Geneeskunde
Geneeskunde is het vakgebied dat zich richt op het functioneren van de cel, van weefsel, van organen en orgaansystemen en de invloed die ziektes of afwijkingen hierin hebben op het menselijk of dierlijk functioneren, zowel fysiek als psychisch, met als doel het herstellen van de gezonde toestand, het verzachten van symptomen of het voorkomen (preventie) van (ergere) pathologie. Mensen die zich bekwaamd hebben in dit vakgebied worden arts of geneesheer genoemd. De medische wetenschap is het geheel aan kennis en onderzoek op medisch, farmacologisch en biologisch terrein dat de geneeskunde mogelijk maakt.
De kennis van de Westerse of moderne geneeskunde wordt tegenwoordig verworven volgens natuurwetenschappelijke methoden van onderzoek. Dit noemt men wel evidence based medicine. Met andere woorden: geneeskunde dient gebaseerd te zijn op bewijs. Dit wil zeggen dat er gezocht wordt naar een logisch verband tussen oorzaak en gevolg, dat de onderzoeken door iedereen identiek moeten kunnen herhaald worden met identieke resultaten in identieke omstandigheden. Het behandelen gebeurt met bewezen werkzame therapie (ook weer evidence based). Deze therapie kan onder andere toediening van geneesmiddelen, heelkunde (chirurgie), bestraling of psychotherapie inhouden. Alternatieve geneeswijzen zijn meestal niet evidence based - als ze dat wel waren, waren het al gauw geen 'alternatieve' geneeswijzen meer (zie verder).
Inhoud |
[bewerk] Ziekten
Alle ziektebeelden binnen de geneeskunde worden mondiaal vervat in de ICD-10. Dit is een uitgave van de WHO waarin alle mogelijke diagnosen zijn geclassificeerd in geordend systeem. Het systeem is aanvankelijk ontstaan als een classificatie van doodsoorzaken.
Iedere mogelijke ziekte kan worden ondergebracht in minstens een van de volgende categorieën:
- infectieziekten (bijvoorbeeld tuberculose of AIDS)
- neoplasmata (nieuwvormingen, dus benigne of maligne tumoren)
- ziekten van het bloed, de bloedvormende organen (beenmerg) en het immuunsysteem (anemie, leukemie of sarcoïdose)
- endocriene ziekten, voedings-gerelateerde ziekten en stofwisselingsziekten (bijvoorbeeld diabetes mellitus, ondervoeding of albinisme)
- psychische ziekten en gedragsstoornissen (bijvoorbeeld depressie of ADHD)
- ziekten van het zenuwstelsel (bijvoorbeeld multiple sclerose of de ziekte van Huntington)
- ziekten van het oog (bijvoorbeeld glaucoom of staar)
- ziekten van het oor en het evenwichtsorgaan (bijvoorbeeld middenoorontsteking of de ziekte van Ménière)
- ziekten van het hart en het vaatstelsel (bijvoorbeeld hartinfarct of spataderen)
- ziekten van het ademhalingsstelsel (bijvoorbeeld COPD of longontsteking)
- ziekten van het spijsverteringskanaal (bijvoorbeeld maagzweer of galstenen)
- ziekten van de huid en het onderhuidse weefsel (bijvoorbeeld psoriasis of doorligplekken)
- ziekten van de spieren, de botten en het bindweefsel (bijvoorbeeld zweepslag, osteoporose, of SLE)
- ziekten van het urinewegsysteem en de geslachtsorganen (bijvoorbeeld blaasontsteking, geslachtsziekten of Balzak-/zaadbal-aandoeningen)
- ziekten van de zwangerschap, de geboorte en het kraambed (bijvoorbeeld HELLP-syndroom, zwangerschapsvergiftiging, schouderdistocie of kraamvrouwenkoorts)
- ziekten van de pasgeborene (bijvoorbeeld hyperbilirubinemie)
- aangeboren misvormingen, aangeboren afwijkingen en chromosoomafwijkingen (bijvoorbeeld spina bifida, klompvoetje of Down-syndroom)
