Venus van Willendorf

De Venus van Willendorf is een beeldje dat in 1908 door de archeoloog Josef Szombathy op een paleolitische vindplaats bij Willendorf (Oostenrijk) is gevonden. Het beeldje is 11.1 cm hoog. Het wordt gedateerd op ongeveer 24.000 - 22.000 v. Chr.

Het werd gemaakt in het hoog-Paleolithicum en werd gesneden uit oölitisch kalksteen dat niet in het gebied te vinden is. Het is gekleurd met rode oker.

Er is zeer weinig bekend over de oorsprong, hoe het gemaakt is, of over de culturele betekenis. Het beeldje is geen realistisch portret, maar een idealisatie van de vrouwelijkheid. Alle vrouwelijke geslachtskenmerken zijn als vruchtbaarheidssymbolen extra weergegeven, zoals de volle borsten, dikke buik, venusheuvel, dijen en billen.

De andere lichaamsdelen zijn bij het beeldje niet zo ver ontwikkeld, het gezicht ontbreekt, de voeten zijn erg klein. De armen zijn opgevouwen en nauwelijks zichtbaar. Het hoofd lijkt te zijn voorzien van dikke rollen haar, misschien vlechten. Het beeldje kan niet op de voeten staan, en zal daarom waarschijnlijk vastgehouden zijn om het te bekijken. Een Amerikaans onderzoeker, LeRoy Mc Dermotti, toonde in 1996 met behulp van fotomateriaal dat het om een "eigen perspectief" moet gaan, gezien dus vanuit het oogpunt van de (zwangere) maakster zelf. Dat verklaart volgens hem de proporties van prominent aanwezige borsten en breed bekken, afgeplatte navel (vaak te dicht ook bij de vulva), korte dijen, ontbrekende schenen, en de kleine voeten. Er waren geen spiegels, zodat het gezicht niet kon worden gezien.

De naam Venus is tegenwoordig omstreden, omdat er geen link is met de Griekse godin. Ook ziet men geen verband met dit beeldje en een figuur als Moeder Aarde. Sommigen stellen dat de corpulentie eerder wijst op een zeer welvarende toestand in de jager-verzamelaars maatschappij uit het Paleolithicum. Naast een vruchtbaarheidssymbool, zou het beeldje dan ook een symbool voor veiligheid en succes kunnen zijn.

Sinds de vondst van dit beeldje zijn verscheidene andere venusfiguren uit de prehistorie ontdekt.