Hermann Friedrich Kohlbrugge

Hermann Friedrich Kohlbrugge (° 15 augustus 1803 – † 5 maart 1875) was een Nederlandse gereformeerd theoloog uit de 19e eeuw, die sterk de genadeleer van Luther en Calvijn wilde benadrukken.

Hij werd geboren in een gezin dat lid was van de Hersteld Evangelisch-Lutherse kerk. Tijdens zijn theologiestudie kwam hij in conflict met een Lutherse hoogleraar, waarna hij aansluiting zocht bij de Nederlandse Hervormde Kerk. Hier werd hij echter niet toegelaten als predikant. Wel had Kolhbrugge contact met de mensen van het Réveil, zoals Isaac da Costa.

Intussen promoveerde Kohlbrugge cum laude op Psalm 45. Zijn dissertatie behandelt het bruiloftslied in dit Bijbelgedeelte als een beeld van de verhouding tussen Christus en de gelovigen.

In 1833 houdt Kohlbrugge een serie preken over Romeinen 7. Vooral bekend is zijn 'komma-preek' over de tekst 'de wet is geestelijk, maar ik ben vleselijk, verkocht onder de zonde'(Romeinen 7:14). Bij de voorbereiding van deze preek raakte hij sterk onder de indruk van de tegenstelling tussen de geestelijke wet en de vleselijke gelovige, maar ook hoe die tegenstelling overbrugd is door de genade van Jezus Christus die deze geestelijke wet volmaakt gehouden heeft. De kern van Kohlbrugge's leer is dan ook: de gelovige is en blijft onheilig in zichzelf, maar is tegelijkertijd geheiligd in Christus. Door de evangelische radicaliteit hiervan werd Kolhbrugge niet gewaardeerd door de hoofdstroom van de 19e eeuwse theologie. Wel vond hij weerklank bij gewone gelovigen in de rechterflank van de Hervormde kerk.

In 1834 werd Kohlbrugge predikant in de Reformierte Gemeinde in het Duitse Elberfeld. Hij is hier tot zijn overlijden in 1875 gebleven.

Kohlbrugge heeft, naast zijn dissertatie, diverse theologische boeken uitgegeven, waardoor zijn radicale genadeleer invloed heeft gehad op de theologische ontwikkelingen in de gereformeerde gezindte. Zo bestaat er nu nog een 'vereniging van vrienden van Kohlbrugge' die regelmatig bijeenkomsten organiseert rond zijn gedachtegoed.

De invloed van Kohlbrugge is buitengewoon groot. Zo plaatste de Duitste dogmaticus Karl Barth Kohlbrugge op een lijn met Luther en Calvijn.