Gedragstherapie

Gedragstherapie is theoretisch gezien een therapeutische werkwijze om gedrag en gedragsverandering via therapie te begrijpen (vanuit de gedragwetenschappen en met invloed van de leertheorie, cognitieve psychologie en experimentele psychologie) en praktisch een techniek om op een opbouwende wijze gedrag te veranderen.

[bewerk] Basisprincipes

Gedragstherapeuten pogen ongewenste gedragingen en emoties weg te nemen of te veranderen door de prikkel aan de basis hiervan, te koppelen aan een ander, constructiever gedrag.

Een voorbeeld hiervan is het aanpakken van fobische reacties zoals hoogtevrees door deze prikkel aan te bieden (de hoogte opzoeken) en deze te laten 'uitdoven'. De prikkel (hoogte) raakt op deze manier verbonden met de ervaring van het afnemen van de angst, en de gevoelens van overwinning die hiermee gepaard gaat en eventueel de positieve reacties van de therapeut of anderen.

[bewerk] Stromingen

Vanaf de jaren zeventig van de twintigste eeuw kent de gedragstherapie een vijftal stromingen:

• Applied behavior analysis of ABA-methode (toegepaste gedragsanalyse): toepassing van de principes van operante conditionering (Skinner)
• Stimulus-respons model: toepassing van de principes van klassieke conditionering (Pavlov, Mowrer, Wolpe)
• Sociale leertheorie (Albert Bandura et al.): toepassing van observatie- en model-leren.
• Sociaal behaviorisme: integratie van de conditioneringtheorie en concepten uit de persoonlijkheids-, klinische, en sociale psychologie (Staats).
• Cognitieve gedragstherapie: nadruk op cognitieve processen en persoonlijke ervaringen als mediatoren voor gedragsverandering.

[bewerk] Toepassing

In het algemeen bestaat gedragstherapie uit het bestraffen van ongewenst gedrag en het belonen van gewenst gedrag. Een voorbeeld van bestraffing uit de directieve therapie is een vrouw die lijdt aan overmatig nagelknippen, de schaar te laten weggooien.

Gedragstherapie wordt veelvuldig toegepast bij fobieën en dwangstoornissen. Vaak is het een onderdeel van een therapeutische aanpak waarin ook cognitieve elementen een rol spelen (bijvoorbeeld RET). Men spreekt dan van cognitieve gedragstherapie.