Andrzej Frycz Modrzewski
Z Wikipedii
Andrzej Frycz Modrzewski herbu Jastrzębiec, Andreas Fricius Modrevius (ur. 20 września 1503 roku w Wolborzu - zm. 1572 w Wolborzu) - polski pisarz polityczny okresu odrodzenia, znany w owym czasie również za granicą, sekretarz królewski.
Był synem Jakuba, dziedzicznego wójta wolborskiego używającego przydomka Frycz. Mając 11 lat wyjechał do Krakowa by zostać uczniem tamtejszej szkoły parafialnej. Na studia na Akademii Krakowskiej zapisał się w 1517 roku wpłacając na immartykulację 2 gr. Studia ukończył dwa lata później poprzestając na stopniu bakałarza, który otrzymał 13 grudnia 1519. Uczył się również w Wittenberdze, gdzie wpłynęły na niego idee reformacyjne.
Około roku 1522 przyjął niższe święcenia kapłańskie i pracował w kancelarii prymasa Jana Łaskiego.
Był sekretarzem Zygmunta I Starego od 1547 roku a w 1553 roku został wójtem Wolborza.
W uwzględnieniu wiernych jego zasług i wyjątkowej nauki król podwyższył mu w 1555 roku uposażenie roczne do 200 zł a rok później (6 grudnia 1556 roku), na sejmie warszawskim, wziął Andrzeja Frycza Modrzewskiego w opiekę wydając mu list żelazny.
Pomimo że był księdzem, w 1560 wziął ślub z Jadwigą Kamieńską. To wykroczenie, a także działalność reformatorska, spowodowały utratę wójtostwa wolborskiego (dziedziczność funkcji spłacił biskup włocławski) w 1569 roku. Pod koniec życia zbliżył się do radykalnego skrzydła polskich protestantów - arian.
W 1560 roku Modrzewski ożenił się z Jadwigą z Kamienia Kamieńską, z którą miał trójkę dzieci: Andrzeja, Elżbietę i Łucję.
Zmarł na morowe powietrze jesienią 1572 roku w Wolborzu kupując wcześniej w okolicy majątki Małecz i Skrzynki.
Pochowany został najprawdopodobniej w Małczu w potajemnym pochówku z uwagi na to, że uznawany był za heretyka. Jego grób nie został odnaleziony.
Najbardziej znane jego dzieło to napisane po łacinie De Republica emendanda (O poprawie Rzeczypospolitej, 1551). Rozprawa została też przełożona na niemiecki i opublikowana w Krakowie i Bazylei. Dzieło składa się z pięciu ksiąg:
- O obyczajach
- O prawach
- O wojnie
- O Kościele
- O szkole
Księga poświęcona Kościołowi została przez władze kościelne uznana za herezję, dlatego dzieło Frycza znalazło się na liście ksiąg zakazanych.
W dziedzinie polityki Modrzewski postulował silną władzę centralną z elementami demokracji. Postulował zrównanie wszystkich grup społecznych (szlachty, mieszczaństwa i chłopstwa) w prawach. Opowiadał się za protekcjonizmem w gospodarce, opieką państwa nad ubogimi i publicznym szkolnictwem. Domagał się z jednej strony ostrzejszych kar za zabójstwo, a z drugiej - karania śmiercią nawet za kradzież. Sprzeciwiał się wojnom zaborczym. Wiele jego idei było bardzo postępowych, wiele również miało charakter utopijny.
Za upadek szkól winą obrczał duchowieństwo. Swym nieudolnym nauczaniem doprowadzili do szerzenia wsrod młodzieży nietolerancji.Nie był przeciwny temu by duchowni uczyli w szkołach, chciał jednak by byli oni dokladnie przeszkoleni. Tak by posiadali rzetelną wiedzę, którą pózniej mogli by przekazywać swym uczniom. Apelował że państwo będzie potęgą jeżeli będą w nim ludzie wykształceni,fachowcy,ludzie z doświedczeni.
