Katjoesja (raket)
Katjoesja (Russisch Катюша, ook wel gefonetiseerd als Katyusha) is de aanduiding voor twee typen raketwapens en hun lanceerinstallaties, gefabriceerd in de Sovjet-Unie tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De twee typen zijn de BM-8 (82mm) en BM-13 (132mm), waarbij BM staat voor Bojevaja Masjina – gevechtsvoertuig.
Inhoud |
[bewerk] Naam
De lanceerders kregen hun onofficiële naam naar een populair Russisch lied, Katjoesja. Dit lied gaat over een meisje dat naar haar geliefde verlangt, die echter dient in het leger. Katyusha is een liefhebbend verkleinwoord van de meisjesnaam Ekaterina (Catharina) → Katja → Katjoesja.
[bewerk] Gebruik
De lanceerder werd op veel manieren gebruikt, op trucks (inclusief de Studebaker US6s die door de Verenigde Staten waren geleverd in het Lend Lease programma), maar ook op tanks, of op schepen. Gemodificeerde versies werden op vliegtuigen gemonteerd.
Het wapen was niet nauwkeurig, maar het was zeer effectief bij bombardementen, omdat de raketten in grote aantallen werden afgeschoten, waarmee een schokeffect bij de vijand werd teweeggebracht.
[bewerk] Ontwerp
De ontwikkeling van de Katyusha-raket was een antwoord op de ontwikkeling door Nazi-Duitsland van de Nebelwerfer in 1936. Het Rode Leger begon met het ontwerp in 1938. Op 14 juli 1941 werd een experimentele batterij voor het eerst gebruikt in een veldslag tegen het Duitse leger bij Orsha in Wit-Rusland.
Het wapen werd ook bekend als het "Stalinorgel", genoemd naar Joseph Stalin vanwege het geluid van de raketten en de orgelachtige vorm. De pijpen om de raketten af te schieten staan parallel, net als orgelpijpen.
De Katyusha is ontworpen door een team, bestaande uit Georgy E. Langemak, Vladimir Artemiev, Boris Petropavlovsky, Yuriy Pobedonostsev en anderen, waarbij Langemak de leiding had. In 1937 werd Langemak gevangengezet en gemarteld. Na een nep-proces werd hij geëxecuteerd. Sergey Korolev onderging bijna hetzelfde lot, en overleefde ternauwernood een Sovjet-goelag. Hij keerde later terug om het Russische ruimtevaartprogramma te gaan leiden.
[bewerk] Katyusha in de eenentwintigste eeuw
De term Katyusha werd later vooral gebruikt om kleine artillerieraketten in het algemeen te beschrijven, of ze nu van Sovjet-origine zijn, of zelfgebouwd. Zulke raketten worden vaak gebruikt in guerrillaoorlogen, bijvoorbeeld door de Viet Cong, Hezbollah, en de Taliban.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina BM-13 Katyusha op Wikimedia Commons. |
