Madame de Maintenon

Françoise d'Aubigné, marquise de Maintenon (Niort, 27 november 1635 - Saint-Cyr-l'École, 15 april 1719), beter bekend als Madame de Maintenon, was de tweede echtgenote van Lodewijk XIV van Frankrijk.

Françoise d'Aubigné was een kleindochter van de schrijver Théodore Agrippa d'Aubigné, een vriend van Hendrik IV van Frankrijk en een bekend hugenoot. Zij werd katholiek opgevoed en bracht haar jeugd door op Martinique. In 1652 trouwde ze met de veel oudere dichter Paul Scarron. Via hem kwam ze in contact met belangrijke schrijvers en denkers uit haar tijd. Ook na zijn dood in 1660 bleef ze in Parijs literaire salons organiseren.

In 1669 werd zij gevraagd om gouvernante te worden van de kinderen van Lodewijk XIV en Madame de Montespan. Toen de koning deze kinderen erkende en aan het hof te Versailles liet komen, kwam zij steeds meer in contact met hem. Ze kreeg veel invloed op Lodewijk. Hij schonk haar in 1674 het kasteel van Maintenon, ten westen van Parijs, als markiezaat.

Vanaf ongeveer 1680 was Madame de Maintenon de maitresse van Lodewijk XIV. Na het overlijden van koningin Maria-Theresia, trouwde Madame de Maintenon in oktober 1683 in het geheim met Lodewijk XIV. Het was een morganatisch huwelijk. Ze zou mogelijk een grote invloed op de politiek van de koning gehad hebben.

Ze was de eerste dame aan het hof en duldde geen rivalen. Zo had ze een hekel aan de 17 jaar jongere Palatine; deze geeuwde tijdens de preek, zong te luid tijdens processies en las, als voormalig protestantse, Duitse bijbels. Madame la Palatine had haar invloed niet aan haar uiterlijk te danken, vandaar de hevige strijd tussen de twee dames.

Na Lodewijks dood trok zij zich terug in Saint-Cyr-l'École, waar ze in 1685 een kostschool had gesticht voor meisjes uit verarmde adellijke families. Ze overleed er in 1719.

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Madame de Maintenon op Wikimedia Commons.