Jakub Frank
Z Wikipedii
Jakub Josef Frank, hebr.יעקב פרנק Jaakow ben Juda Lejb Frank (ur. 1726 w Korolówce na Podolu – zm. 10 grudnia 1791 w Offenbach koło Frankfurtu nad Menem) – twórca żydowskiej sekty frankistów.
Syn nauczyciela w chederze. Zwolennik sabataizmu, za co został usunięty z gminy żydowskiej. Udał się wówczas do Turcji, gdzie studiował kabałę. Uznał, że jest trzecim po Sabataju Cwi i Baruchji Ruso Mesjaszem i utożsamił się z Jezusem Parakletem – ostatecznym zbawicielem. Ogłosił to po powrocie do Polski w 1755 roku. Zyskał zwolenników (frankistów) wśród żydów, szczególnie między sabataistami. Zasady jego nauki zostały przedstawione w Manifeście przygotowanym przed dysputą frankistów z talmudystami w 1757 roku. Franka popierał biskup kamieniecki Mikołaj Dembowski, który liczył na konwersję frankistów na katolicyzm. Frank odrzucał bowiem Talmud i tradycję żydowską, a chrzest traktował jako niezbędny do zbawienia. Po śmierci biskupa Dembowskiego (1757), w obawie przed prześladowaniami talmudystów, Frank udał się na Wołoszczyznę, gdzie przyjął islam.
W 1759 roku władze kościelne zorganizowały kolejną dysputę frankistów z talmudystami, zapraszając na nią Franka, który wraz z częścią swoich wyznawców przyjął po niej chrzest i został nobilitowany. W opinii hierarchów kościoła katolickiego był to wielki sukces i początek chrystianizacji żydów. Ojcem chrzestnym był sam król August III. Katolicyzm był jednak dla Franka tylko etapem (ostatnią zasłoną) w dojściu do prawdziwego odkrycia Boga. W celu odcięcia świeżo ochrzczonych frankistów od negatywnego, z punktu widzenia kościoła, wpływu ich przywódcy, osadzono Franka w klasztorze kamedułów na Bielanach w Warszawie a później na Jasnej Górze. Został uwolniony w 1772 roku przez wojska rosyjskie i udał się do Brna. Tam zyskał poparcie cesarza Józefa II, któremu przedstawił się jako żydowski reformator religijny. Potem przeniósł się do Offenbach pod Frankfurtem nad Menem. Używał wówczas nazwiska Dobrudzki, przyjętego po nobilitacji. Cały czas był wspierany finansowo z Polski przez swoich wyznawców uważających go za Mesjasza. Uzyskał tytuł barona i kupił zamek, w którym zamieszkał. Próbował wśród wyznawców znaleźć swego następcę. Żaden z kandydatów nie posiadał jednak odpowiedniej charyzmy by podtrzymać żywotność ruchu. Po jego śmierci w 1791 roku frankiści rozproszyli się, większość przyjęła później katolicyzm (sam Frank zmarł prawdopodobnie jako prawosławny).
Ujęte w postać przypowieści i aforyzmów nauki religijne Franka, zostały spisane przez jego wyznawców w języku polskim w Brnie i Offenbach. Ostatnio zostały wydane w Polsce w roku 1996 - Rozmaite adnotacje, przypadki, czynności i anegdoty pańskie oraz w 1997 - Księga słów pańskich.
Zobacz też
