Katiusza
Z Wikipedii
Katiusza (ros. Катюша) – wspólna nazwa obejmująca sowieckie wyrzutnie rakietowe BM-8 kalibru 82 mm, BM-13 kalibru 132 mm, BM-31 kalibru 310 mm i ich modyfikacje wprowadzane na uzbrojenie Armii Czerwonej począwszy od 21 czerwca 1941 roku podczas II wojny światowej.
Katiusza to zdrobnienie popularnego w Rosji żeńskiego imienia Jekatierina (Katarzyna) – taki też tytuł nosiła popularna podczas wojny w Związku Radzieckim piosenka mówiąca o tęsknocie dziewczyny do ukochanego, który odbywa służbę wojskową.
Niemcy nadali Katiuszom nie mniej poetycką nazwę Organów Stalina.
Spis treści |
[edytuj] Zastosowanie
Chrzest bojowy Katiusze przeszły 14 lipca lub 15 lipca 1941 roku pod Orszą, a już 8 sierpnia 1941 powołano w Armii Czerwonej osiem oddziałów artylerii rakietowej wyposażonych w trzydzieści sześć wyrzutni każdy. Po uzyskaniu przez Sowietów przewagi na froncie, zmasowany ogień Katiusz był stałym elementem artyleryjskiego przygotowania natarcia każdej sowieckiej ofensywy.
Mimo niewielkiej celności prowadzonego ognia ostrzał pozycji wroga z użyciem Katiusz był bardzo efektywny, a to dzięki jego koncentracji na stosunkowo niewielkiej powierzchni i masowemu użyciu. Dochodził do tego czynnik psychologiczny – charakterystyczny dźwięk wydawany przez startujące pociski wzbudzał w niemieckich żołnierzach uczucie panicznego lęku.
Wyrzutnie rakietowe zgrupowane były w dywizjonach (4 wyrzutnie), brygadach i dywizjach. Brygada wyrzutni rakiet w czasie odpalania jednej salwy, co trwało 7 - 10 sekund, mogło wystrzelić do 1152 pocisków, a dywizja - 3456 pocisków. Niektóre dywizje wchodziły w skład korpusów uderzeniowych naczelnego odwodu, które używano do przełamywania frontu na szczególnie ważnych kierunkach natarcia.
Na dzień 1 stycznia 1944 roku Armia Czerwona posiadała:
- BM-8, 489 szt.
- BM-13, 2167 szt.
- BM-31, 5335 szt.
natomiast dnia 1 maja 1945 na stanie było:
- BM-8, 364 szt.
- BM-13, 2527 szt.
- BM-31, 2771 szt.
- BM-31-12, 1047 szt.
W Ludowym Wojsku Polskim wyrzutnie BM-8, 13, 31 i inne były na wyposażeniu samodzielnych dywizjonów i pułków wyrzutni rakietowych. W zależności od potrzeb jednostki te przydzielane były do oddziałów 1 i 2 Armii Wojska Polskiego.
[edytuj] Dane taktyczno-techniczne
Podczas strzelania obsługa kryła się w pewnej odległości od wyrzutni.
[edytuj] BM-8
Szynowa wyrzutnia rakietowa montowana na podwoziach samochodów ZiS-6, podwoziach czołgów lekkich T-60 oraz amerykańskich ciężarówek Studebaker US6 dostarczanych Sowietom w ramach umowy Lend-Lease. Produkowane były wersje z prowadnicami szynowymi na 24, 36 lub 48 pocisków.
- zasięg 5 500 m
- kaliber 82 mm
[edytuj] BM-13
Szynowa wyrzutnia rakietowa montowana na podwoziach samochodów ZISów, podwoziach czołgów lekkich T-60, T-70 oraz Studebakerach. Rakiety montowane były w dwóch rzędach po osiem w każdym.
Parametry pocisku M-13:
- zasięg 8500 m (modele z końca wojny miały zasięg 11000 m)
- kaliber 132 mm
- długość pocisku 1,9 m
- kąt ostrzału w płaszczyźnie pionowej – od 7° do 40°
- kąt ostrzału w płaszczyźnie poziomej – 42°
- masa pocisku 42,5 kg
- masa materiału wybuchowego 20 kg
- szybkostrzelność 16 strzałów w ciągu 7-10 sekund
- czas powtórnego ładowania 5-10 min
[edytuj] BM-31
Szynowa 12-prowadnicowa wyrzutnia rakiet, produkowana od 1943 roku, montowana na podwoziu samochodowym. Łączna jej masa bez pocisków wynosiła 7100 kg.
Parametry pocisku M-31:
- zasięg 4000 m
- kaliber 310 mm
- długość pocisku 1,7 m
- masa pocisku 94,5 kg
- masa burzącego ładunku bojowego 28,9 kg
- napęd silnik rakietowy na paliwo stałe
- prędkość maksymalna pocisku 255 m/s
[edytuj] Inne znaczenie
Na Zachodzie termin Katiusza używany jest dla określenia wszelkiego rodzaju wyrzutni rakietowych wzorowanych na sowieckich oryginałach. W szczególności dotyczy to wyrzutni używanych przez oddziały partyzanckie w Wietnamie, ugrupowania Hezbollahu, partyzantów w Iraku i Talibów.
[edytuj] Powojenne wyrzutnie rakietowe
W okresie powojennym powstały jeszcze m.in. wyrzutnie:
- BM-14 (lata 50-e), kaliber 140 mm
- BM-21 Grad (lata 60-e), kaliber 122 mm
- BM-27 Huragan (lata 70-e), kaliber 220 mm
- BM-30 Śmierć (od 1987), kaliber 300 mm
