Kresy wschodnie
Z Wikipedii
Kresy wschodnie
Słowo Kresy zostało użyte po raz pierwszy przez Wincentego Pola w poematach Mohort z 1854 r. i Pieśni o ziemi naszej. Pochodzi prawdopodobnie od słowa kresa, czyli stanowisko pocztowe lub słowa kres; oznaczało ono w epoce autora: naznaczone granice, obręby, określenie, naznaczony koniec.
W myśl Pola była to linia od Dniestru po Dniepr, a więc ziemie pogranicza tatarskiego. Jednak już parę lat później jego znaczenie rozszerzyło się na obszar dawnych wschodnich województw Rzeczypospolitej Obojga Narodów, nie obejmując jednak ziem na linii Wilno – Lwów. W przedrozbiorowej Koronie tereny po Lwów były nazywane Rzeczpospolitą królewską, a na wschód od miasta – Rzeczpospolitą hetmańską.
Po pokoju ryskim terminem tym oznaczano wschodnie województwa II Rzeczypospolitej: lwowskie (część), nowogródzkie, poleskie, stanisławowskie, tarnopolskie, wileńskie, wołyńskie i białostockie (część). Natomiast ziemie przyłączone do ZSRR stopniowo traciły znaczenie Kresów.
Zmiana granic Polski, która nastąpiła w 1945 r., spowodowała że Polska otrzymała kosztem Niemiec Warmię i Mazury, część Górnego Śląska, Dolny Śląsk, część Pomorza Gdańskiego, Pomorze Zachodnie oraz ziemię lubuską, w obrębie ZSRR pozostawiono natomiast zajęte we wrześniu 1939 przez ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow kresy wschodnie.
Współcześnie używa się czasem określenia kresy wschodnie na tereny przygraniczne województw podlaskiego, lubelskiego i podkarpackiego.
Jednocześnie w świadomości polskiej termin ten oznacza dawne wschodnie tereny II Rzeczypospolitej.
Używa się także pojęć Kresy Zachodnie, Kresy Południowe czy Kresy Pojeziorne. Są to jednak terminy powołane do życia z przyczyn politycznych, pozbawione raczej ładunku emocjonalnego, właściwego dla pierwotnego znaczenia.
[edytuj] Bibliografia
Kolbuszewski J., Kresy, Wydawnictwo Dolnośląskie 1998
