Inversietheorie
Een inversietheorie (inversie = omkering) is een onwetenschappelijke leer die stelt dat in gevallen waar zich op het oog een slachtoffer-dader situatie voordoet, in werkelijkheid de rollen zijn omgedraaid. Het is verwant met blaming-the-victim en projectie.
Zowel daders als slachtoffers kunnen zich ervan bedienen.
Inhoud |
[bewerk] Theorieën van daders
Gekende inversietheorieën van daders zijn:
- De pedofiel die beweert dat de kinderlijke seksualiteit hem uitlokte tot zijn daden. Kinderen kennen een eigen seksualiteit, gevoelens en lichaamssensaties, maar die is niet gericht op het seksueel verleiden van volwassenen. Kinderen vinden het niet meer dan fijn om aandacht te krijgen.
- Ook plegers van incest gebruiken vaak deze argumenten.
- Verkrachters beweren dat een vrouw uitdagend gekleed was of zich uitdagend gedroeg, waardoor zij er zelf om vroeg. In feite beschrijven zij de 'triggers' die bij hen de gewelddadige seksuele gevoelens opwekten. Het zijn de reacties op deze signalen en de dieperliggende psychische oorzaken die onderdrukt dan wel in een andere vorm gegoten zouden moeten worden, opdat vrouwen zich bij deze lieden weer veilig zouden kunnen voelen.
- Nazi's die beweerden dat het joodse wereldcomplot uit was op wereldheerschappij en onderwerping van het Arische ras. In feite waren het de nazi's zelf die uit waren op wereldheerschappij en onderwerping (van het Slavische ras) dan wel uitroeiing van het joodse ras en zigeuners.
- Intoleranten stellen dat als iemand op wil vallen, met name iemand uit een kennelijk achtergestelde groep of uit een groep waarvan de identiteit omstreden is, zichzelf discrimineert. Aangezien discriminatie het onderscheid maken op niet ter zake doende eigenschappen betreft is er sprake van een paradoxale situatie:
- de gediscrimineerde accentueert bepaalde groeps- of persoonsgebonden eigenschappen om daarmee het recht op te eisen anders te zijn
- de intolerante accepteert dat anders zijn niet.
In feite discrimineert de intolerante wel, aangezien de eigenschap waardoor iemand anders is centraal gesteld wordt en daardoor van belang zou zijn. Met andere woorden: de intolerante schept zelf de discriminatoire sfeer. De gediscrimineerde wil, in het kader van een emancipatieproces, juist de nadruk op bijzonderheden leggen om gelijke rechten binnen te halen.
[bewerk] Theorieën van slachtoffers
- Gediscrimineerden beweren soms dat er geen enkele reden was voor de tegen hen gerichte discriminerende daden. Uiteraard zijn er ten diepste misdrijven tegen de menswaardigheid van de slachtoffers gepleegd indien hen op niet-objectieve gronden rechten onthouden zijn. Toch blijkt menig gediscrimineerde zich van tevoren al geschikt te hebben in een 'slachtofferrol' en daardoor meegegaan te zijn in de vooroordelen die er over de groepsidentiteit van de groep waartoe het slachtoffer behoort, bestaan. Dit gebrek aan weerbaarheid versterkt meestal de al sluimerende discriminatoire opvattingen.
- Mensen met een zwakke positie op de arbeidsmarkt kunnen deze zelfde redenatie toepassen op hun soms rampzalig arbeidsverleden, daarbij hardnekkig ontkennend dat ze voor een arbeidsplek minder geschikt gedrag vertonen.
