Strijkstok

Een strijkstok is een constructie waarmee de snaren van een strijkinstrument in trilling gebracht worden. Deze trilling produceert een klank zodat een in muziek bruikbaar geluid ontstaat.

De moderne strijkstok van viool, altviool, cello en contrabas bestaat uit twee grote delen:

• De stok: Deze is meestal van brazielhout, maar recent maakt kunststof zijn opwachting. Carbon (glasvezel) is steviger en heeft een grotere klimatologische stabiliteit dan hout. De kop wordt "punt" genoemd, en de kant waar de stok wordt vastgehouden wordt "slof" genoemd. Aan de slof bevindt zich ook het mechanisme om de beharing op te spannen.
• De beharing: Meestal wordt paardenhaar gebruikt. Zowel wit haar als zwart haar komt voor. De strijkstok moet regelmatig geharst worden. Hierbij wordt de beharing over een soort droge hars gestreken, zodat het haar van de stok een - veel - hogere wrijving met de snaar krijgt. De grip tussen beharing en snaren wordt eigenlijk verzorgd door het hars en in mindere mate door de beharing zelf. Hars moet spaarzaam aangebracht worden, meestal na 2-3 uur spelen.

Er zijn 3 eigenschappen die belangrijk zijn bij een strijkstok:

• Gewicht: Lichtere bogen zijn gemakelijker in beweging te brengen, maar moeilijker om in beweging te houden, wat belanrijk is voor een constante toon. Zwaardere exemplaren "starten" moeilijk, en - niet onbelangrijk - zijn vermoeiender om te spelen.
• Balans: Te veel gewicht naar de tip maakt de strijkstok subjectief zwaar, maar te veel gewicht naar de slof maakt de boog dan weer te licht, zodat de haren niet echt bijten.
• Flexibiliteit en/of soepelheid: Dit hangt volledig af van het gebruikte materiaal. Te stijf maakt dat de strijkstok te veel botst over de snaren, te soepel maakt alles nogal zwierig en moeilijk controleerbaar. Brazielhout wordt algemeen beschouwd als het perfecte compromis, maar is zeldzaam en dus duur.

Voor een effectieve strijktechniek is het van belang om de juiste balans te vinden tussen de kracht op de snaren en de snelheid waarmee de stok over de snaren strijkt.

De techniek van het strijken wordt met de Italiaanse term arco aangegeven (zie ook pizzicato het tokkelen met een vinger - meestal met de stok in de hand). In zeer uitzonderlijke gevallen wordt col legno gespeeld door met het hout van de strijkstok te strijken, of zelfs op de snaar te slaan (col legno battuto).

[bewerk] Triva

In het dagelijks leven komt de strijkstok wel ter sprake in een uitdrukking als er blijft wel wat aan de strijkstok hangen waarmee aangegeven wordt dat een (groot) deel van bijvoorbeeld de opbrengst van liefdadigheid op de verkeerde plek terecht komt (bij de organisator).