Gelderse Vallei
De Gelderse Vallei is een gebied gelegen in Midden-Nederland. Ruwweg tussen de Utrechtse Heuvelrug in het westen, een stukje Nederrijn in het zuiden, de Veluwe in het oosten en de Randmeren in het noorden. De Gelderse Vallei ligt voor 2/3 in de provincie Gelderland en voor 1/3 in de provincie Utrecht.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan
Voordat de Gelderse Vallei ontstond, was dit het dal van de Maas. Tijdens de op één na laatste ijstijd, het Saalien nam een grote ijstong vanuit het noorden bezit van dit dal. Hierbij stuwde het ijs links, rechts en voorwaarts sedimenten op. Hierdoor ontstonden de stuwwallen van de Utrechtse Heuvelrug en de westflank van de Veluwe en moest de Maas zijn loop veranderen naar het westen. Toen het ijs zich terugtrok ontstond er een diepe vallei, die in de loop van de eeuwen dichtslibde. Respectievelijk met zeeklei (Eemien), veen en zand.
[bewerk] Landschap
Het relatief laag gelegen gebied heeft een nat karakter. Delen van het gebied zijn dan ook in vroegere tijden een moeras geweest. Vooral in het Binnenveld (tussen Ede, Wageningen, Rhenen en Veenendaal) zijn hier nog sporen van te vinden en dit gebied wordt dan ook beschermd. Overblijfselen kan je ook terug vinden in plaatsnamen, zoals Veenendaal, Ederveen en Nijkerkerveen. Ook de naam Barneveld heeft waarschijnlijk een natte oorsprong (Bronveld).
Het landschap kent een afwisseling tussen vooral grasland en kleine bos- en heidegebieden. Een voorbeeld van dat laatste is het bos- en heidegebied genaamd Erica ten westen van Barneveld. De oudste bebouwing bevindt zich tegen de randen van de stuwwallen aan, met uitzondering van Barneveld.
[bewerk] Indeling
De Gelderse Vallei kan men ruwweg in drie delen verdelen:
- Plaatsen: Amersfoort (Ut), Hoogland (Ut), Eembrugge (Ut), Eemnes (Ut), Eemdijk (Ut), Spakenburg (Ut), Baarn (Ut) en Soest (Ut).
- Afwatering: De Eem.
- De Noordelijke Vallei (tussen Harskamp/Wekerom en het Nijkerkernauw/Nuldernauw)
- Plaatsen: Harskamp (Gl), Wekerom (Gl), Kootwijkerbroek (Gl), Stroe (Gl), Barneveld (Gl), Voorthuizen (Gl), Achterveld (Ut), De Glind (Gl), Leusden (Ut), Hoevelaken (Gl), Nijkerkerveen (Gl), Nijkerk (Gl) en Putten (Gl).
- Afwatering: De Barneveldse Beek.
- De Zuidelijke Vallei (ten zuiden van Leusden en Barneveld)
- Plaatsen: Wageningen (Gl), Rhenen (Ut), Bennekom (Gl), Ede (Gl), Veenendaal (Ut), De Klomp (Gl), Ederveen (Gl), Lunteren (Gl), Renswoude (Ut), Scherpenzeel (Gl), Maarsbergen (Ut) en Woudenberg (Ut).
- Afwatering: De Lunterse Beek, Heiligenbergerbeek, Valleikanaal en de Grift of Grebbe.
[bewerk] Landgebruik
De Vallei is een zeer intensief gebruikt veeteeltgebied. Er bevinden zich vooral varkenshouderijen en vooral rond Barneveld is er een hoge concentratie van pluimveebedrijven. Tussen Barneveld en Scherpenzeel zijn dan ook in 2003 de eerste tekenen van de vogelpest aangetroffen. Langs de randen van de Veluwe en Utrechtse Heuvelrug bevindt zich ook enig akkerland. Groot nadeel van de intensieve veeteelt is dat er, zelfs voor Nederlandse begrippen, een zeer hoog mestoverschot te vinden valt met de nadelige gevolgen voor het bodemmilieu.
[bewerk] Bevolking
Het belangrijkste kenmerk van de bevolking in de Vallei is wel haar gelovigheid. Net als in de noordrand van de Veluwe wonen ook in de Gelderse Vallei veel streng gelovige protestanten. Afgaande op de verkiezingsuitslagen, zijn de dorpen Ederveen, Harskamp, Kootwijkerbroek en Wekerom het strengst met de helft of een absolute meerderheid van de stemmen voor de SGP. Maar ook in bijna alle andere dorpen halen de christelijke partijen een ruime meerderheid van de stemmen. Slechts in de grote plaatsen in het zuiden van de Vallei (Ede, Bennekom, Wageningen) en in de forensenplaatsen in het noorden (Amersfoort, Hoevelaken, Leusden, Nijkerk) halen de christelijke partijen geen meerderheid meer. Een groot deel van de bevolking kerkt in een hervormde of hersteld hervormde gemeente. Daarnaast hebben de Gereformeerde Gemeenten veel aanhang. Een uitzondering op dit alles vormt het dorp Achterveld, dat grotendeels katholiek is.
[bewerk] Externe link
|
|
 |
|---|---|
| hoofdgebieden: Achterhoek | Betuwe | Veluwe | |
| Kleinere gebieden: Rijk van Nijmegen | Liemers | Gelderse Vallei | Bommelerwaard | Tielerwaard | IJsselvallei | |
