Jerzy Janicki

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jerzy Janicki (ur. 10 sierpnia 1928 w Czortkowie) - polski pisarz, dziennikarz i scenarzysta.

Urodzony w Czortkowie na Podolu w rodzinie notariusza Zdzisława Janickiego, lata chłopięce i młodość spędził we Lwowie, na Łyczakowie w kamienicy pod numerem 87. We Lwowie uczęszczał do szkoły razem ze znanym później dyrygentem Stanisławem Skrowaczewskim, aktorem Ryszardem Pietruskim, pisarzem Adamem Hollankiem i Ireną Dziedzic – później pierwszą damą Telewizji Polskiej.

Po decyzjach poczdamskich opuścił swe rodzinne miasto i z tysiącami wygnańców wyjechał na Zachód. W Krakowie w 1946 r. zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął pracę dziennikarską jako reporter sportowy. W latach 1947–1948 studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim, następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie już jako zawodowy dziennikarz pracował w różnych redakcjach, m.in. w „Razem” i „Pokoleniu”. Od roku 1952 na łamach tygodnika „Świat” dość regularnie publikował reportaże i opowiadania.

Za Jego debiut literacki uznawany jest reportaż pt. Nylon zamieszczony na łamach „Świata” w roku 1953. Rok później podjął pracę w redakcji literackiej Polskiego Radia, co okazało się momentem przełomowym w jego biografii artystycznej. Z czasem zaczął w radiu redagować magazyn satyryczny "Parnasik", cieszący się ogromną popularnością i skupiający wokół siebie wybitnych polskich aktorów i satyryków. Podobnym uznaniem cieszyła się inna audycja paraliteracka Krasnoludki są na świecie, redagowana wspólnie z Andrzejem Kudelskim. W 1956 r. pojawiła się na antenie powieść radiowa Matysiakowie, która w ówczesnych warunkach była ewenementem w Europie; wyprzedziła o prawie pół wieku tak modne obecnie w telewizjach europejskich telenowele rodzinne. To, co w tej materii stało się zjawiskiem powszechnym, niegdyś było unikatem i Janicki uchodzi za prekursora tak popularnego dziś gatunku.

Jerzy Janicki jest twórcą wyjątkowo płodnym. Jest autorem scenariuszy do 18 filmów fabularnych, m.in. do: Człowieka z M-3 z Bogumiłem Kobielą, Przerwanego lotu z Elżbietą Czyżewską, Bumerangu z Barbarą Brylską, Trzech kroków po ziemi z Tadeuszem Fijewskim i Ewą Wiśniewską, Miliona za Laurę z Tadeuszem Rossem, Wolnej soboty z Wojciechem Siemionem i Zdzisławem Wardejnem, Tragarza puchu z Ewą Sałacką; jest też autorem scenariuszy głośnych i ważnych dla kultury polskiej, dziś już legendarnych, seriali telewizyjnych: Umarłem, aby żyć z Januszem Bukowskim, Polskie drogi z Karolem Strasburgerem w roli głównej i piękną, uchodzącą dziś za klasykę, muzyką również wybitnego lwowianina Andrzeja Kurylewicza, Ballada o Januszku z Lidią Szukszyną, Dom z Wacławem Kowalskim i piękną muzyką Waldemara Kazaneckiego, twórcy słynnego walca do filmu Noce i dnie.

Jest autorem kilkudziesięciu słuchowisk radiowych – w tym choćby wielokrotnie nagradzanego "Koty to dranie", "Tragarz puchu", "Hasło" – i trzykrotnie reprezentował Polskę na Prix Italia. Jest też autorem wielu tomów opowiadań, by wymienić tylko takie książki, jak: "Kłaniaj się drzewom", "Nieludzki doktor", "Biografia w walizce". Warto pamiętać, że Jego sfilmowane opowiadania bieszczadzkie – takie jak Wolna sobota, Hasło, Kino objazdowe, Niespotykanie spokojny człowiek – mają swój udział w mitologizacji Bieszczad, które są dla Janickiego, człowieka niebywale aktywnego i ruchliwego, od kilkunastu lat miejscem zapewniającym spokój i ukojenie. To w Zatwarnicy Janicki organizował coroczne przeglądy filmów o Bieszczadach z udziałem najwybitniejszych polskich aktorów i reżyserów.

U schyłku lat 80. Jerzy Janicki był pomysłodawcą i uczestnikiem wielu audycji telewizyjnych o Lwowie, jego kulturze i historii, m.in. głośnych reportaży Stanisława Auguścika pt. Podróże na Kresy. Dla nielicznych Polaków, którzy zostali w pojałtańskim Lwowie, organizował różnego rodzaju imprezy artystyczne z udziałem czołowych polskich artystów.

W tym czasie Jerzy Janicki począł realizować filmy biograficzne o tematyce lwowskiej, m.in.: "Tylko dla Orłów" z udziałem obrońcy Lwowa, lekarza osobistego gen. Władysława Andersa, dra Emila Niedźwirskiego, "A do Lwowa daleko aż strach" z udziałem Włady Majewskiej – muzy Hemara, "Lwów tam i u mnie", "Kwadrans z Hemarem". Powstał również świetny cykl wywiadów ze sławnymi członkami lwowskiej diaspory pt. Salon lwowski, przekształcony następnie w Salon kresowy, obejmujący również Wołyń i Wileńszczyznę.

Ostatnio zrealizował filmy: Legenda Orląt Lwowskich o dziejach budowy, dewastacji, profanacji i od budowy cmentarza Obrońców Lwowa, Zadwórze pol skie Termopile i sześcioodcinkowy film Opowieści cmentarza Łyczakowskiego (w tych realizacjach miałem przyjemność pełnić rolę narratora), a w minionym roku doprowadził, wspólnie z Henrykiem Janasem, do zakończenia dziesięcioodcinkowego filmu Strażnice kresowe Rzeczypospolitej – o Buczaczu, Brzeżanach, Chocimiu, Jazłowcu, Kamieńcu Podolskim, Krzemieńcu, Okopach św. Trójcy, Olesku, Podhorcach, Zbarażu i Żółkwi.

Po książce eseistycznej "Ni ma jak Lwów" (1991), stanowiącej swoistą literacką, poetycką monografię Lwowa, nawiązującej do przedwojennej książki Stanisława Wasylewskiego "Lwów" (z cyklu „Cuda Polski”), Jerzy Janicki wydał w połowie lat 90. pierwszą swą lwowską trylogię "Cały Lwów na mój głów" (1993), "Towarzystwo weteranów... znam tych panów" (1994), "A do Lwowa daleko aż strach" (1995) – znakomicie ilustrowaną i dowcipną. Jest to osobliwy trzytomowy słownik biograficzny wybitnych lwowian i ich potomków rozsianych po świecie, odsłaniający fantastyczne koligacje rodzinne.

W tych trzech książkach, emanujących urodą życia, ale też oddających dramat depolonizowania miasta, unicestwiania jego polskości, mieszają się konwencje: gawędy, reportażu, felietonu, zapisu faktu biograficznego, antologii, anegdoty i dowcipu, powiedzonek oraz notek encyklopedycznych.

W obecnym stuleciu Janicki wydaje w oficynie „Iskry” Czkawkę (2001) – pierwszy tom swojej lwowskiej sagi, który jeden z krytyków (Andrzej Ziemilski)na łamach „Rzeczpospolitej” (7 lutego 2001) nazwał poematem romantyczno-dygresyjnym.

Źródło: