Kapittel

Het woord kapittel heeft meerdere betekenissen:

• Een kapittel is een college van kanunniken. Boven het kapittel staat meestal een proost. De dagelijkse leiding heeft de deken die uit de kanunniken wordt gekozen. Een dom- of kathedraalskapittel staat de bisschop bij in zijn bestuurstaken en koos in de regel de nieuwe bisschop.
  Ter onderscheiding van een kathedraalkapittel noemt men andere kapittels ook wel collegiaalkapittel. Kathedrale kapittel zijn meestal zou oud als de bisschopszetel zelf, aangezien een bisschop zich omringde met een aantal priesters.
  

Vanaf de merovingische periode ontstonden er collegiale, seculiere kapittels. Vaak waren het gemeenschappen van leken die door wereldlijke heren, graaf of heerlijkheden, gesticht werden. De ordo canonicus kende zijn eerste formalisering onder Karel de Grote met de regel van Aken, ook wel Regel van Chrodegang genoemd. Nadien werd werd een striktere observantie geëist met de regel van Jeruzalem. Deze was geïnspireerd op de Eerste Kerk.
In de late Middeleeuwen kozen kapittels er vaak voor om niet langer een regulier kapittel te vormen, regulier in de zin dat men een kloosterregel volgde, maar een seculier kapittel. Dit gaf de kanunniken meer bewegingsruimte.
Veel kapittels waren gedroomde plaatsen om jongere zonen van edelen van een gepast inkomen en aanzien te voorzien.
In de gebieden waar de Franse Revolutie overheerste werden ze aan het einde van de 18e eeuw opgeheven. Nadien werden enkel kathedrale kapittels heropgericht.

• Een kapittel is de wekelijkse bijeenkomst van monniken in een klooster waarin de gang van zaken werd besproken. De uitdrukking kapittelen voor het publiekelijk bespreken en bestraffen van iemands fouten is hieruit voortgekomen.

• De leden van een aantal kloosterorden, met name de bedelorden uit de dertiende eeuw, komen met een regelmaat van enige jaren bijeen in kapittels. Als het om de leden van provincie binnen zo'n orde gaat, spreekt men van een provinciaal kapittel. Men kiest hier ook de provinciaal. Ook zijn er met ongeveer dezelfde regelmaat bijeenkomsten van vertegenwoordigers van de verschillende ordesprovincies. Een dergelijk kapittel noemt men generaal-kapittel, dat ook de generaal-overste kiest.

• Ook oude ridderorden, zoals de Johanniterorde en de Duitse Orde, komen in een kapittel bijeen om de zaken van hun orde te regelen. Ook modernere orden als de Maria-Theresia Orde kenden een kapittel.

• Bij de Nederlande ridderorden is het kapittel van de Militaire Willems-Orde belast met het bestuur van deze orde. Sinds 1994 is er ook een Kapittel voor de Civiele Orden dat adviseert over benoemingen in de Orde van de Nederlandse Leeuw, de Orde van Oranje-Nassau en de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon.