Kabeltelevisie
Kabeltelevisie is de populaire naam waarmee het netwerk wordt aangeduid dat radio- en televisiesignalen vanuit één punt via een bedraad netwerk naar vele huiskamers brengt.
Inhoud |
[bewerk] Oorsprong
In de jaren '50 en '60 van de 20e eeuw ontstond op de daken van de huizen een heel woud van antennes. Dit was niet alleen een lelijk gezicht, maar het was ook gevaarlijk: bij een storm konden slecht gemonteerde of slecht onderhouden antennes omwaaien en schade veroorzaken. Om hier een eind aan te maken werden per huizenblok, per wijk of per gemeente op centraal gelegen punten antennes opgesteld, van waaruit de radio- en televisiesignalen werden gedistribueerd. Doordat er verschillende fabrikanten met antenneinstallaties op de markt kwamen en er heel wat "knutselaars" bezig waren ontstond er een wildgroei aan systemen. Om dit te corrigeren werd door de overheid een machtigingsstelsel in het leven geroepen. Om een antenne-inrichting te mogen aanleggen was een machtiging vereist. Een dergelijke machtiging kon verkregen worden als aan technische en administratieve voorwaarden werd voldaan.
Er waren in het begin twee soorten installaties: een gemeenschappelijke antenne-inrichting (GAI) en een centrale antenne-inrichting (CAI). Een GAI mocht in principe niet groter zijn dan 100 aansluitingen en na het kruisen van een een weg mocht het signaal niet meer worden versterkt. Een CAI was beperkt tot de gemeentegrens.
In Nederland is er ook een plan geweest om een landelijk netwerk aan te leggen, het zogenaamd CAS net. Hiervoor is speciaal de CASEMA (Centrale Antenne Systemen Exploitatie Maatschappij) opgericht. Dit plan werd in de Tweede Kamer weggestemd en hiervoor kwam het machtigingenstelsel in de plaats. Later werden de regels verruimd en mochten gemeenten worden gekoppeld en konden ze samen van één ontvangstation gebruikmaken. Tegen een bepaald bedrag (per maand) kon men een aansluiting op de kabel "huren". Dit werd in steeds meer plaatsen verplicht. Vaak waren de eigenaren van CAI-systemen gemeentes.
In de jaren '70 en '80 werden de netwerken groter en kwamen er ook signalen van lokale omroepen en satellieten op de kabel die niet via de ether werden uitgezonden. De namen GAI en CAI verdwenen om plaats te maken voor de naam kabeltelevisie.
[bewerk] De techniek
Een kabeltelevisie netwerk bestaat uit een transportnetwerk, dat voor de aanvoer van de TV signalen zorgt en een toegangsnetwerk dat voor de distributie naar de aangesloten klanten.
Voor de aanvoer van de binnenlandse signalen wordt gebruikgemaakt van de SDH techniek, waarmee ongecomprimeerde TV signalen digitaal via een glasvezel worden verstuurd.
Op deze manier worden binnen Nederland en België, de publieke omroepen naar de verschillende kabeltelevisie netwerken getransporteerd. Een nieuwe ontwikkeling op dit gebied is het gebruik van transportnetwerken op basis van het internetprotocol. (Dit heeft niets te maken met het via internet kunnen zien van TV programma's of filmpjes.)
Ook kunnen TV signalen via een satelliet worden verspreid, het TV signaal is dan met behulp van MPEG-2 gecomprimeerd.
Al deze signalen komen binnen op een centraal punt, het zogenaamde ontvangststation. In het ontvangsstation wordt het analoge pakket samengesteld. Welke TV signalen worden doorgegeven en hun frequentie worden hier bepaald.
Voor de distributie van het pakket wordt gebruikgemaakt van de HFC techniek. HFC staat voor Hybride Fiber Coax. Het eerste deel van het netwerk bestaat uit Fiber of te wel glasvezel. Het laatste, en het kortste deel, bestaat bestaat uit coax.
