Chuck Yeager
Z Wikipedii
Charles Elwood "Chuck" Yeager ur. 13 lutego 1923 w mieście Myra w Zachodniej Wirginii — amerykański as myśliwski z czasów II wojny światowej, a w późniejszym okresie pilot oblatywacz. Był pierwszym człowiekiem, który bezsprzecznie przekroczył barierę dźwięku.
Chuck Yeager wstąpił do armii amerykańskiej w 1939 roku, służąc początkowo jako mechanik lotniczy. W 1942 został skierowany na szkolenie lotnicze, które ukończył w 1943 uzyskując uprawnienia pilota. W 1944 został skierowany do Wielkiej Brytanii jako pilot samolotu myśliwskiego P-51 Mustang oznaczonego jako Glamorous Glennis, nazwanego na cześć ówczesnej dziewczyny Yeagera, a później żony Glennis Faye Dickhouse. Podczas walk nad Francją Yeager zestrzelił jeden samolot nieprzyjacielski, a 8 marca 1944 sam został zestrzelony. Po udanej ucieczce przez Hiszpanii dołączył powtórnie do 363. Dywizjonu Myśliwskiego wykonując kolejne misje bojowe nad terytorium francuskim.
Yeager wyróżnił się tym, że był pierwszym pilotem amerykańskim, który stał się asem w jeden dzień - zestrzeliwując pięć wrogich maszyn w ciągu jednej misji. Pod koniec wojny miał na swoim koncie 11,5 potwierdzonych zwycięstw, z czego jedno w walce z pierwszym odrzutowym myśliwcem niemieckim Messerschmitt Me 262. Dodatkowo podczas misji treningowej zestrzelił nad Morzem Północnym atakujący załogę amerykańskiego bombowca B-17 Flying Fortress, niemiecki myśliwiec nurkujący Junkers Ju 88, ale ponieważ Yeager nie wypełniał wtedy żadnej misji bojowej, jego fotokarabin rejestrujący przebieg walk powietrznych był niesprawny, dlatego zestrzelenie zaliczono na konto jego skrzydłowego Eddiego Simpsona.
Po wojnie Yeager pozostał w US Air Force, stając się pilotem doświadczalnym, uczestnicząc w badaniach samolotów odrzutowych, oraz zdobycznych myśliwców niemieckich i japońskich. Po włączeniu go do programu NACA badań samolotu rakietowego Bell X-1 (który również nazwał na cześć żony Glamorous Glennis), został wytypowany na jego pilota i 14 października 1947 jako pierwszy człowiek oficjalnie przekroczył barierę dźwięku. Było to pierwsze przekroczenie prędkości dźwięku w locie poziomym, a także pierwsze oficjalnie zarejestrowane przekroczenie prędkości dźwięku przez człowieka.
Od 1953 uczestniczył w programie Bell X-1A, który miał na celu przekroczenie dwukrotnej prędkości dźwięku (2 Ma) w locie poziomym. Chociaż tym razem nie był pierwszym pilotem przekraczającym podwójną prędkość dźwięku (stał się nim Scott Crossfield na samolocie Douglas Skyrocket), jednak wkrótce pobił jego rekord osiągając prędkość 2,44 Ma. Podczas tego lotu maszyna straciła sterowność opadając ponad 10000 metrów i tylko dzięki dużym umiejętnościom Yeagera, udało się odzyskać kontrolę nad samolotem i szczęśliwie wylądować. Chucka Yeager był pierwszym amerykańskim pilotem, który testował radziecki myśliwiec MiG-15, który dostał się w ręce Amerykanów po ucieczce północnokoreańskiego pilota do Japonii.
W 1962 został komendantem Szkoły Pilotów Programu Badawczego Przestrzeni Kosmicznej USAF (USAF Aerospace Research Pilot School). 10 grudnia 1963 należący do szkoły i pilotowany przez Yeagera zmodyfikowany samolot NF-104A rozbił się, ale pilot zdążył się katapultować i wylądować ze spadochronem, odnosząc oparzenia gazami wylotowymi pochodzącymi z rakietowego systemu fotela katapultowego. Podczas tej misji Yeager jako pierwszy pilot amerykański użył specjalnego kombinezonu ciśnieniowego przeznaczonego do lotów na dużych wysokościach.
Między grudniem 1963 a styczniem 1964 odbył 5 lotów na samolocie eksperymentalnym NASA M2-F1. W 1966 objął dowodzenie 405. Skrzydłem Myśliwskim, którego jednostki rozmieszczone były w południowym Wietnamie i Azji południowo-wschodniej. Podczas wojny wietnamskiej odbył 127 misji bojowych. W 1969 został mianowany zastępcą dowódcy 7. Floty Powietrznej (7th Air Force) w Ramstein i awansowany do stopnia generała brygady (Brigadier General).
W 1975 przeszedł na emeryturę, lecz wciąż latał dla NASA i USAF jako pilot-konsultant w bazie Edwards. Swój ostatni lot w Siłach Powietrznych USA na F-15 Eagle odbył 14 października 1997, w 50. rocznicę swego historycznego lotu, w czasie którego przekroczył prędkość dźwięku.
Yeager stał się jednym z najbardziej znanych i honorowanych pilotów amerykańskich. Latał na 201 typach samolotów wojskowych, osiągając 14 tysięcy godzin nalotu. Odznaczony był szeregiem odznaczeń wojskowych i cywilnych, w tym Congressional Medal of Honor (1976), Distinguished Service Medal, Silver Star, Distinguished Flying Cross, Air Medal z 10 liśćmi dębowymi, Prezydenckim Medalem Wolności (1985), złotym medalem FAI, a także nagrodą Harmon Trophy.
Zobacz też:
