Patroniem
Een patroniem is een naam, al of niet officieel, die aangeeft hoe de vader van de naamdrager heet. Nederlandse familienamen als Willemsen (< 'Willemszoon') en Hendriks waren oorspronkelijk patroniemen.
In Noord-Nederland geven de uitgangen als -ma of -sma dit aan (voorbeeld Jansma, Broersma en Gjaltema). In bepaalde gedeeltes van Zuid-Nederland was het gebruikelijk om zowel een patroniem als een familienaam te gebruiken, bijvoorbeeld "Jan Jans van Galder". Soms werden daarbij meerdere generaties vermeld: Gerrit Peter Wouters Jans van der Schuur (Gerrit, zoon van Peter, zoon van Wouter, zoon van Jan).
In Scandinavische talen werd het patroniem gevormd door -son (later -sen in het Deens), "zoon van" en -dotter (of in het IJslands -dóttir), dochter van". In het Nederlands kwam -dochter ook soms voor. Op het Scandinavische vasteland is de patronimische naamgeving, net als in Nederland, vervangen door een officieel systeem van familienamen, maar op IJsland is het de officiële manier van naamgeving (zie: IJslandse namen).
In Oost-Slavisch taalgebied maakt de zogenoemde отчество (ottsjestvo, vrij vertaald: vadersnaam) nog steeds deel uit van de officiële naam, samen met voor- en achternaam. In Rusland wordt de vadersnaam in alle officiële documenten (zoals paspoort) vermeld, maar niet in de reispas en andere documenten die voor het gebruik in het buitenland bestemd zijn. In het Russisch wordt Ivan, zoon van Nikolaj, Ivan Nikolajevitsj (-jevitsj of -ovitsj is "zoon van", -jevna of -ovna is "dochter van"). Vadersnamen helpen om de verschillende personen, die diezelfde voor- en achternaam hebben, niet met elkaar te verwarren (het geven van meerdere voornamen gebeurt in Rusland niet).
Langzaam raken de vadersnamen in Rusland in onbruik, hoewel het aanspreken met vervolgens voor- en vadersnaam (bijvoorbeeld Vitali Sergejevitsj) de meest beleefde en officiële aanspreekvorm blijft. Het aanspreken met vadersnaam alleen daarentegen wordt als minachtend beoordeeld, hoewel het ook sympathie kan uitdrukken bij familiair gebruik, bijvoorbeeld in het gesprek tussen een café-uitbater en een (vaste) klant.
In het Roemeens werden -escu en -eanu gebruikt, zoals in Petrescu (zoon van Petre).
In Friesland zijn patroniemen hier en daar nog in officieus gebruik. De naam van de vader met de uitgang -s wordt daarbij soms gevolgd door de achternaam, zoals in Pieter Jelles (Troelstra). In het Noord-Brabantse Liessel sprak men tot voor kort nog van Tijsse Toontjes Grardje als men Grard Janssen (1878-1951), zoon van Toon Janssen en kleinzoon van Tijs Janssen, bedoelde.
 |
| achternaam | voornaam | patroniem |
| Birmese namen | Chinese namen | Ierse namen | Indiaanse namen | Indiase namen | IJslandse namen | Japanse namen | Nederlandse namen | Romeinse namen | Russische namen | Iberische en Ibero-Amerikaanse namen | Thaise namen
|
