Imprimatur (kerkrecht)
Imprimatur is de Latijnse benaming (letterlijk: het worde gedrukt) voor de officiële toestemming van een bisschop uit de Rooms-Katholieke Kerk, nodig voor het drukken van geschriften als Bijbelteksten en boeken over theologie, kerkgeschiedenis of kerkelijk recht. Voorheen werd ook wel de Latijnse term evulgetur gebruikt (het worde uitgegeven). Met het imprimatur geeft de Katholieke Kerk aan dat een werk niet in strijd is met het geloof en de katholieke doctrines, zodat gelovigen het zonder bezwaar kunnen lezen.
[bewerk] Doel en werking
Het imprimatur is bedoeld als censuurmaatregel. De Katholieke Kerk ziet het als haar taak de gelovigen op het rechte pad te houden, dus moeten teksten die het geloof schade toebrengen door de kerkelijke censuur worden geweigerd. Op deze wijze kan de Kerk ketterij en kritiek op de leer voorkomen. Tijdens de Middeleeuwen en de Renaissance was de greep van de kerk op het leven in Europa zo groot, dat in veel katholieke landen geen enkel manuscript zonder het officiële imprimatur kon worden gepubliceerd. Dat veranderde door de Reformatie. Alhoewel het imprimatur tegenwoordig nog wel bestaat, schenken nog maar weinig gelovigen er aandacht aan, behalve streng conservatieve katholieken.
[bewerk] Procedure
In principe moet elk werk dat door katholieken wordt geschreven aan de Kerk worden voorgelegd. Eerst leest de kerkelijke censor in de diocese van de auteur het manuscript door. Vindt hij geen daarin geen aanvallen op de katholieke leer en het geloof, dan zet hij het stempel nihil obstat (Latijn, letterlijk: niets staat in de weg), waarmee de censor aangeeft dat er geen belemmeringen voor publicatie zijn. Vervolgens verwijst hij het stuk door naar een bisschop, die het imprimatur verleent: de daadwerkelijke goedkeuring het werk uit te geven.
Indien het werk door een geestelijke zelf is geschreven, kent de Kerk een extra controle. Alvorens het stuk aan de censor voor te leggen, laat de auteur het werk eerst aan zijn meerdere lezen (dat wil zeggen: de geestelijke die boven hem staat in de kerkelijke hiërarchie). Deze moet ook zijn toestemming geven door het imprimi potest (Latijn: het kan gedrukt worden) te verlenen. Daarna moeten ook de censor en de bisschop hun respectievelijke nihil obstat en imprimatur verlenen.
De stempel van het imprimatur en nihil obstat zijn gewoonlijk op een van de eerste bladzijdes te vinden van het boek, gevolgd door de naam en titel van de kerkelijke censor.
