Pijnstiller
Een pijnstiller of analgeticum is een medicijn dat gebruikt wordt om pijn te verzachten of weg te nemen. Analgetica werken op verschillende manieren in op het perifere of centrale zenuwstelsel.
Inhoud |
[bewerk] Soorten Pijnstillers
[bewerk] Paracetamol
Paracetamol is het meestgebruikte pijnstillende en koortsverlagende middel ter wereld. Paracetamol verzacht de pijn, omdat het een inhibitor is van bepaalde vormen van het cyclo-oxygenase (COX), een enzym dat arachidonzuur omzet in prostaglandines (stimuleren het pijngevoel). Het exacte werkingsmechanisme is echter nog niet opgehelderd. Paracetamol is een relatief veilig geneesmiddel en ook goed bruikbaar bij zwangerschap.
[bewerk] NSAID's
NSAID's (Non-steroidal anti-inflammatory drugs) zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden. Het pijnstillend effect berust op het remmen van de prostaglandinesynthese in het lichaam. De prostaglandines hebben een functie bij het voelen van pijn, zij stimuleren het pijngevoel. Daarnaast hebben zij echter ook een beschermende werking op het maagslijmvlies. Hierdoor kunnen bij gebruik van NSAID's maagirritatie of maagbloedingen ontstaan. Aspirine was het eerste medicijn uit deze groep dat ooit ontdekt werd.
[bewerk] COX-2-remmers
Een COX-2-remmer is ook een NSAID pijnstiller, echter deze remt selectief het COX-2 enzym, dat verantwoordelijk is voor ontstekingsreacties en pijn, in tegenstelling tot de traditionele NSAID's die onspecifiek zowel COX-1 als COX-2 enzymen remmen. Door enkel de COX-2 enzymen te remmen is de kans op een maagzweer aanzienlijk kleiner dan bij deze traditionele NSAID's. Middelen die op deze wijze werken zijn ondermeer Celecoxib, Rofecoxib (Vioxx®) en Etoricoxib (Arcoxia®).
[bewerk] Opioïden
Opioïden zijn pijnstillers gebaseerd op stoffen die afkomstig zijn uit opium. Deze oefenen hun werking uit na opioïdenreceptoren, die voorkomen in de hersenen, ruggemerg en het perifere zenuwstelsel. Morfine is de meest bekende uit deze groep.
[bewerk] Pijnbestrijdingsschema
In 1990 keurde de Wereldgezondheidsorganisatie een pijnbestrijdingsschema goed - de zogeheten analgesic ladder - waarin de stapsgewijze introductie van steeds sterkere pijnbestrijdingsmiddelen wordt beschreven. Het schema werd aanvankelijk opgesteld voor pijnmanagement bij kanker, maar vindt inmiddels toepassing in alle medische disciplines waaronder heelkunde en anesthesie.
- start met paracetamol (500 mg tot 1000-mg iedere 4–6 uur);
- toevoeging van een NSAID (bijvoorbeeld ibuprofen, of diclofenac) of een zwak opiaat (zoals codeïne);
- toevoeging van sterke opiaten zoals morfine, oxycodon en fentanyl. Als codeïne werd gebruikt in de voorgaande stap, dan vervangt het sterke opiaat de gebruikte codeïne.
