Lijst van Historische Orden van Frankrijk

Periodes in de Franse geschiedenis
? - 751 : Merovingische Periode
751 - 987 : Karolingische Periode
987 - 1328 : Capetingische Periode
1328 - 1589 : Valoisperiode
1589 - 1793 : Bourbonperiode
1793 - 1804 : Eerste Republiek
1804 - 1815 : Eerste Keizerrijk
1815 - 1830 : Restauratie
1830 - 1848 : Julimonarchie
1848 - 1852 : Tweede Republiek
1852 - 1870 : Tweede Keizerrijk
1870 - 1940/1946 : Derde Republiek
1940 - 1944 : Vichy-regime
1946 - 1958 : Vierde Republiek
1958 - heden : Vijfde Republiek

Frankrijk heeft in zijn verschillende opeenvolgende staatsvormen diverse ridderorden en Orden van Verdienste gekend. Hieronder de volgorde waarin zij in Frankrijk werden ingesteld of ingelijfd en de oorsprong van de Orde:751 - 987 : Karolingische Periode

Inhoud

1 De laatste jaren van het Romeinse Rijk,het Koninkrijk der Franken onder de Merovingers en de Karolingische Periode (485 - 987)
2 Koninkrijk Frankrijk (Capetingische Periode 987 - 1328)
3 Koninkrijk Frankrijk (Valoisperiode 1328 - 1589)
4 Koninkrijk Frankrijk (Bourbonperiode 1589 - 1793)
5 De Eerste Franse Republiek 1793 - 1804
6 De Franse Republiek, het Consulaat van Napoleon Bonaparte 1800-1804
7 Het eerste Franse Keizerrijk (1804-1815)
8 Het Koninkrijk Frankrijk (de restauratie van de Bourbons, 1815-1830)
9 Het Koninkrijk Frankrijk, de julimonarchie van 1830-1848
10 De Tweede Franse Republiek (1848-1852)
11 Het Tweede Keizerrijk Frankrijk (1852-1870)
12 De Derde Franse Republiek (1870-1945)
13 De Vierde Franse Republiek (1945-1958))
14 De Vijfde Franse Republiek (1956- heden)

[bewerk] De laatste jaren van het Romeinse Rijk,het Koninkrijk der Franken onder de Merovingers en de Karolingische Periode (485 - 987)

De Orde van de Heilige Remigius 485 (waarschijnlijk een legende)
De Orde van de Haan en de Hond 496 (waarschijnlijk een legende)
De Orde van de Eik 723 (waarschijnlijk een legende)

[bewerk] Koninkrijk Frankrijk (Capetingische Periode 987 - 1328)

De Orde van de Leeuw 1080
De Orde van Sint-Lazarus 1099
De Orde van de Tempel, ook Tempeliers genoemd, werd in 1118 in Jeruzalem door zeven Franse ridders gesticht. De Orde had haar hoofdkwartier in Parijs maar was zozeer door heel Europa verspreid dat men de Orde niet tot de zuiver Franse Orden kan rekenen.
De Orde van Onze Lieve Vrouwe van de behoeftigen van Aubrac 1120
De Orde van de Heilige Geest van Montpellier 1198
De Orde van de Vrede en het Geloof 1229
De Orde van het Schip en de Mossel 1269
De Orde van het Geloof in Jezus Christus (eerste helft van de 13e eeuw)
De Orde van de Pinksterbloem 1234

[bewerk] Koninkrijk Frankrijk (Valoisperiode 1328 - 1589)

De Orde van Sint-Lazarus 1099
De Orde van de Ster ook wel de Orde van Onze Lieve Vrouwe van het Edele Huis genoemd 1351
De Orde van het Gouden Schild 1369
De Orde van het Groene Schild 1369
De Orde van Onze Lieve Vrouwe van de Distel 1370
De Orde van de Hermelijn 1381
De Orde van de Gordel van de Hoop 1389
De Orde van de Kroon (Coucy) 1390
De Orde van Sint Joris 1390
De Orde van het Stekelvarken 1394
De Orde van het Lijden van Christus 1400
De Orde van de Hop rond 1400
De Orde van de Gouden Ketenen 1414
De Orde van de Hazewindhond 1416
De Orde van de Trouw 1416
De Hubertusorde 1423
De Orde van de Wassende Maan (Provence) 1448
De Orde van de Heilige Michaël (1469)
De Orde van de Dames van de Knoop 1498
De Orde van de Heilige Geest (1578)
De Orde van de Christelijke Barmhartigheid 1589

[bewerk] Koninkrijk Frankrijk (Bourbonperiode 1589 - 1793)

