Elliptisch sterrenstelsel
Een elliptisch sterrenstelsel is een sterrenstelsel dat de vorm heeft van een ellips (bol- tot lensvormig) en geen spiraalarmen vertoont.
In de meeste elliptische stelsels komt weinig interstellaire materie voor en heeft er geen recente stervorming plaatsgevonden. De sterren in elliptische sterrenstelsels zijn doorgaans veel ouder dan die in spiraalvormige sterrenstelsels en ze vertonen een tragere en minder gestructureerde rotatie. Elliptische sterrenstelsels komen vooral voor in de binnendelen van clusters van sterrenstelsels. Ook in elliptische sterrenstelsels komt donkere materie voor. In 2003 rees hierover twijfel omdat een team toen besloot dat donkere materie opvallend afwezig was in die stelsels.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan en afmetingen
Een groot aantal elliptische sterrenstelsels is waarschijnlijk ontstaan door het botsen en samensmelten van twee of meer spiraalvormige sterrenstelsels. De helderheid neemt naar buiten toe af. De diameter van zo’n sterrenstelsel is typisch 100.000 lichtjaar. Er is meer dan eens gebleken dat de enorme elliptische stelsels radiostraling uitzenden, al is dat niet altijd zo. De visuele helderheid komt voornamelijk van rode reuzen. Zo'n tachtig procent van alle sterrenstelsels zijn elliptisch.
[bewerk] Dwergen
Er zijn ook 6 dwerg-ellipsstelsels waargenomen die ook Fornax- of Sculptorstelsels worden genoemd, naar de voorbeelden in deze sterrenbeelden. De overige staan in de sterrenbeelden Kleine Beer, Draak en Leeuw (2 exemplaren). Hun diameter varieert tussen 4000 en 10.000 lichtjaar. Ze staan ook betrekkelijk dichtbij, van 0,3 tot 1,88 miljoen lichtjaar en bevatten tot tienmaal zoveel sterren als de grootste bolvormige sterrenhopen in ons Melkwegstelsel. Omdat men op foto’s van andere sterrenstelsels ook dwerg-ellipsstelsels waarneemt lijkt het redelijk aan te nemen dat de hierboven opgesomde stelsels satellieten zijn van ons Melkwegstelsel.
[bewerk] Reuzen
Naast de dwergstelsels komen ook reuzenstelsels voor die zeker vijfmaal zo groot zijn als de gewone ellipsstelsels, de cD-stelsels. In het nabije heelal overheersen de elliptische dwergsterrenstelsels in aantal, niet in massa.
[bewerk] Classificatie
Om het onderscheid tussen bolvormig of lensvormig duidelijk te maken voegt men aan de classificatie E een cijfer toe, van E1 voor bolvormig tot E7 voor lensvormig.
