M (James Bond)

M is de titel en code voor de baas van James Bond, het fictieve hoofd van de Britse geheime dienst (British Secret Intelligence Service), ofwel MI6 (of MI7). Men neemt aan dat Ian Fleming dit personage heeft gebaseerd op het eerste echte hoofd van de geheime dienst, Mansfield Smith-Cumming, die zijn initiaal "C" gebruikte om papieren te markeren die hij had gezien. Deze gewoonte werd door zijn opvolgers overgenomen.

Zowel in de romans als in de films wordt M bijgestaan door zijn persoonlijke secretaresse Miss Moneypenny en stafchef Bill Tanner.

[bewerk] Sir Miles Messervy

In Ian Flemings romans is de echte naam van M Sir Miles Messervy met de rang 'Rear Admiral', vergelijkbaar met Schout-bij-nacht. In de hele serie wordt wel op deze naam gezinspeeld en in het laatste boek, The Man with the Golden Gun, wordt de naam onthuld. In de film The Spy Who Loved Me wordt alleen de voornaam Miles bekend gemaakt, en de rang van Rear Admiral.

In de boeken heeft M duidelijk een zwak voor Bond en is er sprake van een lange samenwerking. M knijpt diverse keren een oogje toe als het om Bond gaat. In For Your Eyes Only regelt Bond voor M een moordaanslag die niets met de geheime dienst van doen heeft. Als Bond in The Man with the Golden Gun een moordaanslag pleegt op M zelf, blijkt dit het gevolg van hersenspoeling en M staat erop dat Bond niet wordt gestraft maar gerehabiliteerd. Ook in latere boeken, geschreven door John Gardner, beschermt M Bond tegen de nieuwe wind die door de geheime dienst waait. In de films is de relatie even hartelijk als in de boeken.

Flemming heeft M gebaseerd op 'Rear Admiral' John H. Godfrey, directeur van de Britse marine-informatiediest in de Tweede Wereldoorlog. Flemming was in die tijd zijn assistent en zij waren goede vrienden die elkaar bij de voornaam aanspraken, in tegensteling tot M en Bond. De biograaf van Fleming, John Pearson, schreef in zijn The Life of Ian Fleming dat M gebaseerd zou kunnen zijn op de moeder van Flemming. Als jongen noemde hij haar M.

[bewerk] Bernard Lee als M

In de films werd M gespeeld door Bernard Lee vanaf de eerste film, Dr. No tot Moonraker. Lee overleed in 1981 en in de Bondfilm uit dat jaar, For Your Eyes Only, werd zijn tekst overgenomen door zijn stafchef en Q.

Lee speelde M in

Dr. No (1962)
From Russia with Love (1963)
Goldfinger (1964)
Thunderball (1965)
You Only Live Twice (1967)
On Her Majesty's Secret Service (1969)
Diamonds Are Forever (1971)
Live and Let Die (1973)
The Man with the Golden Gun (1974)
The Spy Who Loved Me (1977)
Moonraker (1979)

[bewerk] Robert Brown als M

Na de dood van Lee in 1981 kreeg Robert Brown de rol van M. Brown speelde eerder de rol van Vice Admiral Hargreaves in The Spy Who Loved Me. In Octopussy wordt niet duidelijk of de M gespeeld door Brown dezelfde persoon is als de M van Lee. Later, in The World Is Not Enough hangt er achter de derde M, gespeeld door Judi Dench, een portret van Bernard Lee als de eerste M in het Schotse MI6-hoofdkwartier. Verder blijkt uit de titelrol van The Living Daylights dat M een 'Rear Admiral' is en Hargreaves zou dan gedegradeerd moeten zijn.

Brown speelde een M met minder gevoel voor humor en geen clementie voor Bonds streken. Browns M aarzelde niet om Bond zijn 'licence to kill' te ontnemen in de film Licence to Kill als Bond een vete start.

Brown speelde M in

[bewerk] Edward Fox als M

In de onofficiële film Never Say Never Again wordt duidelijk gezegd dat er een nieuwe M is, gespeeld door Edward Fox. Deze M is een boekhouder en steeds bezig de agenten te testen. Hij maakt er geen geheim van dat hij Bond minacht.

Fox speelde M in

Never Say Never Again (1983)

[bewerk] Judi Dench als M

Na een lange tussenpoos kwam GoldenEye met Judi Dench als de nieuwe M. Er wordt gespeculeerd dat haar personage gebaseerd is op Stella Rimington, het echte hoofd van MI5 tussen 1992 en 1996. In de films is haar echte naam nog niet onthuld, in de romans heeft Raymond Benson haar echte naam Barbara Mawdsley prijsgegeven.

Dench speelt duidelijk een nieuw benoemde M. In GoldenEye is zij een kil en bot personage met een hekel aan Bond die ze betitelt als "seksist", "misogynistische dinosaurus" en "overbljfsel uit de Koude Oorlog". Stafchef Tanner betitelt haar als "de boze cijferkoningin". In latere films is ze minder kil, maar blijft professioneel afstandelijk. Of, zoals zij zei in The World Is Not Enough: "He's the best we have, although I'd never tell him." ("Hij is de beste die we hebben, maar dat zal ik hem nooit zeggen").

In 2006 speelt Dench ook M in Casino Royale, een terugblik op de eerste stappen als geheim agent waarin hij zijn 00-status krijgt. De gehele rolverdeling in deze film (zonder Miss Moneypenny en Q) is overigens controversieel.

Dench speelde M in

[bewerk] Casino Royale 1967 parodie

In de filmparodie Casino Royale uit 1967 is er niet een maar zijn er twee M's. De eerste wordt gespeeld door John Huston. In deze film is M's echte naam McTarry en hij wordt per ongeluk gedood nadat hij opdracht heeft gegeven om Bonds huis te beschieten als de gepensioneerde spion dienst weigert.

Daarna wordt Bond, gespeeld door David Niven, zelf M en geeft hij opdracht om alle geheim agenten, zowel mannen als vrouwen, 'James Bond 007' te noemen om de vijand te verwarren (... doch niet alleen de vijand).