Josef Suk
Josef Suk (Křečovice (Bohemen), 4 januari 1874 – Beňesov bij Praag, 29 mei 1935) was een Tsjechische componist en muziekleraar en de schoonzoon van Antonín Dvořák.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Josef Suk was de zoon van een dorpsorganist, schoolmeester en koordirigent. Zoals zoveel Boheemse en Moravische kinderen met muziektalent studeerde hij aan het conservatorium in Praag. Viool was zijn hoofdinstrument. Vanaf 1888 componeerde hij zijn eerste muziek, een fantasie voor strijkers, en studeerde uiteindelijk compositie bij Dvořák. Zijn carrière als componist nam een grote vlucht en zijn muziek werd als opvolger van Dvořák geëtiketteerd. Ook als tweede violist van het beroemde Česke (Boheemse) Strijkkwartet kreeg hij internationale erkenning.
Met de componisten Fibich, Novák en Ostrčil werd hij de hoop van de Tsjechische muziek (bedoeld werd de muziek ná Smetana en Dvořák) genoemd. Hij gaf lessen aan het Praagse conservatorium; één van zijn leerlingen was Bohuslav Martinů.
Als opvolger van Smetana en Dvořák kwam Suk later in de meest invloedrijke kringen. Daarvoor was hij praktisch in het huishouden van Dvořák opgenomen. Hij werd verliefd op diens 14-jarige dochter Otilka en kwam veel in het zomerhuis van Dvořák in Vysoká. Otilka ging met haar vader naar New York en na terugkomst van het gezin, in 1892, trouwde Suk in 1898 met haar.
[bewerk] Werken
Suk’s emotionaliteit in zijn muziek vond zijn hoogtepunt door de relatie met Dvořák. Zij is op dat moment het best te beschrijven als vrolijk, verliefd en laatromantisch. In 1904 en 1905 maakten twee tragedies in zijn leven het leven zelf zinloos. In 1904 overleed Dvořák relatief jong en in 1905 Otilka. Zij leed aan hartfalen. Nadat hij eerder in zijn toneelmuziek Pohádka op. 16 Otilka met een gloedvol thema had geëerd, deed hij hetzelfde in zijn Asrael-symfonie op. 27.
Zijn muziek werd ingetogen, reflectief en zit vol tragische wendingen en het motief van de dood is nooit ver weg. Suk stortte zich op zijn composities, zijn strijkkwartet en hertrouwde niet. Zijn kleinzoon Josef Suk (*1929) is een gerespecteerde violist met een internationale carrière.
[bewerk] Registraties
Wie muziek van Suk wil horen moet zich tot verschillende muzieklabels wenden. Op het Engelse label Chandos zijn op. 6, 16, 25 en 27 verkrijgbaar. Het Engelse label Virgin heeft op drie CD's vooral Suk's grote orkestwerken vastgelegd. Het Tsjechische label Supraphon heeft veel van Suk's werken opgenomen, maar deze zijn niet makkelijk of niet meer verkrijgbaar.
Suk's muziek wordt niet vaak in de Nederlandse concertzalen uitgevoerd. Het kamerorkest Concerto Rotterdam speelt op 30 september 2006 de Serenade opus 6 voor strijkers.
[bewerk] Lijst van composities
- Orkestwerken
- Fantasie voor strijkers, 1888;
- Smutecni pochod (Begrafenismars) voor strijkers, 1889, revisie 1934;
- Dramatick ouverture, op.4, 1891-2;
- Serenade, op. 6, voor strijkers, 1892;
- Pohádka zimniho vecera (Verhaal over een winteravond), overture, op. 9, naar Shakespeare, 1894, revisie 1926;
- Radúz a Mahulena, op.13 (Radúz en Mahulena) (tekst van J. Zeyer), voor alt, tenor, vertellers, koor en orkest, 1897-8, revisie 1912;
- Symfonie op.14, 1897-9;
- Pohádka (Sprookje), suite naar de toneelmuziek van Radúz en Mahulena, op. 16, 1899-1900;
- Pod Jablonjí, op. 20 (Onder de appelboom) (tekst van Zeyer), voor alt, vertellers, koor en orkest, 1900-01, revisies 1911 en 1915.
- Fantasie, op. 24, voor viool en orkest, 1902-3;
- Fantasticke scherzo, op. 25, 1903;
- Praag, symfonisch gedicht, op. 26, 1904;
- Asrael symfonie, op. 27, 1905-6;
- Pohádka líta (Een zomerse vertelling), op. 29, symfonisch gedicht, 1907-8;
- Pod jabloni (Onder de appelboom], 5 tableaux uit op. 20, voor alt, koor en orkest, 1911-2;
- Zríni (Vruchtbaarheid) op. 34, symfonisch gedicht, 1912-7;
- Meditace na starocesky chorál “Svaty Václave” (Meditatie over een oud Tsjechische hymne: ‘St. Wenceslas), op. 35a, ‘voor strijkers, 1914;
- Legenda o mrtvych vitezich op. 35b, 1919-20;
- Vánovy zivot, mars, op. 35c, 1919-20;
- Epilog, symfonisch stuk op. 37 (naar tekst van Píss, Moses, en Zeyer, gearrangeerd door Vycpálek), voor sopraan, bariton, bas, 2 koren en orkest, 1920-29;
Bij gelegenheid van zijn zeventigste sterfdag verscheen van de hand van Zdeněk Nouza en Miroslav Nový de Thematische Catalogus in zowel Tsjechisch als Engels (Editio Baerenreiter Praha, ISBN 8086385302). De nummering wordt aangeduid met JSkat. B.v. Epilog, opus 37 is JSkat 79.
