Filippus (tetrarch)
Filippus († 34 na Chr.) was een tetrarch binnen de dynastie van de Herodianen. Hij was een zoon van Herodes de Grote en van Cleopatra, Herodes' vijfde vrouw, die uit een belangrijke Joodse familie in Jeruzalem stamde. Zijn jeugd bracht hij door in Rome, wat niet ongebruikelijk was voor zonen van vazalkoningen van de Romeinen.
In secundaire literatuur wordt deze Herodes ook wel eens Herodes Filippus genoemd, net als zijn halfbroer Herodes Filippus (de zoon van Mariamne II), maar door Flavius Josephus (de belangrijkste primaire bron) wordt hij uitsluitend met de naam Filippus aangeduid.
Inhoud |
[bewerk] Filippus als tetrarch
Na Herodes' dood in 4 v. Chr. werd Filippus benoemd tot tetrarch over Batanea, Trachonitis, Auranitis, Gaulanitis en Iturea, dat wil zeggen de gebieden van Herodes' rijk ten noordoosten van het Meer van Galilea. Naar het voorbeeld van zijn vader initieerde hij veel grote bouwactiviteiten. Hij herstichtte bijvoorbeeld de stad Paneas en noemde deze Caesarea Filippi. Ook herstichtte hij de plaats Betsaïda en noemde deze Julias (naar Julia de dochter van keizer Augustus).
Verder stond Filippus bekend als een mild en kundig bestuurder, die zich het lot van zijn onderdanen aantrok. In de stijl van nomadische clanleiders trok hij regelmatig met een kleine karavaan rond door zijn gebied, waarbij hij desgewenst ter plekke rechtszaken behandelde.
[bewerk] Filippus' onderdanen
Hoewel het gebied waarover Filippus heerste al geruime tijd tot het Joodse land werd gerekend, waren Joden er etnisch gezien sterk in de minderheid. Op sommige van Filippus' munten waren de hoofden van Augustus of Tiberius afgebeeld, op andere die van hemzelf. Weer andere munten bevatten een afbeelding van een heidense tempel. Al deze munten zouden voor wetsgetrouwe Joden zeer aanstootgevend zijn geweest, omdat het afbeelden van mensen naar de toen heersende opvatting inging tegen het tweede van de Tien geboden en het afbeelden van een (in Joodse ogen) afgodstempel tegen het eerste gebod. Kennelijk konden de Joden in deze gebieden niet voldoende invloed uitoefenen om het gebruik van dergelijke munten tegen te gaan. Ook blijkt uit opgravingen dat in deze streken varkens genuttigd werden, wat strijdig is met de Joodse spijswetten.
[bewerk] Huwelijk en opvolging
Op latere leeftijd huwde Filippus Salomé II, de dochter van Herodes Filippus (zijn halfbroer) en Herodias. Filippus en Salomé kregen geen kinderen. Filippus stier in Julias (voorheen Betsaida), waar hij ook werd begraven.
Na zijn dood werden de streken waarover hij heerste ingelijfd bij de provincie Syria. Drie jaar later, in 37 na Chr., kwam het echter weer in handen van de Herodianen, toen keizer Caligula Herodes Agrippa I als koning over het gebied aanstelde.
