Nazca-cultuur
De Nazca-cultuur bestond ongeveer tussen het jaar 200 voor Christus en het jaar 1000 van onze jaartelling in de Nazcavallei in het hedendaagse Peru.
Het woord 'Nazca' is waarschijnlijk een vervoeging van het Spaanse werkwoord 'Nacer' wat geboren worden betekent. 'Nazca' betekent, afhankelijk van de context: ik ben geboren of ik word geboren. Het is mogelijk dat het in deze betekenis ´Wedergeboorte´ aangeeft. In Cahuachi, het ceremoniele centrum van de Nazca-inwoners zijn duizenden graven gevonden met grafgiften voor de overledenen wat duidt op een religie gebaseerd op wedergeboorte.
Nazca staat bekend om de vele dierfiguren, geometrische figuren en rechte lijnen die ontdekt zijn op de zogenaamde Nasca-pampa. Deze figuren zijn het beste vanuit de lucht te observeren omdat de figuren soms tientallen meters lang zijn. In het recente verleden hebben veel onderzoekers en 'pseudo'-onderzoekers een verklaring trachten te vinden voor de aanwezigheid van deze zogenaamde 'Geoglyphen'(aardtekeningen).
Naast aardtekeningen zijn in de Nazca regio ook andere menselijke ingrepen in dit landschap bekend zoals 'Puquios'. Met deze term worden de ondergrondse bronnen aangeduid die te bereiken zijn via een spiraalvormig aflopend pad. De voeding van deze bronnen, zo is ontdekt, bestaat uit infiltratie door een bodemlaag, vanuit de bedding van de Nazca-rivier. De Puquios zijn onderling verbonden door, door mensen aangelegde, ondergrondse bevloeiingskanalen. Vanwege de diepe ligging zijn deze kanalen waarschijnlijk ook bedoeld als buffer/waterberging in tijden van droogte.
Ook zijn uit het gebied veel steencirkels bekend. Een gegeven wat in de literatuur over Nazca misschien niet al te prominent aanwezig is.
De bijzondere geomorfologische omstandigheden (gips in de ondergrond) met een zeer dunne laag van donkerder materiaal (vulkanisch?) in combinatie met de breedte-graad van deze plek, heeft op het amerikaanse continent, wellicht de omstandigheden mogelijk gemaak dat in een vroeg stadium van de ontwikkeling van de landbouw, relatief langdurige astronomische observaties van sterren, zon, maan en planeten konden worden verricht. Echter een sluitend bewijs dat de Nazcalijnen een relatie hebben met de beweging van hemellichamen is (nog) niet aangetoond.
Twee markante persoonlijkheden die astronomisch onderzoek in dit kader hebben verricht zijn Maria Reiche en Gerald S. Hawkins. Laatstgenoemde schreef geschiedenis door zijn baanbrekend werk in het doorgronden van de betekenis van Stonehenge. Maria Reiche wijdde haar leven aan het in kaart brengen en het verklaren van de geoglyphen, en aan het verzorgen van bescherming voor deze kwetsbare figuren in de Pampa. Zij is in 1998 met respect begraven bij haar woning naast Nazca-pampa.
De Nazcacultuur kwam tot bloei toen de Chavin-cultuur in kracht afnam en de bewoners van de valleien hun eigen cultuur konden ontwikkelen. De Nazca-cultuur was vooral theoretisch gedacht. De schedelmagie speelde een grote rol, want schedeloffers moesten ervoor zorgen dat het land vruchtbaar bleef. Voor de schedeloffers bedoelde vaten hadden mythologische voorstellingen waar ook vaak dieren op te zien waren en ze waren in vele kleuren beschilderd. Omstreeks 650 wordt de Nazca vallei ingelijfd bij het Huari-rijk.
In de omgeving van Nazca werd goud gevonden. Waarschijnlijk is dit goud verwerkt tot sieraden en grafgiften. Hoewel er gelijkenissen zijn met de Paracas-cultuur is tegenwoordig de opvatting dat de Nazcacultuur zich min of meer zelfstandig ontwikkeld heeft. Opvallend is dat de Nazcacultuur een op religie gebaseerde cultuur is geweest zonder noemenswaardige expansiedrift.
