Mathetiek
Dit artikel is nog niet gereed voor Wikipedia
Dit artikel voldoet nog niet aan de conventies van Wikipedia. Om die reden is het geplaatst op de lijst van pagina's die na twee weken misschien verwijderd worden, waar het na afloop van deze termijn opnieuw geëvalueerd wordt.
Pas als het artikel zo is verbeterd en aangepast dat het wel binnen Wikipedia past, kan dit sjabloon verwijderd worden. Geef dit aan op de lijst door het toevoegen van de reden. (↓)
Inhoud |
[bewerk] MATHETIEK, de kunst van het leren.
Didactiek wordt omschreven als de leer van het onderwijzen. In een kennissamenleving verloopt leren in hoge mate zelfstandig, vaak ondersteund door ICT en multimedia. Leren gebeurt vaak buiten school, voor een deel zonder leerkracht en de lerenden sturen daarbij zichzelf. Steeds vaker wordt daarom het begrip "mathetiek" gehanteerd: de leer van het leren. Didactiek kijkt door de bril van de leerkracht, terwijl mathetiek de lerende als uitgangspunt neemt. De laatste bepaalt hoe en grotendeels wat er geleerd zal worden. De klassieke schoolstructuur verandert daardoor.
[bewerk] Wat zijn de kenmerken van Mathetiek?
1. Leren vindt plaats in vrijheid, op inititief van de lerende. Dat betekent een accent op subjectivisme en constructivisme. Pedagogisch gezien betekent het gelijkwaardigheid en democratische machtsverhoudingen. De school is maar een van de vele mogelijkheden om kennis te verwerven.
2. Leren vanuit heuristiek en ontdekkend leren. Dat kost tijd die in de ogen van de directe instructie opvatting verloren tijd lijkt. Teneinde ervaringen te verwerken is echter vaak een incubatietijd nodig. "Het moet bezinken". In die periode kijkt de lerende op verschillende manieren tegen de nieuw verworven kennis aan.
3. Een goede methode om te leren is de socratische methode. Een intelligente discussie onder leiding van een daartoe bekwame leerkracht. Die roept vragen op en helpt bij het vinden van een antwoord.
4. De erkenning dat leren stoelt op ervaringen die spontaan en zonder leerlijnen, sturing of dwang tot stand zijn gekomen. Dat op grond van actieve interactie met onze omgeving.
5. Leren anno nu vindt plaats "just in time". Een vraag komt boven die de lerende direct beantwoordt wil zien. Opzoeken op internet levert dan vaak voor de gebruiker voldoende informatie. Al zoekend naar het antwoord op de vraag kan het zijn dat de lerende op onbedoelde maar interessante nieuwe inhouden stuit. De oorspronkelijke vraag kan dan zelfs verdwijnen en het leren gaat een andere kant uit (serendipiteit)
6. Leren vindt plaats in netwerken die digitaal worden ondersteund.
7. Leren is associatief. Voor meer begaafde leerlingen betekent het dat ze er plezier in scheppen om zelf structuur aan te brengen in de veelheid van "losse" associaties. Voor minder begaafde leerlingen is hulp van buiten daarbij zeer noodzakelijk.
Mathetiek haalt wetenschappelijke onderbouwing uit ontwikkelingspsychologie, leerpsychologie, sociologie,onderwijskunde/pedagogiek en uit neuropsychologie /neurodidactiek.
[bewerk] Is Mathetiek nieuw?
In 1680 verschijnt een boekje "Spicilegium didacticum" of ook wel "Mathetica" genoemd. Het betreft een keuze uit het werk van Johan Amos Comenius (1592-1670). Onder mathetica verstaat Comenius een "ars discendi", een kunst die een goed verlopend en werkend leren zonder storing of problemen mogelijk maakt. Daar tegenover ziet hij een "ars docendi", de kunst van het onderwijzen. Hij bekijkt het leren dus vanuit de optiek van de lerende en niet vanuit die van de leerkracht. Mathetiek mondt, volgens Comenius, tenslotte uit in technieken en richtlijnen voor het "echte leren", dat levenslang en in netwerken van mensen en plaatsen tot stand komt.
Het woord mathetiek komt van het griekse woord "mathein" of "manthanein". Beide werkwoordsvormen betekenen "leren". Manthanein legt daarbij de nadruk op het proces, waar mathein een plotseling kennen betekent. Leren om het leren, betekent het in beide gevallen.
Enkele eeuwen later gebruikt Seymour Papert het woord "mathetiek" opnieuw. Als leerling van Piaget legt hij de grondslag voor een unieke digitale leeromgeving, met de naam Logo, die bruikbaar is vanaf de eerste geboortejaren en de rest van het leven mee kan groeien. Binnen deze omgeving kan in vrijheid, zelfstandig, vanuit praktische ervaringen en al construerend onder meer taal, wiskunde, muziek en veel basale grondbegrippen uit vakgebieden geleerd worden. Wiskunde of mathematiek heeft zich in de loop der eeuwen het alleenrecht op het oorspronkelijke woord mathetiek toegeëigend. Papert heeft daar de volgende opmerking over:
"Mathematicians were so convinced that theirs was the only true learning that they felt justified in appropriating the word, and succeeded so well that the dominant connotation of the stem math- is now that stuff about numbers they teach in School."
[bewerk] Literatuur en links:
Hentig, Hartmut von (1985): Wie frei sind freie Schulen? Gutachten für ein Verwaltungsgericht. Stuttgart: Klett-Cotta. ISBN 3-608-93340-9
Papert, S. (1993). The Children's Machine: Rethinking School in the Age of the Computer. New York: Basic Books.
http://www.schulpaed.de/mathetik.htm Begripsomschrijving en uitwerking. Duitstalig.
http://mathforum.org/~sarah/Discussion.Sessions/Papert.html Papert en mathetiek.
http://www.mathetics.net/pages/papert.htm Mathetiek in relatie tot ICT.
http://www.pousset.de/page_1154986162745.html Samenhang tussen mathetiek en constructivisme. (Duitstalig)
