Gajusz Petroniusz

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Gaius Petronius zwany Arbiter (zm. 66) - rzymski pisarz (poeta), filozof i polityk. Przypisuje się mu autorstwo Satyryk (Satyricon libri).

Krytykowany przez stoików sybaryta, praktyk epikureizmu. Według Tacyta Seneka zarzucał mu, że zamienia noc w dzień. Zdecydowanie wybierał epikurejskie przyjemności bezczynności. Jako przedstawiciel znakomitego rodu Petroniuszy nie uniknął jednak funkcji publicznych. Zarządzał rzymską prowincją w Azji, Bitynią. Okazał wówczas, że jest człowiekiem obowiązkowym i energicznym. W 62 lub 63 roku został konsulem.

Uzyskał duży wpływ na Nerona, znudzonego stoickim Seneką. Dla zafascynowanego kulturą grecką i uważającego się za artystę cesarza oraz jego zmanierowanego dworu, stał się wyrocznią w sprawach dobrego smaku i wartości artystycznych. Stąd przydomek Arbiter elegantiae (elegantiarum).

Swój wpływ na cesarza przypłacił nie tylko niechęcią Seneki, ale również nienawiścią prefekta pretorianów Ofoniusza Tygellinusa, który wykorzystał spisek na życie Nerona (65) do oskarżenia Petroniusza o kontakty z jednym z przywódców spisku, Gajuszem Pizonem. Podobnie jak Seneka i Lukan popełnił w związku z tym samobójstwo.

Filozofem pozostał do końca. Spodziewając się nieuchronnego wyroku śmierci, zorganizował ucztę, podczas której otworzył sobie żyły, zaciskając je następnie opaską aby opóźnić zgon. Przez kilka godzin dokonał dyspozycji majątkowych, ucztował, rozmawiał z przyjaciółmi, słuchał recytacji i muzyki. W końcu zapadł w sen.

Petroniusz jest jednym z głównych bohaterów powieści Quo vadis Henryka Sienkiewicza.

[edytuj] Autorstwo "Satyriconu"

Gajuszowi Petroniuszowi przypisuje się autorstwo komediowej, awanturniczej powieści "Satyryki" (Satyricon liber). Zachowało się około dziesiątej części tego dzieła, napisanego w formie parodii greckiego romansu, przedstawiającego w sposób zabawny, ale jednocześnie bardzo realistyczny życie różnych warstw ówczesnego społeczeństwa rzymskiego. Uważa się, że postać Trymalchiona, przedstawionego jako prostackiego, pozbawionego dobrego smaku, ale bałwochwalczo uwielbiającego kulturę wyzwoleńca i bogacza, jest karykaturą Nerona.

Trzeba jednak zaznaczyć, że identyfikacja Gajusza Petroniusza Arbitra z autorem "Satyryków", którego zachowane kopie rękopiśmienne nazywają Tytusem Petroniuszem, jest tylko hipotezą. Część uczonych, wskazując na pewne elementy w treści sugerujące czas akcji, uważa, że autor działał w czasach Augusta lub Tyberiusza .