Naso

De Biquipedia

Lo naso ye una protuberanzia que forma parte d'o sistema respiratorio n'os bertebratos.

[Editar] Anatomía

Per las fuesas nasals s'aspira e espira l'aire que cal ta poder alentar. Ixos dos estallos son deseparatos per lo tabique nasal, e l'aire i aczede per dos orifizios ditos foratos d'o naso u narizes.

N'a mayoría de nasos d'os mamiferos, tamién bi ha pelez que apercazan las particulas que porta l'aire e priban asinas que se fiquen n'os polmons.

La forma d'o naso ye prou bariata. La forma en ye determinata per lo güeso etmoide e lo septum nasal. N'os umans, lo naso ye ubicato n'o zentro d'a cara; en muitos altros mamiferos, se troba n'o cabo superior d'a morrera.

[Editar] Funzions

Lo naso aspira l'aire, que trabiesa la farinche e contino plega n'o sistema respiratorio. Tamién cumple funzions adizionals d'acondizionamiento de l'aire que i entra (per ixemplo, escalfando-lo u umedixendo-lo).

N'a mayoría de mamiferos, lo naso ye l'organo prinzipal ta ulorar; ye dizir, lo encargato de l'olfauto. L'aire que trabiesa lo naso plega n'as estructuras d'a cabidat nasal, causando una turbulenzia que alentiza l'aire e lo mena ent'o epitelio olfactorio, an que las moleculas odoriferas de l'aire contautan con as neuronas rezeptoras d'as ulors que trasmiten las caracteristicas d'a molecula per meyo d'impulsos electricos t'o zelebro.

N'os zetazios, lo naso se reduz á los foratos nasals, desplazatos t'o cobalto d'a capeza, lo que lis premite d'alentar mientres que son somerchitos. Per contra, lo naso d'o elefán se ye tornato un organo largo e musculoso clamato trompa.

[Editar] Aspeutos culturals

Lo naso ye un elemento destacato n'a composizión d'o aspeuto d'as personas, e per ixo ye motibo d'operazions rinoplasticas ta cambiar-ne l'aparenzia estetica, debez que i son comuns los piercings practicatos n'as narizes, lo septum u lo puen.

Á belas culturas, esfrecar-se u pretar-se lo naso dos endibidos ye una forma tradizional de saludo.