśniańską Matka Boża ostoją ich wiary i jedności z Kościołem.

Dnia 18 sierpnia 1963 r., przy udziale 12 biskupów i około 150 tysięcy pielgrzymów,kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski, dokonał uroczystej koronacji wizerunku. W roku 1981 miało miejsce zatwierdzenie formularza mszalnego dla sanktuarium z nadaniem przez Stolicę Apostolską Matce Bożej nowego tytułu - Matka Jedności i Wiary. W 1983 r. obchodzono w Leśnej uroczyście 300-lecie zjawienia się Matki Bożej. W 1984 r. kościół leśniański został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Szczególne ożywienie kultu Matki Bożej datuje się od roku 1980, weszła wtedy w życie stała nowenna 26 dnia każdego miesiąca oraz stanowe diecezjalne pielgrzymki: rolników, rodzin, nauczycieli, kombatantów, maturzystów i młodzieży oazowej.

Na podstawie "Z dawna Polski Tyś królową. Przewodnik po sanktuariach maryjnych"