Morgenthau-plan

Het Morgenthauplan waarin de geplande verdeling van Duitsland in een Noord-Duitse staat, een Internationale Zone en een Zuid-Duitse staat. Grijze gebieden zouden worden geannexeerd door Frankrijk, Polen en de Sovjet-Unie.

Het Morgenthauplan was een plan voor de bezetting van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, voorgesteld door de Amerikaanse minister van financiën Henry Morgenthau.

[bewerk] Maatregelen

Het bestond uit harde maatregelen die er voor moesten zorgen dat Duitsland nooit meer een oorlog zou kunnen beginnen. Dit zou moeten worden bereikt in drie stappen:

• Duitsland zou moeten worden opgedeeld in twee aparte staten.
• Duitslands belangrijkste industriële centra en mijnbouwgebieden, waaronder Saarland, het Ruhrgebied en Opper-Silezië zouden onder internationaal beheer moeten komen, of worden geannexeerd.
• Alle zware industrie zou ontmanteld of vernietigd moeten worden.

Een mildere versie, waarin Duitsland zou worden omgevormd tot een agrarische en pastorale staat, werd getekend door Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt en de Britse Prime Minister Winston Churchill tijdens de tweede conferentie van Québec.

Naderhand werd president Roosevelt milder in zijn opvattingen, maar vlak voor zijn dood had hij nog geen besluit genomen over de toekomst van Duitsland. Met het overlijden van Roosevelt verdween ook het plan van tafel, maar het plan vormde wel het Amerikaanse denken. Vooral in het ministerie van Morgenthau en het US Department of War leidde dit tot een aantal mildere voortvloeisels.

Onder deze voortvloeisels waren de Conferentie van Potsdam, Joint Chiefs of Staff Directive 1067 en de industriële plannen voor Duitsland.

In de eerste van deze industriële plannen, getekend in 1946, stond dat de Duitse zware industrie moest worden teruggebracht naar 50% van het niveau van 1938 door de vernietiging van 1500 fabrieken.^[1]

De problemen die ontstonden door dit soort plannen werden snel duidelijk. Duitsland was voor de lange tijd de industriële gigant van Europa geweest en de armoede daar hield het Europese herstel tegen. De voortdurende schaarste in Duitsland leidde tot grote uitgaven voor de bezettende machten, die de tekorten moesten opvangen. Met de voortdurende armoede en hongersnood in Europa en het begin van de Koude Oorlog werd rond 1947 duidelijk dat er verandering moest komen.

Het meest opmerkelijke voorbeeld van deze verandering was een plan dat werd voorgesteld door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken George Marshall, het European Recovery Program, beter bekend als het Marshallplan. In minder genereuze vorm werd dit later ook toegepast op het net gevormde West-Duitsland.

[bewerk] Verwerping van het plan

Anthony Eden was sterk gekant tegen het plan en kreeg het met de hulp van anderen voor elkaar dat het Morgenthauplan in Groot-Brittannië aan de kant werd gezet. In de VS betoogde Cordell Hull dat er voor Duitsland niets anders over zou blijven dan land en dat slechts 60% van de Duitsers van het land kon leven, wat zou betekenen dat 40% van de bevolking zou overlijden. Henry L. Stimson uitte zijn tegenstand nog sterker tegen Roosevelt.

[bewerk] Gevolgen tijdens de oorlog

Drew Pearson publiceerde het plan op 21 september, hoewel hij er zelf positief over was. Verhalen met meer kritiek verschenen al gauw in de New York Times en de Wall Street Journal. Joseph Goebbels' propagandamachine maakte uitgebreid gebruik van het Morgenthauplan en generaal George Marshall klaagde tegen Morgenthau dat de Duitse tegenstand toegenomen was. Volgens Lt. Col. John Boettiger was het Morgenthauplan dertig divisies waard voor de Duitsers.

[bewerk] Referenties

[bewerk] Zie ook

• Marshallplan
• Monnetplan
• Bakker Schutplan