- klachten, symptomen, laboratoriumafwijkingen en klinische afwijkingen, niet anders gespecificeerd (bijvoorbeeld onbegrepen koorts of hoofdpijn)
- letsel, vergiftigingen of andere gevolgen van externe oorzaken (bijvoorbeeld onderkoeling, koolstofmonoxidevergiftiging of caissonziekte ookwel duikersziekte)
- externe oorzaken van overlijden en permanente schade (bijvoorbeeld auto-ongelukken of automutilatie of medische complicaties)
- factoren die de gezondheid beïnvloeden (bijvoorbeeld contact met infecties)
- nieuwe ziekten, nog niet anders gespecificeerd (bijvoorbeeld SARS)
(bron: http://www3.who.int/icd/vol1htm2003/fr-icd.htm)
[bewerk] Specialismen in Nederland
Binnen de moderne geneeskunde bestaan er meer dan 700 specialismen, waarvan er in Nederland een dertigtal gangbaar zijn. Na zijn basisopleiding volgt nagenoeg elke arts een opleiding tot enig specialisme. Daarin kunnen drie hoofdrichtingen worden onderscheiden: de eerstelijns curatieve zorg, de sociale geneeskunde en de klinische specialismen. Enkele specialismen zijn niet officieel erkend. De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering van de Geneeskunst (KNMG) formuleert de opleidingseisen en beheert de registers voor de diverse specialismen. Registratie van de arts in een van deze registers waarborgt de kwaliteit van diens beroepsuitoefening.
De eerstelijns curatieve zorg kent drie specialismen: huisartsgeneeskunde, verpleeghuisgeneeskunde en medische zorg voor verstandelijk gehandicapten.
De sociale geneeskunde richt zich onder meer op de gezondheid van (specifieke groepen binnen) de bevolking. Tot de sociale geneeskunde worden gerekend de specialismen arbeid en gezondheid – bedrijfsgeneeskunde, maatschappij en gezondheid en verzekeringsgeneeskunde.
De klinische specialismen vindt men doorgaans terug in het ziekenhuis. Zij kunnen zich onder andere bezighouden met een specifiek orgaan (bijvoorbeeld oogheelkunde), orgaansysteem (bijvoorbeeld gastro-enterologie) of met systemische ziekten (bijvoorbeeld reumatologie). Zij kunnen zich ook toespitsen op een bepaalde levensfase (bijvoorbeeld neonatologie, geriatrie, op de gevolgen van niet te genezen aandoeningen (bijvoorbeeld revalidatiegeneeskunde) of op een aspect van het menselijk gedrag (bijvoorbeeld seksuologie). Tenslotte zijn er de zogenaamde ondersteunende specialismen, die zich bezighouden met laboratoriumonderzoek voor de diagnostiek en de behandeling zoals medische microbiologie, klinische chemie en pathologie (pathologische anatomie). De erkende klinische specialismen zijn:
- beschouwend
- allergologie, cardiologie, dermatologie, gastro-enterologie, inwendige geneeskunde, kindergeneeskunde, klinische geriatrie, klinische neurofysiologie, longziekten en tuberculose, neurologie, psychiatrie, reumatologie en revalidatie.
- ondersteunend
- anesthesiologie, klinische genetica, laboratoriumdiagnostiek, medische microbiologie, nucleaire geneeskunde, oncologie, pathologie, radiologie en radiotherapie.
- snijdend
- heelkunde, KNO-heelkunde, neurochirurgie, gynaecologie, oogheelkunde, orthopaedie, plastische chirurgie, thoraxchirurgie en urologie.
Binnen deze specialismen bestaan nog tal van kennisgebieden, zoals de hepatologie binnen de inwendige geneeskunde.
Niet erkende specialismen zijn onder meer tropengeneeskunde, sportgeneeskunde en militaire gezondheidszorg.
[bewerk] Specialisaties in België
De erkenning van een geneeskundige specialisatie gebeurt door middel van de vermelding ervan in een Koninklijk Besluit. Dit wordt in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd.
