Wede
| Wede | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Isatis tinctoria | ||||||||||||
 |
Wede (Isatis tinctoria) is een plant uit de kruisbloemenfamilie waaruit de blauwe kleurstof indigo kan worden gewonnen. De plant kan een meter hoog worden en is in Nederland zeer zeldzaam. De bladeren zijn glad en omvatten de stengel met een pijlvormige voet. De bloemen zijn klein en geel. De bloei is in mei/juni. De zaden zitten in langwerpige hauwtjes die gaan hangen als ze rijp worden.
De plant komt langs rivieroevers en soms in de duinen voor. In het laatste geval zijn de zaden door een rivier aangevoerd.
Volgens Caesar verfden de Britten in de Romeinse tijd hun lichaam en gezicht met wede blauw als zij ten strijde trokken, zodat ze er schrikwekkend uitzagen. Later werd wede in Engeland vooral in Lincolnshire gekweekt. De plant werd ook veel gebruikt rondom Toulouse, in het zuiden van Frankrijk, en maakte de regio heel rijk tot het door het indigo werd vervangen.
[bewerk] Een verfproef
Oogst het wedeplantje, snij het in stukjes en laat het rotten. Het resultaat is een kleiachtige bal, die gedroogd moet worden en dan verhandelbaar is. Doe de bal(len) 1 of 2 dagen in een "wede-kuip" met zemelen en veel water en eventueel met de plant meekrap (i.v.m. fermentatie). Dan heb je een geel/groenige vloeistof. Doe witte wol in de vloeistof (10 tellen!) en haal het eruit. Je ziet de wol blauw worden voor je ogen!
[bewerk] Ecologische aspecten
De wede is voedselplant voor o.a. het oranjetipje, Anthocharis damone en het groot koolwitje.
