Michaël (aartsengel)

De naam van de aartsengel Michaël (Sint-Michiel) komt voor in het oude testament. In het boek Daniël 10: 13 wordt hij beschreven als de voornaamste der vorsten en de beschermer van het vrome Israël. Met de aartsengel Gabriël verklaart hij aan Daniël het profetische beeld dat die gezien heeft. In het Nieuwe Testament, Judas 9, strijdt hij met de satan om het lijk van Mozes. We lezen daar: "Maar Michaël, de aartsengel, durfde, toen hij met de duivel in twist gewikkeld was over het lichaam van Mozes, geen smadelijk oordeel uitbrengen, doch hij zeide: De Here straffe u!"

Een uitleg is dat door de overwinning van Jezus op de dood, het kwaad niet langer de baas is in de wereld, maar wel op aarde blijft bestaan als vijand van al degenen die Gods wil niet opvolgen. In het boek Openbaring van Johannes (12: 7-12) voert Michaël oorlog tegen de draak. Zo staat er geschreven: "En er kwam oorlog in de hemel; Michaël en zijn engelen hadden oorlog te voeren tegen de draak; ook de draak en zijn engelen voerden oorlog, maar hij kon geen stand houden, en hun plaats werd in de hemel niet meer gevonden." Hij is de aanvoerder der engelen, de overwinnaar van boze machten, beschermheer van de Christenen. In het latere volksgeloof is hij de begeleider van de zielen die gestorven zijn op hun weg naar de hemel. De bekende spiritual "Michael, row the boat ashore, Alleluia!" gaat over die reis van de gestorven zielen.

Bekend is de Mont Saint-Michel in Normandië, aan deze engel toegewijd. Paus Gregorius de Grote wijdde aan hem de Engelenburcht te Rome toe. Dat was omdat de aartsengel tijdens een pestepidemie aan de paus verschenen was, vliegend in de lucht terwijl hij zijn vlammend zwaard in de schede stak. De aartsengel gaf zijn naam aan de Franse Orde van de Heilige Michaël, de Britse Orde van Sint Michaël en Sint Joris en de Beierse Huisridderorde van de Heilige Michaël

Michaël is de patroon van de wapendragers, en vanwege zijn weegschaal ook die van de bakkers, de weegmeesters en de apothekers en verder van de ambulanciers, de artiesten, de bankiers, de stervenden, de kruideniers, de paramedici, de zieken, de armen, de zwaardsmeden, de ruiters, de soldaten, de politiemannen, de hoedenmakers, de blik- en tingieters, de wagenmakers, de radiomechanici, de snijders, de glazenmakers en de schilders. Hij is ook de patroonheilige van Harlingen, Emmeloord, Brussel, Brecht, Bree, Keerbergen, Cornwall, Dormagen, Duitsland, aartsbisdom Mobile, Zeitz, Zwolle ,Umbrië, Pontassieve, Papoea-Nieuw-Guinea, Puebla, Šibenik, het bisdom San Angelo, San Miguel de Allende, Tegucigalpa, het aartsbisdom Seattle en het bisdom Springfield. Hij wordt aanroepen voor een goede dood en tegen bliksem en donder.

De feestdag van deze aartsengel is op 29 september. In Rome wordt op 8 mei bovendien de verschijning aan paus Gregorius gevierd.

In de beeldende kunst werd Michaël in de Byzantijnse tijd afgebeeld gekleed in een chlamys van het keizerlijk hof. Dat is een bovenmantel gemaakt van een vierkante wollen lap die op de rechter schouder door een sierspeld bijeen wordt gehouden. In de hand draagt hij dan een lange staf waaraan een wimpel is bevestigd met in de Griekse taal de woorden: "Heilig, heilig, heilig," uit het boek Jesaja 6:3. In het Westen draagt hij meestal een tuniek of is hij als ridder gekleed met zwaard en hellebaard.