Edith Stein
Edith Stein (Breslau, 12 oktober 1891 - Auschwitz-Birkenau, 9 augustus 1942) was een Joods-Duitse filosofe en heiligverklaarde karmelietes.
Stein werd als jongste van elf kinderen geboren in een orthodox joodse familie. In 1904 werd ze atheïste. Zij studeerde Duits, filosofie, psychologie en geschiedenis aan de Universiteiten van Breslau, Göttingen en Freiburg im Breisgau. Na de verdediging van haar Doktorarbeit in 1916 op het thema Zum Problem der Einfühlung werd zij wetenschappelijk medewerkster van haar promotor Edmund Husserl in Freiburg.
De kennismaking met de autobiografie van de heilige Theresa van Ávila betekende een keerpunt in haar leven. Stein bekeerde zich tot het katholicisme, liet zich op 1 januari 1922 dopen, gaf haar assistentschap op en ging in de regio Pfalz aan het werk op een meisjesschool van de Dominicanen te Speyer.
In 1932 verhuisde ze naar het Instituut voor Pedagogiek in Münster, waar ze intensief Thomas van Aquino bestudeerde. Op 15 april 1934 trad zij in bij de orde van de Ongeschoeide Karmelietessen in Keulen en nam de naam Teresa Benedicta a Cruce aan. Twee jaar later liet ook Steins zus Rosa zich dopen.
Als Jodin viel Stein onder het Berufsverbot en moest zij haar baan in Münster opgeven. In een brief aan Paus Pius XI vroeg zij hem het Nationaal-socialisme te veroordelen. Volgens het persbureau ZENIT was dat ook wat de pauselijke nuntius in Duitsland was opgedragen te doen door Eugenio Pacelli, de latere paus Paus Pius XII, in een brief van 4 april 1933. Drie dagen daarvoor werden echter nog hulpverzoeken van Duitse burgers afgewezen. Kort daarvoor hadden de nationaal-socialisten tot een boycot van joodse winkels opgeroepen.
Stein ging in 1938 naar een klooster in het Nederlandse Echt. Een jaar later volgde haar zus Rosa om zo aan de Jodenvervolging te ontsnappen. Twee jaar na de bezetting door Duitsland werden beiden op 2 augustus 1942 opgepakt door de Gestapo en naar Auschwitz gedeporteerd. Deze actie van de Gestapo paste in een landelijke vergeldingsactie na een herderlijk schrijven van 20 juli 1942 van de gezamenlijke bisschoppen van Nederland, waarin ze de deportatie van Joden aanklaagden. Een paar dagen later, op 9 augustus, werden de twee zusters in de gaskamer omgebracht.
Men zegt dat zij de kans om naar Zwitserland te ontsnappen vanuit Echt heeft laten schieten omdat zij haar zus Rosa niet mee zou kunnen nemen.
Op 1 mei 1987 werd zij door Paus Johannes Paulus II zaligverklaard in Keulen en op 11 oktober 1998 heilig. Zij geldt samen met Catharina van Siëna en Birgitta van Zweden als de beschermheiligen van Europa. Haar kerkelijke feestdag is 9 augustus.
Een school in Den Haag, het Internationaal Edith Stein college, is naar haar genoemd.
De Edith-Stein-Prijs waarmee een geldbedrag van € 5000,- en een medaille gemoeid zijn, wordt sinds 1995 tweejaarlijks toegekend
- 1995 Eduard Lohse
- 1997 Joop Bergsma
- 1999 Leonore Siegele-Wenschkewitz
- 2001 Maximilian Kolbe, een Poolse Franciscaanse broeder
- 2003 Bruno-Hussar stichting
- 2005 Josef Homeyer, de voormalige bisschop van Hildesheim
[bewerk] Bibliografie
- Zum Problem der Einfühlung (dissertatie) Halle, 1917
- Potenz und Akt (Habilitationsschrift), 1931
- Endliches und ewiges Sein, 1937, postuum: Herder Verlag, Freiburg im Breisgau, 1950
- Kreuzeswissenschaft. Studie über Johannes vom Kreuz, postuum: Herder Verlag, Freiburg im Breisgau, 2003
