Lugol
Lugol is een jodium-oplossing, die als indicator voor het aantonen van zetmeel wordt gebruikt. Bij aanwezigheid van zetmeel treedt een blauwkleuring op. De naam stamt af van de naam van de Franse medicus Jean Lugol (1786-1851).
Het gebruik is zeer eenvoudig, het hoeft enkel aan de stof toegevoegd te worden. Helaas kan men niet de hoeveelheid aanwezig zetmeel eruit afleiden.
Een Lugol oplossing wordt ook gebruikt als ontsmettings- en desinfecteringsmiddel o.a. bij het spoelen van de baarmoeder van een koe.
Verder wordt Lugol gebruikt in de geneeskunde bij het toepassen van radioactieve stoffen, die voor het scannen van bepaalde delen van het menselijk lichaam nodig zijn, zoals het maken van een SAP scan. SAP staat voor Serum Amyloïd P component dat zich bindt aan amyloïd in allerlei organen zoals de lever, milt en nieren. Aan het SAP wordt een kleine hoeveelheid radioactief jodium gebonden. Voor het beschermen van de schildklier wordt vooraf tien druppels Lugol vermengd met water gedronken om zo de schildklier te beschermen tegen opname van radioactief jodium. De lugol verdwijnt later weer vanzelf uit de schildklier.
Tenslotte wordt Lugol gebruikt bij de gram-kleuring van bacteriën ter onderscheiding van de gramnegatieve en grampositieve bacteriën.
[bewerk] Samenstelling
In 70 ml gedestilleerd water is opgelost:
7 gr kaliumjodide (KI)
5 gr dijood (I2)
5 gr natriumacetaat
Natriumacetaat zorgt ervoor dat de jodium in het water opgelost blijft. Zuiver jodium lost zeer slecht op in water, maar als er al opgeloste jodium ionen in de oplossing voorkomen lost het verdere jodium makkelijk op door de vorming van polyiodidionen: I2 + I- → I3- + I2 → I5-. De I5--ionen verbinden zich met zetmeel en geven zo een blauwe kleur aan het zetmeel.
Lugol onderscheidt zich van jodiumtinctuur doordat jodiumtinctuur alcohol bevat en Lugol niet.
[bewerk] Schadelijkheid
Puur Lugol is schadelijk bij inademing en opname door de mond en bij aanraking door de huid. Aanrakening met de ogen vermijden.