Om het signaal met voldoende kwaliteit bij de klant te laten aankomen moet het in het coax stuk versterkt worden. Dat gebeurt door zogenaamde groeps- en eindversterkers. Samen met de optische zenders zijn deze verantwoordelijk voor het merendeel van de verstoringen in een analoog televisie beeld. De versterkers voegen ruis en stoorproducten toe.
[bewerk] Banden
Oorspronkelijk waren de volgende frequentiebanden voorzien voor kabeltelevisie: band I (VHF, kanalen 2, 3 en 4), band III (VHF, kanalen 5 t/m 12) en band IV/V (UHF, kanalen 21-69).
Aangezien door de beperkingen van de toenmalige kabels en versterkers het verlies op de UHF band te groot was, en er toch een vraag was naar meer beschikbare kanalen, definieerde men later nog twee extra VHF-banden: "Mid"-band (kanalen M1-M10, soms ook 80-89 genoemd) en "Upper" band (kanalen U1-U10, soms ook 90-99 genoemd). Deze twee extra banden bevinden zich respectievelijk onder en boven band III.
Teneinde nog meer kanalen ter beschikking te hebben werd de "Hyperband" ingevoerd: 20 extra kanalen, gelegen tussen de upperband en band IV.
Recentelijk wordt ook de UHF band door veel kabelmaatschappijen gebruikt.
Deze wirwar aan banden en het feit dat ieder TV merk er wel een eigen benaming op na houdt (ook voor de kanaalnummers) maakt het programmeren van de preselekties van een TV of videorecorder er niet eenvoudiger op.
[bewerk] Digitale TV via de kabel
Tegenwoordig wordt er ook via de kabel digitale televisie aangeboden. Hiervoor is een speciale decoder noodzakelijk. Voordelen zijn naast de betere beeldkwaliteit, ook video-op-aanvraag en de elektronische programmagids.
Digitale televisie kan naast de kabel ook aangeboden worden via xDSL, internet of satelliet.
[bewerk] Kabelinternet
Zie Kabelinternet voor het hoofdartikel over dit onderwerp.[bewerk] Telefonie via de kabel
Door kabel- en internetproviders worden ook telefoondiensten over het kabelnetwerk aangeboden.
Bellen via de kabel is vaak goedkoper. De vaste abonnementskosten bij de meeste kabelbedrijven zijn lager dan bijvoorbeeld het KPN Belbasisabonnement. Voor regionale en nationale gesprekken is het verschil bij veel kabelbedrijven nog groter. Bellen naar andere telefonie-abonnees van het zelfde kabelbedrijf kost vaak zelfs vijftig procent minder. Dit kosten voordeel kan behaald worden omdat de telefonie aansluiting gecombineerd kan worden met een internet aansluiting.
In Vlaanderen heeft Telenet een monopolie voor telefonie via de kabel. Andere operatoren mogen hun netwerk nog niet gebruiken voor het aanbieden van telefoniediensten.
[bewerk] Uitbating
Sinds juni 1996 zijn er in Vlaanderen nog twee spelers overgebleven:
- Telenet (verzorgt 2/3 van de Vlaamse kabelmarkt)
- Interkabel Vlaanderen, is een samenwerking tussen Interelectra, Integan, PBE en WVEM (verzorgt 1/3 van de Vlaamse kabelmarkt)
In Nederland zijn vooral de volgende spelers bekend:
- UPC Nederland B.V., in diverse regio's actief.
- Kabelcom, is tegenwoordig in handen van Cinven en Warburg Pincus.
- Casema, voornamelijk actief in het westen des lands, inmiddels ook in handen van Cinven en Warburg Pincus.
- Multikabel, eigendom van Warburg Pincus.
- Delta Kabelcomfort is actief voor de provincie Zeeland.
- CAIW
[bewerk] Externe links
- http://www.digitaletv.be.
- http://www.mixt-ics.be.
- http://www.belgacomtv.be.
- http://www.wvem.be.
- Dossier Kabel (Ministerie van OCW)
- Site van de Vecai (Vereniging van kabelbedrijven)
