Lapis Niger
De Lapis Niger (Latijn: "Zwarte Steen") is een ondergronds complex dat is afgedekt met een zwarte marmeren plaat op het Forum Romanum in Rome. De oudste delen van het complex dateren uit 600 v. Chr. Volgens de Romeinse mythologie was dit de plek waar de stichter van Rome, Romulus, begraven was of zelfs onder de goden was opgenomen als Quirinus.
In het complex staan een grafstèle, een altaar en een zuil. Op de grafstèle of cippus staat de oudste aan ons overgeleverde inscriptie in het Latijn, die spreekt van een koning (recei), een heraut (kalator) en lastdieren (iouxmenta). Het is geschreven in het boustrophedon ("zoals een os ploegt"): de regels gaan van boven naar beneden en dan vice versa. Het is waarschijnlijk een lex sacra, die de handelingen beschreef die op het altaar moesten worden uitgevoerd. Recent onderzoek wijst uit dat het waarschijnlijk een tempel voor de god Vulcanus was.
Vanaf 45 v. Chr. lieten Caesar en keizer Augustus nieuwe monumenten boven op de Lapis Niger bouwen. Pas in 1899 werden de afdekplaat en de ondergrondse ruimte ontdekt.
