Louis Artan
Louis Artan de Saint-Martin (Den Haag, 20 april 1837 – Oostduinkerke, 23 mei 1890) was een Nederlands schilder en etser.
Hij stamde uit een adellijke familie, met artistieke talenten. Zijn vader was hoger officier en vleugeladjudant van prins Frederik van Nassau. De familie verhuist naar Elsene (B) in 1842 en verkrijgt de Belgische nationaliteit. Na de dood van zijn vader, in dat zelfde jaar, verblijft Artan afwisselend in Brussel en in Spa. De volgende zes jaren verkent hij de Belgische Ardennen. Hij maakt talloze studies naar de natuur. In tegenstelling met wat vele biografen vermelden is hij bij niemand in de leer geweest. Wel maakt hij er kennis met de landschapschilders Edouard Delvaux en Henri Marcette. De winter brengt hij door in Parijs. Hij schildert aan de oevers van de Seine, te Fontainebleau en in Barbizon waar hij kennis maakt met de Franse schilders Gustave Courbet en Camille Corot, baanbrekers van het realisme en wegbereiders naar het impressionisme toe. Hij ondergaat ook de invloed van de Franse marineschilder Eugène Boudin. In 1861 trouwt hij met Elisabeth Gavage en vestigt zich opnieuw in Brussel. Hij heeft een rusteloze geest en verkent de Belgische en de Franse Noordzeekust en Bretagne. In Nederland schildert hij in Breskens, Vlissingen en Terneuzen. Door een financiële tegenslag verliest hij in 1864 zijn fortuin en maakt noodgedwongen van het schilderen zijn beroep. Hij wint dat jaar samen met Henri Van der Hecht een wedstrijd ingericht door de Cercle Artistique et Littéraire. In 1868 is hij medeoprichter van de Societé libre des Beaux-Arts. De vereniging verdedigt het realisme en bevecht de almacht van de Academie en de Salons, hun spreekbuis is het in 1871 opgerichte tijdschrift L'Art Moderne. Stichtende leden zijn, met Artan, Th. Baron, Ch. De Groux, L. Dubois, C. Meunier, E. Smits, C. Van Camp, A. Verwée. Courbet is erelid. In 1869 is hij medeoprichter van de Société Internationale des Aquafortistes een initiatief van Félicien Rops. De jaren 1873-1874 verblijft hij voor de eerste maal in Antwerpen. Hij verkeert er in de kringen van Isidoor Meyers, Jan Stobbaerts, Henri De Braekeleer, Adrien Joseph Heymans en Florent Crabeels vooruitstrevende schilders die in conflict zijn met de Academisch gerichte schilders zoals Niçaise de Keyser, direkteur van de Antwerpse kunstacademie. Met Rops deelt hij in 1875 een atelier in Parijs. Hij vestigt zich tijdelijk in Berck-sur-Mer in Noord-Frankrijk. Daar maakt hij enkele van zijn beste doeken. In 1881 wordt hij samen met Baron, Bouvier, Asselberghs en Heymans geridderd in de Leopoldsorde. Hij wint een gouden medaille op de Tentoonstelling van Amsterdam in 1883. Door het lezen van egodocumenten weten we dat hij twee leerlingen heeft gehad: Alexandre Marcette en André Joseph Toussaint. Hij werd door zijn tijdgenoten beschouwd als één van de beste Belgische marineschilders. Hij is een baken in de realistische stroming van de tweedehelft van de negentiende eeuw en wegbereider voor het Vlaams Impressionisme en vernieuwend in kleurgebruik en sfeerweergave. Zijn laatste jaren van zijn leven brengt hij door in De Panne. Hij richt een oude douaneloods in als atelier en legt dit vast in Mon atelier à La Panne dat als één van zijn meesterwerken beschouwd wordt.
Louis Artan sterft aan influenza op 53-jarige leeftijd te Oostduinkerke . Bij zijn dood bevinden er zich ongeveer 70 doeken, schetsen, studies en tekeningen in zijn atelier.
Bron : Vera Lewijse, De wereld van Louis Artan de Saint Martin. Den Haag 1837-Oostduinkerke 1890, Onuitgegeven licentiaatsthesis Vrije Universiteit Brussel. Promotor Prof. Dr. Annie Reniers. Brussel 2001-2002; Vera Lewijse, In: Tent. Cat. Natures de Peintres - Schildersignatuur. Boulanger - Artan - Rops - De Braekeleer - Vogels - Ensor, Stadhuis Brussel 2005
