Hrabia Monte Christo

Z Wikipedii

Hrabia Monte Christo to słynna powieść Aleksandra Dumasa ojca, przez wielu uważana za najwybitniejsze dzieło z jego ogromnego dorobku. Akcja toczy się w latach 1815-1839 z przerwą na okres 1829-1838. Miejscem akcji są przepięknie, acz nie do końca zgodnie z prawdą, odmalowane w powieści Marsylia, Paryż, Rzym, wyspa Monte Christo (Montecristo) oraz kilka mniej ważnych miejscowości.

[edytuj] Treść

Bohaterem powieści jest Edmund Dantes, młody marynarz, idealista nie dostrzegający wokół siebie zła, nieskazitelnie uczciwy i niestety dość naiwny. Jako dziewiętnastolatek ma zostać kapitanem okrętu "Faraon", na którym pływał od dzieciństwa, a następnie poślubić Mercédès, piękną Katalonkę, również nieokrzesaną dziewczynę z gminu. Edmund nie wie nawet, że istnieją ludzie, którzy też marzą o tej funkcji i małżeństwie. Fernand Mondego, śmiertelnie zakochany w Mercédès, oraz Danglars, buchalter okrętowy zazdroszczący Dantesowi powodzenia, piszą donos, w którym oskarżają go o bonapartyzm. Wykorzystują fakt, że w czasie ostatniego rejsu umierający kapitan statku poprosił Edmunda o doręczenie listów do Napoleona przebywającego na Elbie oraz o odbiór innego pisma i dostarczenie go do adresata. Edmund, nie mający pojęcia, że tak zaczyna się spisek mający na celu powrót cesarza, polecenie wypełnił. Skutki są opłakane: młodzieniec zostaje aresztowany, a prokurator de Villefort, zamiast go uniewinnić, woli wysłać go do zamku d'If, strasznego więzienia politycznego, aby ukryć fakt pokrewieństwa z adresatem listu - był jego synem.

Po 14 latach w więzieniu Edmundowi udaje się uciec, a dzięki spotkaniu z księdzem Farią, włoskim uczonym, zdobywa tam szeroką wiedzę i informacje o ukrytym skarbie. Staje się milionerem i postanawia zemścić się na tych, którzy zniszczyli mu życie. Uważa jednak, że zwykłe zabicie donosicieli to za mało. Wyciąga na światło dzienne kompromitujące fakty z ich życia, niszczy spokój rodzinny, pozbawia fortun, do jakich doszli nieuczciwie, udając przyjaciela doprowadza do całkowitej ruiny. W finale odrzuca też Mercédès, która okazała się niewierna i zmienna /poślubiła Fernanda/ i odjeżdża na wschód razem z olśniewającą Greczynką Hayde.

