Kritiek
Kritiek ( Oud-Grieks: κριτής, krités: hij die beargumenteerd beoordeelt, analyseert, interpreteert of observeert) betekent in essentie ergens wat op aan te merken hebben. Dit is vergelijkbaar met ons huidige zelfstandige naamwoord "criticus".
Er zijn verschillende vormen van kritiek, waaronder hier enkele voorbeelden.
Inhoud |
[bewerk] Kunstkritiek
Zie literaire kritiek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Kunstkritiek (het bekritiseren) is het beoordelen van kunst op basis van bepaalde criteria, dit zijn punten aan de hand van dewelke men de kunst beoordeelt.
[bewerk] Kritiek op kunstvoorwerpen
In literaire en academische context wordt de term vooral gebruikt voor het kritisch beoordelen van boeken, kunstvoorwerpen en dergelijke. Zo zijn er critici (enkelvoud: criticus) die zich voor een specifieke kunstvorm inzetten om de voorwerpen te beoordelen. In deze context is de term "kritiek" niet als kwalificatie van het gegevene bedoeld.
Geschreven stukken met daarin een waardeoordeel is op te splitsen in opbouwende kritiek en afbrekende kritiek.
[bewerk] Constructieve kritiek
Constructieve kritiek (ook wel "positieve" of "opbouwende" kritiek genoemd) is het gegrond en beargumenteerd geven van een mening over het werk van anderen, met als doel het helpen van die ander in het verbeteren van zijn werk. Een bijkomend effect is over het algemeen dat er een positieve omgeving wordt gecreëerd door de positieve grondhouding van de criticus.
[bewerk] Destructieve kritiek
Destructieve kritiek (ook wel "negatieve" of "afbrekende" kritiek genoemd) is het tegenovergestelde hiervan. Deze kritiek is vaak ongegrond en niet of slecht beargumenteerd. Het feit dat er een negatieve omgeving wordt gecreëerd kan hier zelfs een doel zijn (ad hominem).
[bewerk] Kritiek op stromingen
Kritiek op stromingen binnen een stroming komt ook voor. Een voorbeeld is de kritiek op het libertarisme of de feministische kritiek op Jürgen Habermas Die kritiek blijkt eveneens opbouwend of afbrekend te kunnen zijn.
[bewerk] Kritiek op bedrijven of overheden
Men kan zijn kritiek op bedrijven of overheden uiten door middel van protest - een grondrecht - en dit gaat vaak gepaard met slogans die de kritiek samenvatten.
[bewerk] Kritiek (wetenschap)
Het woord kritiek kan ook gevaar betekenen. Van iemand die in levensgevaar verkeerd, wordt wel gezegd dat zijn toestand "kritiek" is. Verder kan het woord duiden op een voorwaarde. Binnen een project bijvoorbeeld kan een persoon of activiteit dusdanig onmisbaar zijn voor het welslagen, dat er wordt gesproken van kritieke factor. Andere voorbeelden van deze betekenis van het woord kritiek zijn:
