Spook
Een spook is een vermeend verschijnsel dat duidt op de ziel of geest van een overleden persoon die niet dood is maar als geest ronddoolt. Spoken worden doorgaans als eng beschouwd en vormen vaak deel van horror- en griezelverhalen.
Een spook wordt doorgaans voorgesteld als een figuur met een laken over zijn hoofd. In films zijn spoken vaak doorzichtige wezens die door muren en gesloten deuren kunnen lopen, waarbij ze vaak weeklagen. Een holle lach wordt ook vaak aan zo'n geestverschijning gekoppeld.
Vaak worden spoken in verband gebracht met vampiers die bloed nodig hebben van jonge maagden om te kunnen voortbestaan. De omgang met spoken onttrekt in het algemeen levenskracht. Kwaadwillende spoken zouden mensen aanzetten tot zelfmoord, waardoor spoken de vrijgekomen levensenergie voor zichzelf kunnen gebruiken.
Inhoud |
[bewerk] Specifieke opvattingen en theorieën over spoken
Er zijn vele (elkaar tegensprekende) theorieën over spoken. Dat komt omdat dit terrein niet wetenschappelijk aanvaard is en er geen algemeen aanvaarde definitie voor spoken bestaat.
Eén van de opvattingen is dat een spook de ziel (hier in de zin als 'emotioneel residu') is van een overledene die op aarde achterblijft, terwijl de geest losgekoppeld is en naar hogere (heilige) sferen gaat. Naar de Hemel of (uit de theosofische stroming) Devachan.
Anderen denken dat een spook het etherisch dubbel (een fijnstoffelijk lichaam) of een astraal lichaam van iemand is (spiritisme).
Vooral wanneer iemand door geweld (moord of zelfmoord) is gedood of een andere zeer sterke emotie heeft ondergaan tijdens het sterven zou de kans bestaan dat een spook overblijft. Ook mensen die zeer sterk gehecht zijn aan hun huis zouden als spook achterblijven. Bekend zijn de spookkastelen in Schotland en Ierland. Normaal zouden spoken bij gewone mensen bij een natuurlijk sterfproces slechts enkele dagen tot enkele weken bestaan. Daarna zou het spook dan de zogenaamde 'tweede dood' sterven.
Spiritisten roepen 'geesten' van overledenen op (spoken) en staan dan toe dat zo'n spook via het lichaam van een medium spreekt. Soms zijn bij zeer gedempt licht de spoken of delen daarvan zichtbaar. In die kringen noemt men de stof die zichtbaar kan worden en die het spook een gedaante geeft ectoplasma.
De meest voorkomende opvatting is echter dat spoken niet bestaan.
[bewerk] Spoken en religie
Volgens diverse religies bestaan spoken. In het boeddhisme worden spoken petas genoemd.
[bewerk] Bijbel
In het boek van de Openbaring (het laatste boek in de Bijbel, ook wel Apocalyps) staat in hoofdstuk 20 vers 6: "Gelukkig ('zalig') is hij, die deel heeft aan de eerste opstanding; over hen heeft de tweede dood geen macht." Deze tekst heeft volgens de Christelijke leer te maken met de opstanding van het lichaam (het 'vlees') na de (aardse) dood. De eerste dood is die van het lichaam, de tweede dood duidt op de veroordeling door God in het Laatste Oordeel van degenen die Hem in hun leven op aarde niet hebben willen kennen. Zij zullen voor de 'tweede keer' sterven, doordat zij verbannen worden uit de nabijheid van God, hun Schepper.
Occultisten en spiritisten geven een meer ongebruikelijke exegese van deze tekst. Volgens de esoterische spooktheorie zou de tekst betekenen: "Gelukkig en heilig is die mens die direct bij de dood van zijn lichaam (de eerste dood) zijn geest loslaat (de eerste opstanding) en geen spook achterlaat (omdat een spook de tweede dood moet sterven)."
[bewerk] Over de toestand waarin spoken leven
Spoken zijn (volgens sommigen) betrokken op het aardse, emoties en gehechtheid. Die toestand wordt gezien als een vuur van begeerte, dat niet geblust kan worden. Het vuur moet als het ware eerst opbranden of uitleven. In diverse religies vindt men het standpunt terug dat de ziel van een mens eerst gereinigd moet worden door vuur. In de Rooms Katholieke opvatting spreekt men dan ook van vagevuur. In de Indische cultuur spreekt men van 'Kama-Loka, het begeerte-gebied (vgl. de Kama-Sutra = begeerte-strofen). In Indië noemt men een spook een 'Kama-Rupa', het begeerte-lichaam.
[bewerk] Spookbeeld
Een spookbeeld is een zegswijze van iets dat 'niet echt' is. Een voorbeeld vormt een doorzichtig beeld van een fotofilm uit een camera, waarop door het normale opgenomen beeld heen een ander beeld is te zien.
[bewerk] Zie ook
- Naloop
- Klopgeest
- Petas zijn spoken in het boeddhisme
- Fata morgana
[bewerk] Externe links
Categorieën: Esoterie | Occultisme | Sage | Fictief wezen | New Age