[edytuj] Główni bohaterowie

• Edmund Dantes /hrabia de Monte Christo, ksiądz Busoni, lord Wilmore, Sindbad Żeglarz/ - marynarz nieświadomie zawikłany w spisek polityczny, który został przez jego wrogów wykorzystany dla osiągnięcia prywatnych korzyści. Po 14 latach w więzieniu ucieka, a wróciwszy do Paryża jako właściciel niewyobrażalnych wręcz bogactw rozpoczyna dzieło wyrafinowanej zemsty. Przy okazji opiekuje się też synem armatora, u którego niegdyś pracował, ratując mu życie i doprowadzając do ślubu z ukochaną Walentyną. Pod wpływem burzliwych wydarzeń zmienia się diametralnie - w II i III tomie powieści w ogóle nie przypomina Edmunda z tomu I. Postać niejednoznaczna, z jednej strony człowiek sprawiedliwy, doceniający dobro i karzący zło, zaś z drugiej okrutnik, który dla zemsty jest w stanie doprowadzić do nieszczęść, a nawet śmierci niewinnych ludzi - członków rodziny swoich wrogów.
• Mercédès hrabina de Morcerf - katalońska dziewczyna, zakochana w Edmundzie, kochana również przez Fernanda Mondego, którego odrzuciła. Po aresztowaniu Edmunda /do czego tamten się wydatnie przyczynił/ początkowo oczekiwała na jego powrót, lecz po półtora roku zgodziła się poślubić Fernanda, z którym miała syna Alberta. Zostawszy hrabiną, przeżyła szok, kiedy po upływie dwudziestu trzech lat poznała Edmunda w hrabim Monte Christo, o czym nikomu nie powiedziała, choć mogła ostrzec męża i być może uchronić go przed upadkiem. Po klęsce swojego męża opuściła go i do końca życia mieszkała samotnie w Marsylii. Jest również postacią niejednoznaczną, ofiarą bezkompromisowej rywalizacji między Edmundem i Fernandem o jej miłość. Z jednej strony okazała się w pewnym sensie kokietką i egzaltowaną, niedojrzałą dziewczyną, niemniej jej miłość do syna, dystynkcja oraz honorowe postępowanie budzą szacunek.
• Fernand Mondego hrabia de Morcerf - nieszczęśliwie zakochany w Mercédès rybak kataloński, który wysłał fałszywy donos na Edmunda, aby ją zdobyć. Również dla niej robił karierę wojskową i zdobył tytuł hrabiowski, jednakże uczynił to w sposób nieuczciwy i bezwzględny. Kiedy hrabia Monte Christo ujawnił skandale z jego przeszłości /dezercja wojskowa, zdrada Alego Paszy w czasie wojny w Grecji/, a małżonka i syn opuścili go, popełnił samobójstwo. Wbrew pozorom, także nie jest postacią jednoznaczną, jego miłość do Mercédès była szczerym uczuciem, okazał się też dobrym mężem i ojcem.
• baron Danglars - buchalter i marynarz na statku "Faraon", marzył o funkcji kapitana tegoż okrętu, co sprowokowało go do napisania fałszywego donosu na Edmunda Dantesa. Robił następnie karierę finansową. Żonaty z Herminią de Nargonne miał z nią córkę Eugenię, był jednak fatalnym mężem i ojcem. Doprowadzony do ruiny przez hrabiego Monte Christo, uciekł do Włoch bez pieniędzy i osamotniony. Człowiek fałszywy, butny i arogancki.
• Gerard de Villefort - prokurator królewski w Marsylii, Nimes, Tuluzie i Paryżu, syn bonapartysty Noirtiera, adresata listów Bonapartego, skazał Edmunda na dożywocie chcąc zabezpieczyć się przed ewentualnym ujawnieniem tego pokrewieństwa. Robił następnie karierę sądowniczą, równocześnie romansując z Herminią de Nargonne, późniejszą żoną Danglarsa. Miał z nią nieślubne dziecko, które usiłował zabić. Ujawnienie tej sensacji, oraz zdemaskowanie jego żony Heloizy jako trucicielki wpędziło go w obłęd.
• Heloiza de Villefort - druga żona Villeforta, matka jego młodszego dziecka - Edwarda, usiłowała zapewnić mu pełną schedę po rodzicach zabijając dziadków Walentyny, a potem atakując także ją samą. Zdemaskowana, została przez męża zmuszona do popełnienia samobójstwa. Wówczas zrobiła to, lecz zabiła również swojego syna.
• Kacper Caderousse - kompan Danglarsa i sąsiad Edmunda, świadek pisania donosu, czemu nie przeciwstawił się - był pijany. Po aresztowaniu Edmunda nie wystąpił w jego obronie przez własne tchórzostwo. Po czternastu latach to on - przekupiony drogocennym diamentem - wyjawił "księdzu Busoniemu", kto ponosił winę za nieszczęścia młodzieńca. Pomimo, iż miał szansę wydobyć się z biedy i zacząć uczciwe życie, nie uczynił tego. Skazany na galery za morderstwo, został uwolniony dzięki wstawiennictwu "lorda Wilmore". Został zamordowany w Paryżu.
• Maksymilian Morrel - syn pracodawcy Edmunda z lat młodzieńczych, kapitan spahisów. Był potajemną miłością córki Villeforta, Walentyny, z którą został szczęśliwie połączony dzięki pomocy hrabiego Monte Christo.
• Walentyna de Villefort - córka Villeforta z pierwszego małżeństwa, cudownie ocalona z rodzinnej katastrofy przez hrabiego Monte Christo /wprowadził ją w stan pozornej śmierci po tym, jak macocha podała jej zatrute lekarstwo/. Piękna młoda dziewczyna.
• Hayde - córka Alego Paszy, wychowywana przez hrabiego Monte Christo. Jej zeznania zdecydowały o upadku Fernanda Mondego. W finale wyjechała razem z hrabią na wschód.

[edytuj] Ekranizacje powieści

Historia była przedstawiana na ekranie w wielu wersjach jako filmy kinowe i seriale telewizyjne. Szacunkowo można podać, że co 18 miesięcy powstaje nowa ekranizacja powieści od roku 1920. Najbardziej znane wersje:

• The Count of Monte Cristo (1908), film niemy
• The Count of Monte Cristo (1913), wystąpił James O'Neill
• The Count of Monte Cristo (1934), wystąpił Robert Donat
• Sous le signe de Monte Cristo (1968) wystąpili Paul Barge, Claude Jade
• The Count of Monte Cristo (1974), wystąpilo Richard Chamberlain, Kate Nelligan
• Le comte de Monte Cristo (1999), wydanie francuskie, wystąpili Gerard Depardieu, Ornella Muti
• The Count of Monte Cristo (2002), wystąpili James Caviezel, Guy Pearce i Richard Harris
• Gankutsuou (2004), anime bazowane na powieści
• Montecristo (2006), telenowela bazowana na powieści, wystąpili Pablo Echarri, Paola Krum i Joaquín Furriel.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• angielskie tłumaczenie książki - The Count of Monte Cristo w ramach projektu Gutenberg