De Orde van Sint-Lazarus 1099
De Orde van de Heilige Michaël (1469)
De Orde van de Heilige Geest (1578)
De Orde van het Gele Lint 1600
De Orde van Onze Lieve Vrouwe van de Berg Karmel (1606)
De Verenigde Orden van Onze Lieve Vrouwe van de Berg Karmel en Sint Lazarus 1608
De Orde van de Baanderheren 1609
De Orde van de Heilige Magdalena 1614
De Orde van de Verkondiging 1619
De Orde van het Hemelsblauwe Lint van de Heilige Rozenkrans 1645
De Koninklijke en Militaire Orde van de Heilige Lodewijk (1693)
De Orde van de Derde Observantie 1701 (een "drinkorde")
De Orde van de Bij 1703
De Orde van het Terras 1716
De Orde van het Vaandel 1723
De Orde van Militaire Verdienste (Frankrijk) ook "Institution du Mérite Militaire" genoemd en in alles een Orde die in drie graden werd verleend. (1759)
De Orde van de Roos 1780

Op 1 januari 1791 werden de Orden van de Heilige Lodewijk en de Orde van Militaire Verdienste door de Conventie, het revolutionaire parlement, samengevoegd tot de

Militaire Decoratie (Frans: "la Décoration Militaire")

en werd de achterstelling van protestantse officieren opgeheven.

[bewerk] De Eerste Franse Republiek 1793 - 1804

Het revolutionaire Frankrijk schafte in 1793 alle ridderorden van de monarchie af. Er waren wel onderscheidingen zoals medailles en erewapens.

[bewerk] De Franse Republiek, het Consulaat van Napoleon Bonaparte 1800-1804

Het Legioen van Eer was bij de oprichting strikt genomen geen ridderorde. Napoleon hield niet van ridderorden en het legioen moest ook een "echt" legioen zijn met legionaires, officieren en commandanten.Desondanks had het legioen al bij de oprichting alle kenmerken van een Orde behalve de naam.

[bewerk] Het eerste Franse Keizerrijk (1804-1815)

Het Legioen van Eer (1802)
De Orde van de IJzeren Kroon (Frans:"Ordre de la Couronne de Fer") In 1805 voor het met Frankrijk in een personele unie verenigde Italië ingesteld.
De Academische Palmen (1808)
De Keizerlijke Orde van de Drie Gulden Vliezen 1809
De Orde van de reunie (1811)

[bewerk] Het Koninkrijk Frankrijk (de restauratie van de Bourbons, 1815-1830)

De Orde van de Heilige Michaël (1469)
De Orde van de Heilige Geest (1578)
De Verenigde Orden van Onze Lieve Vrouwe van de Berg Karmel en Sint Lazarus 1608
De Orde van de Heilige Lodewijk 1693
De Academische Palmen (1808)
De Orde van het Heilig Graf in Jeruzalem (1814)
De Orde van de Lelies 1814
De Orde van het Legioen van Eer (sinds 1815 ook formeel een Ridderorde maar niet meer de eerste onder de Franse onderscheidingen.)
De Jachtorde van Sint Hubertus (1815)
De Orde van de Trouw (Frans:"Ordre de la Fidélité") 1816
De Orde van de Gewapende Arm van Bordeaux (Frans: "Ordre du Brassard de Bordeaux") 1814

[bewerk] Het Koninkrijk Frankrijk, de julimonarchie van 1830-1848

De Orde van het Legioen van Eer sinds 1830 de eerste in rang onder de Franse onderscheidingen en ridderorden.
De Academische Palmen (1808)

De Franse Republiek bezat in Azië, Afrika en Amerika een groot koloniaal rijk. Ten behoeve van dit reusachtige gebied werd een aantal "Koloniale Ridderorden" ingesteld of ingelijfd. Het ging om:

De Koninklijke Orde van Cambodja (Frans:"Ordre Royal du Cambodge" (1864)
De Orde van de Ster van Anjouan (Frans:"Ordre de l'Étoile d'Anjouan" (1874)
De Orde van de Draak van Annam (Frans:"Ordre du Dragon d'Annam" (1886)
De Orde van Nichan El-Anouar (Frans:"Ordre du Nichan El-Anouar" (1887)
De Orde van de Zwarte Ster (Frans:"Ordre de l'Étoile Noire" (1889)

Daarnaast stelde de Gouverneur-Generaal van Frans Indo-Chinain 1900 een

Orde van Verdienste van Indochina (Frans:Ordre du Mérite Indochinois") in.

Frankrijk had ook in het moederland aan het Legioen van Eer niet genoeg. De verschillende ministeries stelden daarom deze door henzelf beheerde en verleende orden in:

De Orde van Verdienste voor de Landbouw (Frans: "l'Ordre du Mérite Agricole") 1883
De Orde van Maritieme Verdienste (Frans:”Ordre du Mérite Maritime”) 1930
De Orde van Sociale Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite social”) 1936
De Orde van Verdienste voor de Volksgezondheid (Frankrijk) (Frans:”Ordre de la Santé publique”) 1938
De Orde van Commerciële Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite commercial”) (1939)

werd in 1961 in "Orde van Commerciële en Industriële Verdienste" omgedoopt.