[bewerk] Erkende specialisaties in België
-- Anesthesie-reanimatie -- Arbeidsgeneeskunde -- Cardiologie -- Dermato-venereologie -- Endocrino-Diabetologie -- Functionele en professionele revalidatie van gehandicapten -- Fysische geneeskunde -- Gastro-enterologie -- Geriatrie -- Gynecologie en verloskunde -- Heelkunde -- Intensieve zorgen -- Inwendige geneeskunde -- Klinische biologie -- Mond-, kaak- en aangezichtschirurgie -- Nefrologie -- Neuro-chirurgie -- Neurologie -- Neuropsychiatrie -- Nucleaire geneeskunde -- Nucleaire in vitro geneeskunde -- Oftalmologie -- Orthopedie -- Otorhinolaryngologie -- Pathologische anatomie -- Pediatrie -- Pediatrische neurologie -- Plastische, reconstructieve en esthetische heelkunde -- Pneumologie -- Psychiatrie -- Radiotherapie-Oncologie -- Reumatologie -- Revalidatie -- Röntgendiagnose -- Stomatologie -- Urgentiegeneeskunde -- Urologie
[bewerk] Geschiedenis van de geneeskunde
- Hippocrates van Kos en de Eed van Hippocrates
- Claudius Galenus & Celsus
- Andreas Vesalius
- Ambroise Paré
- Leonardo Da Vinci
- William Harvey
- Giovanni Morgagni
- John Hunter
- Rudolf Virchow
- Lijst van beroemde artsen
[bewerk] Geneesmiddelen
Geneesmiddelen, of medicijnen, (farmaca) zijn chemische verbindingen die op levende cellen inwerken en die gebruikt worden in de therapie, de preventie en de diagnostiek.
Geneesmiddelen kunnen synthetisch (bv. paracetamol) of natuurlijk zijn. Natuurlijke geneesmiddelen worden bereid uit grondstoffen afkomstig van planten (bv. morfine) of schimmels (bv. penicillines). Daarnaast bestaan er homeopatische en fytotherapeutische middelen. In Nederland en in vele andere landen mogen veel medicijnen, vooral sterk werkzame of potentieel gevaarlijke, alleen door een arts worden voorgeschreven. Een tweede categorie geneesmiddelen kan vrij (zonder recept van een arts) in een apotheek worden gekocht en een derde soort kan ook bij de drogist en de supermarkt worden aangeschaft. Welke medicijnen in welke categorie vallen, wordt bij wet bepaald en kan van land tot land enigszins verschillen.
Voor meer informatie: zie geneesmiddelen.
[bewerk] Medicijnverstrekking
Farmacie, Farmaceutica, Farmaceutische industrie
Apotheek, Receptuur, Over-the-counter (zelfzorg)
Hulp bij afkicken: Methadonbus
[bewerk] Alternatieve geneeswijzen
acupunctuur - acupressuur - aromatherapie - Bioresonantie - bowen therapie - chiropractie - fytotherapie - haptonomie - homeopathie - hypnotherapie - orthomoleculaire therapie - paranormale geneeswijzen - reiki - reïncarnatietherapie - shiatsu - yoga - Tibetaanse geneeskunde
Zie voor meer informatie: Alternatieve geneeswijze
Verwante onderwerpen: Verband tussen armoede en gezondheid
[bewerk] Zie ook
- Portaal:Geneeskunde
- Gezondheid van A tot Z
- Farmacie
- Geneeskundestudent
- Geneesmiddel
- Gezondheidszorg
- Ziekte
- Ziektebeelden
- Technische Geneeskunde
- Medische begrippen: Incidentie – Prevalentie – Epidemie – Fout-negatief – Teratogeen – Opportunistische infectie – Vaccin – Placebo – Syndroom
[bewerk] Links
- Medischestartpagina.nl Medisch internet ontsloten.
- Trimbos-instituut Betrouwbare informatie over psychische stoornissen, veel feiten op een rijtje.
- http://www.medinet.be/
| Bron(nen): |
