Menselijke stem
De menselijke stem is het geluid dat mensen maken, onder andere om met elkaar te praten (te communiceren).
[bewerk] Inleiding
Het geluid van de menselijke stem wordt voortgebracht door lucht uit de longen door de opening tussen de stembanden te persen (die opening wordt ook stemspleet of glottis genoemd). De stembanden bewegen dan heen en weer (door zowel aerodynamische als elastische verschijnselen), waarbij de stemspleet periodiek open en dicht is. Deze periodieke beweging van de stembanden resulteert in een stembron-geluid, bestaande uit een grondtoon (met bepaalde trillingsfrequentie) en boventonen. Deze geluidstrilling plant zich verder voort in het spraakkanaal, waarbij door resonantie sommige boventonen versterkt en andere verzwakt worden.
De grondtoon of frequentie van een Nederlandse mannenstem ligt rond de 100 Hz, die van een Nederlandse vrouwenstem rond de 200 Hz en die van een Nederlandse kinderstem rond de 300 Hz. Bij spraakgeluid ligt de meeste geluidsenergie echter in het frequentiebereik waarvoor het menselijk gehoor het gevoeligst is, namelijk rond 1000 Hz.
Voor afwijkingen in de productie van de menselijke stem, zie: stempathologie. Behandeling hiervan gebeurt door de KNO-arts (Nederland) of de ORL-arts (België) en de logopedist(e).
[bewerk] Stemtaal of paralinguïstiek
Met onze stem spreken we woorden uit, maar tegelijkertijd kunnen we ermee aanduiden hoe we ons voelen of laten blijken hoe een boodschap begrepen moet worden. In een gesproken zin maken we gebruik van intonatie. Door stembuiging (het verloop van de toonhoogte) kan evenals bij andere lichaamstaal een tweede boodschap worden meegegeven. We spreken hierbij ook wel van stemtaal of paralinguïstiek. Onder de stemtaal vallen de intonatie en toonhoogte, de geluidssterkte, de duidelijkheid van de uitspraak, de stemkwaliteit, de spreeksnelheid, het ritme, de melodieusheid en de wisselingen in al deze aspecten. Soms kan een boodschap alleen al door de manier waarop deze wordt uitgesproken een totaal andere betekenis krijgen dan de woorden uitdrukken.