In 1940 werd een Franse regering in ballingschap gevormd. Zij stelde een Ridderorde in:

De Orde van de Bevrijding In 1940 door Charles de Gaulle in Londen ingesteld.

Ook de in Frankrijk achtergebleven Regering van Maarschalk Pétain,
de zogenaamde "Vichy-regering", stelde één enkele Orde in:

De Orde van de Arbeid (Frans:"Ordre National Du Travail" 1942

[bewerk] De Vierde Franse Republiek (1945-1958))

De Vierde Republiek kende een zeer groot aantal Ridderorden en onderscheidingen.Er waren in 1945 16 ridderorden.De traditionele positie van het Legioen van Eer als hoogste en meest geziene onderscheiding bleef formeel onaangetast maar de Franse ministers stichtten voor gebruik in eigen land en overzee niet minder dan 11 nieuwe orden.

De Orde van het Legioen van Eer 1802
De Orde van de Bevrijding 1940

De Franse ministeries bleven Ministeriële Orden instellen zodat er uiteindelijk 19 waren.

De Orde van het Openbaar Onderricht, (Frans:"Ordre l’Instruction Publique") (1866) na 1955 de
Orde van de Academische Palmen geheten.
Orde van Verdienste voor de Landbouw (Frankrijk) (Frans: "l'Ordre du Mérite Agricole") 1883
Orde van Maritieme Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite Maritime”) 1930
Orde van Sociale Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite social”) 1936
Orde van Sociale Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite social”) 1936
Orde van Verdienste voor de Volksgezondheid (Frankrijk) (Frans:”Ordre de la Santé publique”) 1938
Orde van Commerciële Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite commercial”) 1939
Orde van Ambachtelijke Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite artisanal”) 1948
Orde van Touristische Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite touristique”) 1949
Orde van Postale Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite postal”) 1953
Orde van Verdienste voor de zorg voor oudstrijders (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite combattant”) 1953
De Orde van Verdienste voor de Nationale Economie (Frans:”Ordre de l'Economie nationale”) 1954
Orde van Sportieve Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite sportif “) 1956
Orde van Verdienste op de Werkplek (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite du Travail”) 1957
Orde van Militaire Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite militaire”) 1957
Orde van Burgerlijke Verdienste (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite civil”) 1957
Orde van Kunst en Letteren (Frans: "Ordre des Arts et des Lettres") 1957
Orde van Verdienste voor de Sahara (Frankrijk) (Frans:”Ordre du Mérite saharien”) 1958

De Franse Republiek kende volgens een decreet van 1 september 1950 twee "Franse Overzeese Orden" (Frans:"Ordre de la France d' Outre-mer"), het ging om de

Orde van de Zwarte Ster 1889

en de

Orde van de Ster van Anjouan 1874

De twee Orden waren een erfenis van het koloniale tijdperk waarin onderscheidingen van gekoloniseerde staten zoals Dahomey en de Comoren in het Franse systeem van Orden werden opgenomen.De Franse regering heeft de Orde van de Zwarte Ster tot 1 januari 1964 in Europa verleend. De dekolonisatie en herstructurering van het Franse koloniale rijk, men sprak nu van de " Franse Unie" maakte ook andere aanpassingen in de Franse Ridderorden noodzakelijk.

Drie andere sinds 1896 ingelijfde Koloniale Orden , te weten:

De Koninklijke Orde van Cambodja (Cambodja)
De Orde van de Draak van Annam (Vietnam)

De Orde van Nichan El-Anouar (Somaliland)

werden daarom op 1 september 1950 "Orden van met Frankrijk geassocieerde staten" (Frans:"Ordre des États Associés de l'Union Française"). De Franse regering verleende deze onderscheidingen zelf niet meer. In 1963 werd ook het verlenen van de twee Franse Overzeese Orden gestaakt. In hun plaats trad de nieuwe "Nationale Orde van Verdienste. Deze Orde verving vijftien van de ministeriele Orden zodat een veel overzichtelijker decoratiebeleid mogelijk werd.

[bewerk] De Vijfde Franse Republiek (1956- heden)

De Orde van het Legioen van Eer 1802
De Orde van de Bevrijding 1940

De 19 Ministeriële Orden, die allen drie rangen, Commandeur, Officier en Ridder kenden, werden ieder bestuurd door een Raad die door de desbetreffende minister werd voorgezeten. De versnippering van het decoratiestelsel werd als een misstand ervaren omdat een duidelijk beleid niet mogelijk was.
Vijftien van deze orden zijn door de eerste president van de Vijfde Republiek, Charles de Gaulle opgeheven en werden op 1 januari 1964 vervangen door de